Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

Amerika Birleşik Devletleri Hukukunda Yürütme İmtiyazı

Yıl 2022, , 1253 - 1299, 15.09.2022
https://doi.org/10.15337/suhfd.1137893

Öz

Amerika Birleşik Devletleri federal hukukunda yürütme imtiyazı, Başkanın ve bazı üst düzey yürütme organı görevlilerinin Kongre’den ve yargı organlarından bilgi saklama hakkını ifade etmektedir. Başkanların Kongre’nin bazı bilgi taleplerini, bilginin yürütme imtiyazı kapsamında korunduğunu ileri sürerek reddedebilmesi mümkündür. Yürütme imtiyazı ileri sürebilme yetkisi, Anayasa ile açık bir şekilde düzenlenmemiştir. Yüksek Mahkeme tarafından Başkana ait zımni bir anayasal yetki olarak kabul edilmiştir. Kongre ve Başkan arasındaki yürütme imtiyazı uyuşmazlıkları, çoğunlukla yargı denetimine konu olmadan sistem içerisinde çözülmektedir. Ancak istisnai bazı hallerde, Kongre ile yürütme organı arasındaki yürütme imtiyazı konusundaki uyuşmazlıklar, yargı organlarının gündemine taşınmaktadır. Bu tür durumlarda yargı organları, yürütme imtiyazının varlığını kabul etmiş ancak kapsam ve sınırları konusunda yeterli bir içtihat ortaya koyamamıştır.

