A CRITICAL LOOK AT THE PRACTICE OF SECURITY INVESTIGATION AND ARCHIVE RESEARCH AND SOME SUGGESTIONS

Yıl 2024, , 861 - 900, 28.06.2024

Muhammed Ali Aydın

https://doi.org/10.15337/suhfd.1389601

Öz

The security investigation and archive search is conducted under the Law No. 7315 on Security Investigation and Archival Research. The security investigation and archive search applied within this scope may lead to victimization for those who will be appointed to public office. It is clear that it is in the public interest to appoint people who are loyal to the constitutional order and who are not affiliated with terrorist organizations to public positions. However, assessments to the contrary about a person must be based on concrete data and must not be arbitrary. The person concerned must have the opportunity to examine the information, allegations and evaluations in the report, to explain them if he/she wishes, and to have an effective judicial remedy as a last resort. In this study, the Law on Security Investigation and Archival Research is first analyzed and then suggestions are made to improve the practice.

Anahtar Kelimeler

Security Investigation, Archival Research, Right to Enter Public Service, Plotting, Contact and Affiliation

GÜVENLİK SORUŞTURMASI VE ARŞİV ARAŞTIRMASI UYGULAMASINA ELEŞTİREL BİR BAKIŞ VE BAZI ÖNERİLER

Öz

7315 sayılı Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Kanunu kapsamında uygulanan güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması kamu görevine ataması yapılacak kişiler açısından mağduriyetlere yol açabilecek niteliktedir. Mağduriyetlere yol açabilecek uygulamalara söz konusu Kanun’un şeffaflık, bilgi edinme imkanı, nesnellik ve etkin itiraz ve başvuru yolları içermeyen sistemi sebep olmaktadır. Kamu görevlerine Anayasal düzene bağlı olmayan, terör örgütleriyle ilişkisi veya irtibatı bulunan kişilerin atanmasının kamu yararına uygun olmadığı açıktır. Ancak bir kişi hakkındaki olumsuz değerlendirmelerin somut verilere dayanması, keyfi ve sübjektif olmaması gerekir. İlgili kişinin ise hakkındaki raporda yer alan bilgi, fiil isnadı ve değerlendirmeleri inceleyebilmesi, isteği halinde izah getirebilmesi imkanına sahip olması ve son çare olarak etkin bir yargısal başvuru hakkına sahip olması gerekir. Bu çalışmada öncelikle Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Kanunu incelenmiş, sonrasında da uygulamayı iyileştirmeye yönelik önerilerde bulunulmuştur. Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasının hukuk devleti standartlarında yürütülmesi için değerlendirmelerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Güvenlik Soruşturması, Arşiv Araştırması, Kamu Hizmetine Girme Hakkı, Fişleme, İrtibat ve iltisak

Kaynakça

• AKYILMAZ, Bahtiyar/SEZGİNER, Murat/KAYA, Cemil: Türk İdare Hukuku, 17. Baskı, Ankara 2023.
• AYDIN, Muhammed Ali: “Kamu Görevlilerinin Siyasi Katılma Hakkı ve Sınırları”, Ankara Barosu Dergisi, C. 82, 1, 2024, s. 223-287.
• AYDIN, Ercan Orhan: Türkiye'de güvenlik soruşturması uygulamaları ve bunların insan hakları bağlamında değerlendirilmesi: Dev-let memuru alımında güvenlik soruşturması, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Ensti-tüsü İnsan Hakları Ana Bilim Dalı, İstanbul 2013.
• CAN, Neslihan: Kolluk ve Adli Makamlar Tarafından İşlenen Kişisel Verilerin Korunması, 1. Baskı, On İki Levha Yayınevi, İstanbul 2021.
• ÇAĞLAYAN, Ramazan: İdare Hukuku Dersleri, 11. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara 2023.
• ÇAPAR, Asuman: “Kamu Personelinin Atanmasında Güvenlik Soruş-turması Uygulaması”, ERÜHFD, C. XV, S. 2, 2020, s. 569-612.
• GÖÇGÜN, Muhammed: “Sözleşmeli Öğretmen Atama Sürecinde Ya-pılan Sözlü Sınav ve Güvenlik Soruşturmalarının İdare Hu-kuku Açısından Değerlendirilmesi”, LHD, Cilt: 17/Sayı: 200/Yıl: 2019, s. 3343-3412.
• KAHRAMAN, Mehmet/ŞAHİN, Muhammed: “Anayasa Mahkemesi Kararlarına Göre Güvenlik Soruşturması ve Özel Hayata Say-gı Hakkı”, ERÜHFD, C. XV, S. 2, 2020, s. 415-449.
• KAMAN, Nur: “Kamu Görevlileri Açısından Görevin Gerektirdiği Nitelikler”, Kamu Görevlilerinin Sadakat Yükümlülüğü Pane-li- 22 Haziran 2018, Danıştay Yayınları, No: 100, Ankara Şu-bat 2019.
• KAMAN KARAN, Nur: Devlet Memurluğunun Sona Ermesi, 1. Bas-kı, Seçkin Yayınevi, Ankara 2003.
• KILINÇ, Durmuş: “Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması”, Ankara Barosu Dergisi, C. 77, 2, 2019, s. 1-39.
• OSKAY, Mehmet: Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırmasının İnsan Hakları ve Özel Hayatın Korunması Yönünden İnce-lenmesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gaziantep Üni-versitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Güvenlik Stratejileri ve Yö-netimi Ana Bilim Dalı, Gaziantep, 2019.
• OSMANOĞLU, Bilal: “Genel Bilgi Toplama (gbt) Sisteminde Kişilere İlişkin Tutulan Kayıtlar Üzerine Bir İnceleme”, Marmara Üni-versitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, Cilt 26, Sayı 2, Aralık 2020, ss. 946-979.
• SEZER, Yasin: Türk Mahkemeleri ve Avrupa Topluluğu Adalet Divanı Kararları Işığında Kamu Hizmetine Girme Hakkı, 1. Baskı, Seçkin Yayınevi, Ankara 2006.
• ŞANLI ATAY, Yeliz: “Memurluğa Girişin Genel Bir Şartı Olarak Gü-venlik Soruşturması”, İnsan Hakları Yıllığı, Cilt 34, 2016, s. 43-75.
• ŞEN, Ersan, “Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Sınırlarının Genişliği ve Yerindeliği Tartışması”, (https://sen.av.tr/tr/makale/guvenlik-sorusturmasi-ve-arsiv-arastirmasi-sinirlarinin-genisligi-ve-yerindeligi-tartismasi, Eri-şim Tarihi: 13.11.2023).
• TAN, Turgut/BAYAZIT, Bahar: İdare Hukuku, 11. Baskı, Turhan Kitabevi, Ankara 2023.
• TÜRKOĞLU ÜSTÜN, Kamile: “Güvenlik Soruşturmalarında Kişisel Verilerin Korunması”, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. XXV, Y. 2021, Sa. 2, s. 787-837.
• ULUSOY, Ali D.: Türk İdare Hukuku, 6. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara 2023.
• YILDIRIM, Turan/YASİN, Melikşah/KAMAN, Nur/ÖZDEMİR, H. Eyüp/ÜSTÜN, Gül/ÇAKIR, Hüseyin Melih/OKAY TEKİN-SOY, Özge: İdare Hukuku, 8. Baskı, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, Kasım 2020.
• YILDIRIM, Turan/KAMAN, Nur: “Kamu Görevlilerinin Özel Haya-tı”, İdare Hukuku ve İlimleri Dergisi, 18 (1): 155–172.
• https://dergipark.org.tr
• www.kazanci.com
• www.lexpera.com.tr