Anonim Şirketlerde Denetçinin Değiştirilmesi Davası

Yıl 2024, , 1861 - 1888, 18.09.2024

Hayri Bozgeyik , Yakup Macit , Zehra Avcı

https://doi.org/10.15337/suhfd.1452659

Öz

Anonim şirketlerde pay sahipliği ve şirket yönetimin birbirinden ayrılması bunlar arasında bazı çıkar çatışmalarına yol açabilmektedir. Aynı şekilde, bu şirketlerde azlığı, kayıtsız çoğunluk iradesine tabi kılmanın oldukça ağır sonuçları olabilmektedir. Çoğunluk ile azlık arasındaki menfaatlerin dengelenmesi anonim şirketlerde gündemde olan bir konudur. Çoğunluk ile azlığın çıkar çatışmasında, kanun koyucu, taraflar arasındaki menfaat dengesini sağlamaya yönelik birtakım haklar öngörmüştür. Azlığa tanınan haklardan birisi de denetçinin değiştirilmesini talep hakkıdır (TTK 399). Çalışmamızda öncelikle, denetçinin değiştirilmesi davasına konu olan şirketlerin neler olduğu belirlenmiş, ardından denetçilerin nitelikleri üzerinde durularak, azlığın dava açma hakkına ilişkin şartlar ve uygulamada karşılaşılan sorunlar el alınmıştır.

Anahtar Kelimeler

anonim şirketler, azlık, denetim, denetçinin değiştirilmesi

Destekleyen Kurum

Bulunmamaktadır.

The Auditor Replacement Action in Joint Stock Companies

Öz

The separation of shareholding and management in joint stock companies may lead to some conflicts of interest between them. Likewise, subordinating the minority to the will of the majority in these companies may have severe consequences. Balancing the interests of the majority and the minority is a hot topic in joint stock companies. In the conflict of interest between the majority and the minority, the legislator has foreseen certain rights to ensure the balance of interests between the parties. One of the rights granted to the minority is the right to demand the replacement of the auditor (TTK 399). In our study, firstly, the companies that are subject to the lawsuit for the replacement of the auditor are determined, then the qualifications of the auditors are emphasised, and the conditions regarding the right of the minority to file a lawsuit and the problems encountered in practice are discussed.