Kaynakça

  • “ABD Kongresi 200 yıl sonra ilk kez saldırıya uğradı, bu tarihi günde neler yaşandı?” 7 Ocak 2021, https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-55568564, erişim 27.02.2022.
  • “Assertion of Executive Privilege With Respect to Clemency Decision”, 23 Op. O.L.C. (September 16, 1999), https://www.justice.gov/file/19476/download#:~:text=to%20sixteen%20individuals.-,Executive%20privilege%20may%20properly%20be%20asserted%20in%20response%20to%20a,therefore%20immune%20from%20compelled%20congressional, erişim 31.05.2022. “Congressional Oversight of the White House”, 45 Op. O.L.C. (January 8, 2021), https://www.justice.gov/sites/default/files/opinions/attachments/2021/01/16/2021-01-08-wh-oversight.pdf, erişim 11.05.2022.
  • BALDWIN, Gordon B., “The Foreign Affairs Advice Privilege”, Wisconsin Law Review, Vol. 1976, p. 16-46.
  • BERGER, Raoul, Executive Privilege: A Constitutional Myth, Harvard University Press, Cambridge, Massachusetts, 1974.
  • BISHOP, Joseph W., “The Executive's Right of Privacy: An Unresolved Constitutional Question”, The Yale Law Journal, Vol. 66, No. 4, 1957, p. 477-491.
  • BİLGİN, Murat/ŞENCAN Hüdai, “Kongrenin Denetim Araçları”, ABD Kongresinde Yasama, Denetim ve Bütçe Süreçleri, (Editör GÖKÇİMEN, Semra), TBMM Basımevi, Ankara, 2019, s. 177-209.
  • BUSH, Joel D., “Congressional Executive Access Disputes: Legal Standards and Political Settlements”, Journal of Law and Politics, Vol. 9, 1993, p. 719-747.
  • CHAFETZ, Josh, “Executive Branch Contempt of Congress”, The University of Chicago Law Review, Vol. 76, No. 3, p. 1083-1156.
  • CLAVELOUX, Ronald L., “The Conflict Between Executive Privilege and Congressional Oversight: The Gorsuch Controversy”, Duke Law Journal, Vol. 1983, p. 1333-1358.
  • COMMITTEE ON THE JUDICIARY/Subcommittee on Separation of Powers (United States Senate), Executive Privilege: The Withholding of Information by the Executive, 92d Congress, First Session, U.S. Government Printing Office, Washington, 1971.
  • COX, Archibald, “Executive Privilege”, University of Pennsylvania Law Review, Vol. 122, No. 6, 1974, p. 1383-1438.
  • ÇELİK, Özlem, Siyasi Partilerin Seçim Harcamalarının Denetimi, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2012.
  • DEMİR GÖKYAYLA, Cemile, “Milletlerarası Tahkimde İspat Hakkı ve Sınırlarına Uygulanacak Hukuk”, Public and Private International Law Bulletin, 40(2) (Prof. Dr. Cemal Şanlı’ya Armağan), 2020, s. 729–773.
  • DENAULT, Robert J., “Not a King: President Trump and the Case for Presidential Subpoena Reform”, Duke Journal of Constitutional Law and Public Policy Sidebar, Vol. 16, 2021, p. 146-186.
  • Deschler’s Precedents of the United States House of Representatives: Including References to Provisions of the Constitution and Laws, and to Decisions of the Courts, Volume 3, U.S. Government Printing Office, 1977.
  • DEVINS, Neal, “Congressional-Executive Information Access Disputes: A Modest Proposal- Do Nothing”, Administrative Law Review, Vol. 48, No. 1, 1996, p. 109-137.
  • DINH, Viet D. “Book review: Executive Privilege: The Dilemma of Secrecy and Democratic Accountability. By Mark J. Rozell”, Constitutional Commentary, Vol. 13, Number 3, 1996, p. 346-356.
  • FISHER, Louis, “Congressıonal Access to Information: Using Legislative Will and Leverage”, Duke Law Journal, Vol. 52, No. 2, 2002, p. 323- 402.
  • GARVEY, Todd. “Does Executive Privilege Apply to the Communications of a President-elect?”. Congressional Research Service, 2018, https://sgp.fas.org/crs/secrecy/LSB10094.pdf, erişim 03.03.2022.
  • GENOVESE, Michael A., The Watergate Crisis, Greenwood Publishing Group, London, 1999. (Genovese, 1999).
  • GENOVESE, Michael A./MORGAN, Iwan W. (Editors), Watergate Remembered The Legacy for American Politics, Palgrave Macmillan, New York, 2012.
  • GENOVESE, Michael A./SPITZER, Robert J., The Presidency and the Constitution: Cases and Controversies, Palgrave Macmillan, New York, 2005.
  • GRIFFIN, Stephen M., “Presidential Impeachment in Tribal Times: The Historic Logic of Informal Constitutional Change”, Connecticut Law Review, Vol. 51, No. 2, 2019, p. 413-450.
  • HARRINGTON, Clodagh, “Watergate and Scandal Politics: The Rise and Fall of the Special Prosecutor”, (Editors GENOVESE, Michael A./MORGAN, Iwan W.), Watergate Remembered The Legacy for American Politics, Palgrave Macmillan, New York, 2012.
  • HUQ, Aziz, “Executive Privilege’ is a New Concept Built on a Shaky Legal Foundation”, May 10, 2019, https://www.washingtonpost.com/outlook/executive-privilege-is-a-new-concept-built-on-a-shaky-legal-foundation/2019/05/10/fa92b82e-7292-11e9-9eb4-0828f5389013_story.html, erişim 15.04.2022.
  • JOHNSEN, Dawn E., “Executive Privilege Since United States v. Nixon: Issues of Motivation and Accommodation”, Minnesota Law Review, Vol. 83, 1999, p. 1127- 1141.
  • KILPATRICK, Carroll “Nixon Resigns”, Washington Post, August. 9, 1974, https://www.washingtonpost.com/wp-srv/national/longterm/watergate/articles/080974-3.htm, erişim 26.12.2021.
  • KITROSSER, Heidi, “Secrecy and Separated Powers: Executive Privilege Revisited”, Iowa Law Review, Vol. 92, 2007, p. 489-543.
  • LERMACK, Paul, “Congressional power of investigation and the Supreme Court”, Salem Press Encyclopedia. 2020, https://search.ebscohost.com/login.aspx?direct=true&db=ers&AN=95329560&lang=tr&site=eds-live, erişim 06.04.2022.
  • LIEBERMAN, Ronald M. “Executive Privilege”, University of Toronto Faculty of Law Review, Vol. 33, No. 2, 1975, p. 181-193.
  • O’NEIL, David A. “The Political Safeguards of Executive Privilege”, Vanderbilt Law Review, Vol. 60, No. 4, 2007, p. 1077- 1137.
  • ÖZBUDUN, Ergun, “İngiltere ve Amerika’da Meclîs Tahkîkatı”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 17, Sayı 1-4, 1960, s. 219-248.
  • PEABODY, Bruce G./NUGENT, John D., “Toward a Unifying Theory of the Separation of Powers”, American University Law Review, Vol. 53, No. 1, p. 1-64.
  • PETERSON, Todd D. “Contempt of Congress v. Executive Privilege”, Journal of Constitutional Law, Vol. 14, No. 1, 2011, p. 77-159. (PETERSON, 2011).
  • PETERSON, Todd D., “Prosecuting Executive Branch Officials for Contempt of Congress”, New York University Law Review, Vol. 66, 1991, p. 563-632. (PETERSON, 1991).
  • PRAKASH, Saikrishna Bangalore, “A Critical Comment on the Constitutionality of Executive Privilege”, Minnesota Law Review, Vol. 83, No. 5, 1999, p, 1142- 1189.
  • REICH, Yaron Z., “United States v. AT&T: Judicially Supervised Negotiation and Political Questions”, Columbia Law Review, Vol. 77, No. 3, 1977, p. 466-494.
  • ROGERS, William P., “Constitutional Law: The Papers of the Executive Branch”, American Bar Association Journal, Vol. 44, No. 10, 1958, p. 941-944.
  • ROZELL Mark J., “Restoring Balance to the Debate over Executive Privilege: A Response to Berger”, William & Mary Bill of Rights Journal, Vol. 8, No. 3, 2000, p. 541-582. (ROZELL, 2000).
  • ROZELL, Mark J., Executive Privilege: The Dilemma of Secrecy and Democratic Accountability, Johns Hopkins University Press, Baltimore and London, 1994. (ROZELL, 1994)
  • ROZELL, Mark J./SOLLENBERGER, Mitchel A., “Presidents: Executive Privilege” Encyclopedia of Public Administration and Public Policy, (Editors BEARFİELD, Domonic A./DUBNICK, Melvin J.), Routledge Taylor & Francis, New York, 2020, p. 2698-2702.
  • ROZELL, Mark, J., “The Law: Executive Privilege: Definition and Standards of Application”, Presidential Studies Quarterly, Vol. 29, No. 4, 1999, p. 918- 930. (ROZELL, 1999).
  • SACHAROFF, Laurent, “Former Presidents and Executive Privilege”, Texas Law Review, Vol. 88, 2009, p. 301-352.
  • SCHMITT, Gary J., “Executive Privilege: Presidential Power to Withhold Information from Congress”, Presidency in the Constitutional Order (Editors, BESSETTE, Joseph M./TULIS, Jeffrey), Transaction Publishers, New Jersey, 1981.
  • SHAUB, Jonathan David, “The Executive’s Privilege”. Duke Law Journal, Vol. 70, No. 1, 2020, p. 1-92.
  • SOFAER, Abraham D., “Executive Power and the Control of Information: Practice Under the Framers”, Duke Law Journal, Vol. 1977, No. 1, p. 1-57.
  • WASSEF, Anthony W., “Executive Privilege-With a Catch: How a Crime-Fraud Exception to Executive Privilege Would Facilitate Congressional Oversight of Executive Branch Malfeasance in Accordance with the Constitution’s Separation of Powers”, Cornell Law Review, Vol. 105, 2020, p. 1261-1296.
  • WRIGHT, Andy, “Can Congress Subpoena Trump to Testify?, November 27, 2018, https://www.justsecurity.org/61535/congress-subpoena-trump-testify/, erişim 15.06.2022.
Toplam 48 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Hukuk
Bölüm ARAŞTIRMA MAKALELERİ
Yazarlar

