Patent Konularının Bağımlılığı Hâlinde Zorunlu Lisans

Yıl 2020, Cilt: 28 Sayı: 2, 473 - 509, 15.07.2020

Fevzi Fırat Gözüyeşil

https://doi.org/10.15337/suhfd.693301

Cited By: 1

Öz

Makalenin konusu, patent konularının bağımlılığı hâlinde zorunlu lisanstır. Zorunlu lisans, yetkili makam tarafından üçüncü bir tarafa, patent sahibinin izni olmaksızın bir buluşu kullanma yetkisidir. Makalede öncelikle, zorunlu lisansın kanunî ve nazarî temelleri ile zorunlu lisansla ilgili mülga ve merî mevzuat incelenmiştir. Türk patent sisteminde, patent konularının bağımlılığı hâlinde zorunlu lisans verilmesi, Sınai Mülkiyet Kanunu'nun 131. maddesinde yer alan özel hükümlere tâbidir. Patent konularının bağımlılığı hâlinde zorunlu lisans verilmesi, sonraki tarihli buluşun, birinci buluşa nazaran önemli ölçüde ekonomik öneme sahip önemli bir teknik ilerleme içermesine bağlıdır. Nihayetinde, patent konularının bağımlılığı hâlinde zorunlu lisans verme süreci incelenmektedir. Bu bağlamda, çalışmanın son kısmında, zorunlu lisans talebi, yetkili ve görevli mahkeme ve zorunlu lisans kararına dair esaslar incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Patent hukuku, Patent lisans sözlşemesi, Zorunlu lisans, Patent konularının bağımlılığı, Sınai Mülkiyet Kanunu

Compulsory License In Case Of Dependency Of Patent Issues

Öz

The subject of this paper is compulsory licensing in case of dependency of patent issues. Compulsory licencing is a prerogative granted by a competent authority to a third party to use an invention without the assent of patent holder. In this paper, firstly, legal and theoretical bases of compulsory license and abrogated and positive legislation related to compulsory license are examined. Under the Turkish patent system, compulsory licences for the dependent patents are governed by the specific provision of the Article 131 of Turkish Industrial Property Code. To grant a compulsory licence in case of dependency of patent issues depends on that the second invention involve an important technical advance of considerable economic significance. Eventually, the process of granting a compulsory license in case of dependency of patent issues is examined. In this context, in the last part of the study, compulsory license request, competent court and principles of compulsory license decision are analyzed.

Anahtar Kelimeler

Patent Law, Patent License Agreement, Compulsory Licence, Dependency of Patent Issues, Industrial Property Code