Anahtar Kelimeler

joint stock companies, minority, audit, replacement of auditor

Kaynakça

• AKSOY, Mehmet Ali / AKSOY, Emine Ebru: “Ticaret Kanunu Kapsa-mında Sermaye Şirketlerinde Bağımsız Denetim”, İnönü Üni-versitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 8, S. 2, 2017, s.21-52.
• ARI, Zekeriyya: Şirketler Hukuku, Karahan, Sami (Editör), 2. Baskı, Konya 2013.
• ARI, Zekeriyya: Anonim Şirketlerde Denetçi Sorumluluğunun Sınır-lanması, Ankara 2012.
• AYHAN, Rıza/ÇAĞLAR, Hayrettin/ÖZDAMAR, Mehmet: Şirketler Hukuku Genel Esaslar, 5. Baskı, Ankara 2023.
• BAHTİYAR, Mehmet: Ortaklıklar Hukuku, 16. Baskı, İstanbul 2022.
• BARUT, Halime: “6762 ve 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunlarında Anonim Ortaklıklarda Azınlık Hakları”, Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, C. 1, S. 8, 2012, s.141-186.
• BAŞER DOĞAN, Zehra: Türk ve Alman Hukukunda Anonim Şirket-lerde Denetçinin Sır Saklama Yükümlülüğü, Ankara 2018.
• BİLGİLİ, Fatih/DEMİRKAPI, Ertan: Şirketler Hukuku, Bursa 2017.
• BİLGİLİ, Fatih/DEMİRKAPI, Ertan: Şirketler Hukuku Dersleri, Bursa 2013 (Şirketler Hukuku Dersleri).
• BİRSEL, Mahmut T./SEVİ, Ali Murat: “Anonim Şirket Denetiminde Yeni Yaklaşımlar”, Ersin Çamoğluna Armağan, İstanbul 2013, s. 33-60.
• BOZKURT, Tamer: Şirketler Hukuku, 9. Baskı, Ankara 2018.
• DEMİRKAPI, Ertan: Anonim Şirketin Denetimine İlişkin Esaslar Işığında Azınlığın (Azlığın) Denetçinin Değiştirilmesini Dava Hakkı, Anonim Şirketlerde Azınlık Hakları, Ulusoy, Erol (Editör), Ankara 2014.
• DEMİRKAPI, Ertan/MERİÇ, Nedim: Anonim Şirkette Denetçinin Değiştirilmesi Davasının Azınlık Tarafından Açılması Halinde Usul Hukukuna İlişkin Sorunlar, Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi, C. 30 S. 2, Haziran 2014, s. 23-73.
• EBKE, Werner F.: Münchener Kommentar zum Handelsgesetzbuch: HGB, Band 4: Drittes Buch Handelsbücher §§ 238-342r HGB, München 2024.
• ERİŞ, Gönen: Ticari İşletme ve Şirketler, C. II, 3. Baskı, Ankara 2017.
• GENCER, Hasan: Anonim Şirketlerde Azınlık ve Azınlık Hakları, Ankara 2019.
• HELVACI Mehmet; : “Anonim Ortaklıkta Ticaret Kanunundan Kaynaklanan Azınlık Haklarının Hukuki Niteliği ve Tanımı”, Prof. Dr. Oğuz İmregün’e Armağan, İstanbul, 1998, s. 297-310..
• HOPT, Klaus J.: Handelsgesetzbuch, Band 9, München 2024.
• KARASU, Rauf: Anonim Şirketlerde Emredici Hükümler İlkesi, 2. Baskı, Ankara, Yetkin Yayınları, 2015.
• KARAMAN/COŞGUN, Özlem: “Anonim Şirketlerde Denetçi Seçimine İlişkin Genel Kurul Kararının İptali, Hükümsüzlüğü, Görevden Alınma Davası ve Yeni Denetçinin Seçimi” Terazi Hukuk Dergisi, S: 198, Şubat 2023, s. 56-66.
• KENDİGELEN, Abuzer: Yeni Türk Ticaret Kanunu: Değişiklikler, Yenilikler ve İlk Tespitler, 3. Baskı, İstanbul, On İki Levha Yayıncılık, 2016.
• KENDİGELEN, Abuzer: Türk Ticaret Kanunu, 2. Baskı, İstanbul 2012.
• KIRCA, İsmail/ŞEHİRALİ ÇELİK, Feyzan /MANAVGAT, Çağlar: Anonim Şirketler Hukuku C I, Ankara 2013.
• KOÇAK, Mahmut Arif: “Denetçinin Görevden Alınması ve Yeni Denetçi Atanması Davası”, Ord.Prof. Dr. Şevket Memed Ali Bilgişin’in Anısına Armağan, İstanbul 2021, s. 494-498.
• MEMİŞ, Tekin: “Şirketler Hukukunda Denetim”, Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. XVI, S. 3–4, 2012, s. 151-186.
• MERİÇ, Nedim / DEMİRKAPI, Ertan: “Anonim Şirkette Denetçinin Değiştirilmesi Davasının Azınlık Tarafından Açılması Halinde Usul Hukukuna İlişkin Sorunlar”, Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi, C. 30, S. 2, 2014, s. 23-75.
• ÖZKORKUT, Korkut: 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu Açısından Anonim Şirketlerde Bağımsız Denetim, Ankara 2013.
• POROY, Reha /TEKİNALP, Ünal /ÇAMOĞLU, Ersin, Ortaklıklar Hukuku-I, İstanbul 2014.
• PULAŞLI, Hasan: Şirketler Hukuku Şerhi, 2. Baskı, Ankara 2015.
• ŞENER, Oruç Hami: Ortaklıklar Hukuku: Ders Kitabı, Seçkin, Ankara 2015.
• TEKİNALP, Ünal: Sermaye Ortaklıklarının Yeni Hukuku, 4. Baskı, İstanbul 2015.
• TOPÇUOĞLU, Metin: Yeni Türk Ticaret Kanunu’na Göre Bağımsız Denetçi ve Sorumluluğu, 2. Baskı, Ankara 2012.
• TÜRKİYE BAROLAR BİRLİĞİ, Türk Ticaret Kanunu Tasarısı Toplantıları I-II-III, Ankara 2008.
• ULUSOY, Erol: Anonim Şirketlerde Azınlık Pay Sahiplerinin Şirketten Çıkarılması, Anonim Şirketlerde Azınlık Hakları, Ulusoy, Erol (Editör), Ankara 2014.
• ÜÇIŞIK, Güzin/ÇELİK, Aydın: Anonim Ortaklıklar Hukuku, 1. Cilt, Ankara 2013.
• YAVUZ, Mustafa: “Sermaye Şirketlerinde Denetçinin Görevden Alın-ması ve Yerine Denetçi Atanması İçin Ortakların Dava Açabilme Hakkı” Vergi Dünyası, C. 41, S. 481, Eylül 2021.