Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin Yargılama Yetkisi ve “Ermeni Soykırımını” İnkarı Suç Sayan Düzenleme

Yıl 2006, Cilt: 14 Sayı: 2, 299 - 343, 20.12.2006

Faruk Bilir

https://doi.org/10.15337/SUHFD.2017.160

Cited By: 1

Öz

Avrupa İnsan
Hakları Mahkemesi’nin inceleme ve yargılama yetkisi, konu, kişi, yer ve zaman
bakımından sınırlıdır. Yani, Mahkeme’nin yapılan bir başvuruyu inceleyebilmesi
için, konu, kişi yer ve zaman bakımından yetkili olması gerekir. Avrupa İnsan
Hakları Sözleşmesi, sadece Sözleşmede ve ek protokollerde yer alan hak ve
özgürlüklerle ilgili olarak sınırlı bir koruma sağlamaktadır. Yani başvuru
konusu olan hak ve özgürlüğün Sözleşme ve Protokoller kapsamında bulunması
gerekir. Mahkeme’nin kişi yönünden yetkisi, Mahkeme'ye kimlerin başvurabileceği ve Mahkeme'ye kime karşı başvurulabileceği ile ilgidir. Taraf devletlerin Sözleşme ihlalinden sorumluluğu,
yer açışından otoritesinin geçerli
olduğu alandır. Başvurucu tarafından iddia edilen ihlal aleyhine
başvuruda bulunulan ülkenin yargı yetkisi içinde gerçekleşmişse, Sözleşme yer
bakımından uygulanabilir. Sözleşme’nin yürürlüğe girmesinden, feshi ihbar
edilmesine veya üye tarafın Avrupa Parlamentosu’ndan istifa etmesine kadar
Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ilgili ülke için bağlayıcıdır. Fransız
Parlamentosu 12.10.2006 tarihinde, “Ermeni soykırımını” inkar etmenin suç
sayılamasına ilişkin kanun teklifini kabul etmiştir. Teklifin kanunlaşması
halinde Fransa’ya karşı AİHS’nin ifade özgürlüğünü düzenleyen 10. maddesinin
ihlali gerekçesiyle Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne devlet başvurusu ve
bireysel başvuruda bulunmak mümkündür. 

Anahtar Kelimeler

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, “Ermeni soykırımı”, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi, Mahkeme, Yargılama yetkisi

Kaynakça

• GÖZÜBÜYÜK, Şeref- GÖLCÜKLÜ, Feyyaz, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Uygulaması, Ankara 2005.