Kaynakça

• AKİPEK, Jale G.: Türk Eşya Hukuku (Ayni Haklar), İkinci Kitap Mülkiyet, İkinci Bası, Ankara 1973.
• AYHAN, Rıza / ÇAĞLAR, Hayrettin: Ticari İşletme Hukuku Genel Esaslar, Tamamen Gözden Geçirilmiş ve Güncellenmiş 10 Bası, Ankara 2017.
• AYİTER Nuşin, İhtira Hukuku, Ankara 1968.
• BAŞ, Mustafa: “Genel Olarak Rekabet Kuralları Karşısında Lisans Sözleşmelerinin Durumu”, Ankara Barosu FMR Dergisi 1 (2), 2001, s. 79-88.
• BEKTAŞ, İbrahim “6769 Sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu'na Göre Patent Hukukunda Zorunlu Lisans -Değişiklikler ve Eksiklikler-“, Prof. Dr. Sabih Arkan’a Armağan, İstanbul 2019 s. 277-316.
• BENKARD, Georg: Patentgesetz: PatG-Kommentar Gebrauchsmustergesetz, Patentkostengesetz, 11. neu bearbeitete Auflage, 2015.
• BOZBEL, Savaş: Fikri Mülkiyet Hukuku, İstanbul 2015.
• COLSTON, Catherine: Principles of Intellectual Property Laws, London-Sydney 1999.
• COTROPİA, Christopher A.: “Compulsory licensing under TRIPS and the Supreme Court of the United States’ Decision in eBay v. MercExchange”, Patent Law and Theory (Ed. Toshiko Takenaka), 2008, s. 557-583.
• EREN, Fikret: 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanununa Göre Hazırlanmış Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 14. Baskı, Ankara 2012.
• GORECKI, Paul K.: Regulating The Price Of Prescriptıon Drugs In Canada: Compulsory Licensing, Product Selection, And Government Reimbursement Programmes, Economic Council of Canada (Technical Report NO.8), 1981.
• GÜRİZ, Adnan: Teorik Açıdan Mülkiyet Sorunu, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları No.253, Ankara Üniversitesi Basımevi, 1969.
• GÜNEŞ, İlhami: Sınai Mülkiyet Kanunu Işığında Uygulamalı Patent ve Faydalı Model Hukuku, 2. Baskı, Ankara 2019.
• GWARTNEY, Troy L.: "Harmonizing the Exclusionary Rights of Patents with Compulsory Licensing", William and Mary Law Review, Vol. 50 No. 4, 2009, s. 1395- 1438.
• HACKER, Franz: Patentgesetz Kommentar, (begründet von Rudolf Busse/herausgegegben von Alfred keuckenschrijver), 8. neu bearbeitete und erweiterte Auflage, 2016.
• HALEWOOD, Michael: “Regulating Patent Holders: Local Working Requirements And Compulsory Licences At International Law”, Osgoode Hall Law Journal, 35(2), 243-288.
• HİRŞ, Ernst: Fikrî ve Sınaî Haklar, Ankara 1948
• İNTERNET: lexpera.com
• JULIAN-ARNOLD, Gianna: “International Compulsory Licensing: The Rationales and the Reality”, IDEA The Journal of Law and Technology, 33 (4), (1993), 349-400.
• KAYA, Arslan: “551 Sayılı Patent Haklarının Korunması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname İle Getirilen Zorunlu Lisans Sistemi”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, 55 (1-2), 1996, s. 335-368.
• KAYA, Arslan: “Türk Hukukunda Patentten Doğan Haklar”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, 55 (4), İstanbul 1997, 173-200.
• KIRKBEŞOĞLU, Nagehan: “Sınaî Mülkiyet Ve Rekabet Hukukunda Zorunlu Lisans (Zwangslizenz)”, Prof. Dr. Hüseyin Hatemi’ye Armağan, II. Cilt, İstanbul 2009, s. 1095-1132.
• KOCAYUSUFPAŞAOĞLU, Necip: Borçlar Hukukuna Giriş, Hukuki İşlem, Sözleşme, 4. Bası, İstanbul 2008'den 5. Tıpkı Bası, 2010.
• LEISTNER, Matthias: “The Requirements for Compulsory Dependency Licences: Learning from the Transformative Use Doctrine in Copyright Law”, Compulsory Licensing Practical Experiences and Ways Forward (Ed.Reto M. Hilty/ Kung-Chung Liu), Heidelberg 2015, 221-233.
• LIN, Xiuqin: “Prior Negotiation and Remuneration for Patent Compulsory Licensing: Practice, Problem, and Proposal”, Compulsory Licensing Practical Experiences and Ways Forward (Ed. Reto M. Hilty/Kung-Chung Liu), Heidelberg 2015, 165-190.
• MAUME, Philipp: “Compulsory Licensing in Germany”, Compulsory Licensing Practical Experiences and Ways Forward (Ed. Reto M. Hilty/Kung-Chung Liu), Heidelberg 2015, s. 95-120.
• MES Peter: Patentgesetz Gebrauchsmustergesetz, 4. Auflage 2015.
• ODMAN, N. Ayşe: Fikrî Mülkiyet Hukuku ile Rekabet Hukukunun Teknolojik Yeniliklerin Teşvikindeki Rolü, Ankara 2002.
• OĞUZMAN, Kemal/ÖZ, Turgut: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 6098 Sayılı Yeni Türk Borçlar Kanunu’na Güncellenip Genişletilmiş 13. Bası, I. Cilt, İstanbul 2015.
• OSTERRIETH, Christian “Technischer Fortschritt – eine Herausforderung für das Patentrecht? Zum Gebot der Verhältnismäßigkeit beim patentrechtlichen Unterlassungsanspruch”, GRUR, Heft 10, (2018), s. 985-995.
• Resource Book on TRIPS and Development UNCTAD-ICTSD, Cambridge University Press, First published 2005.
• SARAÇ, Tahir: Patentten Doğan Hakka Tecavüz ve Hakkın Korunması, Ankara 2003.
• SEROZAN, Rona: “Mülkiyet Hakkının Özü, İşlevi ve Sınırları”, Prof. Dr. Ümit Yaşar Doğanay’ın Anısına Armağan I, İstanbul 1992, s. 239-254.
• SULUK Cahit/ KARASU, Rauf / NAL, Tamer, Fikri Mülkiyet Hukuku, Ankara 2017.
• ŞEHİRALİ, Feyzan Hayal: Patent Hakkının Korunması, Ankara 1998.
• SHAPIRO, Carl: “Navigating the Patent Thicket: Cross Licenses, Patent Pools, and Standard-Setting”, Innovation Policy and the Economy, Vol. 1, 2001, s. 119-150, (https://www.nber.org/chapters/c10778.pdf, Erişim: 12.08.2019).
• TYLER, Neil S.: “Patent Nonuse and Technology Suppression: The Use of Compulsory Licensing to Promote Progresss”, University of Pennsylvania Law Review, 162(2), 2014, s. 451-476.
• YOSICK Joseph A.: "Compulsory Patent Licensing for Efficient Use of Inventions," University of Illinois Law Review 2001, no. 5 (2001): 1275-1304.
• YÜKSEL, Ali Sait: Patent ve Lisans Sözleşmesi Hukuku, İstanbul 1989.
• YÜNLÜ, Levent: “Fikri Mülkiyet Hakkı”, Milletlerarası Hukuk ve Milletlerarası Özel Hukuk Bülteni, 23 (1-2), 2011, s. 891-918.