Özlem Çelik 0000-0001-8258-9880

Yayımlanma Tarihi 15 Eylül 2022
Kabul Tarihi 14 Eylül 2022
Yayımlandığı Sayı Yıl 2022

Kaynak Göster

APA Çelik, Ö. (2022). Amerika Birleşik Devletleri Hukukunda Yürütme İmtiyazı. Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 30(3), 1253-1299. https://doi.org/10.15337/suhfd.1137893
AMA Çelik Ö. Amerika Birleşik Devletleri Hukukunda Yürütme İmtiyazı. Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. Eylül 2022;30(3):1253-1299. doi:10.15337/suhfd.1137893
Chicago Çelik, Özlem. “Amerika Birleşik Devletleri Hukukunda Yürütme İmtiyazı”. Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 30, sy. 3 (Eylül 2022): 1253-99. https://doi.org/10.15337/suhfd.1137893.
EndNote Çelik Ö (01 Eylül 2022) Amerika Birleşik Devletleri Hukukunda Yürütme İmtiyazı. Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 30 3 1253–1299.
IEEE Ö. Çelik, “Amerika Birleşik Devletleri Hukukunda Yürütme İmtiyazı”, Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, c. 30, sy. 3, ss. 1253–1299, 2022, doi: 10.15337/suhfd.1137893.
ISNAD Çelik, Özlem. “Amerika Birleşik Devletleri Hukukunda Yürütme İmtiyazı”. Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 30/3 (Eylül 2022), 1253-1299. https://doi.org/10.15337/suhfd.1137893.
JAMA Çelik Ö. Amerika Birleşik Devletleri Hukukunda Yürütme İmtiyazı. Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. 2022;30:1253–1299.
MLA Çelik, Özlem. “Amerika Birleşik Devletleri Hukukunda Yürütme İmtiyazı”. Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, c. 30, sy. 3, 2022, ss. 1253-99, doi:10.15337/suhfd.1137893.
Vancouver Çelik Ö. Amerika Birleşik Devletleri Hukukunda Yürütme İmtiyazı. Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. 2022;30(3):1253-99.