Vergi Hukukunda Arama İşlemi

Yıl 2021, Cilt: 29 Sayı: 1, 405 - 467, 15.03.2021

Zeliha Alpsoy

https://doi.org/10.15337/suhfd.797058

Cited By: 1

Öz

Arama çeşitli kanun ve yönetmeliklerde düzenmiş olan bir işlemdir. Çeşitli kanun ve yönetmeliklerde düzenlenen bu işlem temelde ortak noktalara sahiptir. Bununla birlikte Vergi Usul Kanunu’nda düzenlenen arama işlemi vergi hukukuna özgü özellikler barındırması nedeniyle diğerlerinden farklı bir noktada durmaktadır. Vergi Usul Kanunu kapsamında düzenlenen arama işlemi, hem vergi hukuku hem de ceza hukuku kurallarını bünyesinde barındıran kendine özgü bir işlemdir. Farklı iki hukuk dalının kesişme noktasında bulunan bu işlemin daha iyi anlaşılabilmesi ve uygulanabilmesi için işlem ile alakalı olan vergi hukuku ve ceza hukuku müesseselerinin bilinmesi gerekir. Çalışmada vergi incelemesi ve arama işlemine ilişkin konumuz açısından önem arz eden noktalara değinildikten sonra çalışma konusu olan aramalı inceleme işlemi ayrıntılı olarak incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Arama, Vergisel arama, Vergi denetimi, Vergi kaçakçılığı, Hukuka aykırı arama

SEARCH PROCESS IN TAX LAW

Öz

The search process is a process that has been regulated by various laws and regulations. This process, organized in various laws and regulations, basically has something in common. However, the search process organized in the Tax Procedure Code stops at a different point than the others because it has features specific to the tax law. The search process regulated under the Tax Procedure Law is a unique process that includes both tax law and criminal law rules. In order to better understand and apply this process, which is at the intersection of two different branches of law, it is necessary to know the tax law and criminal law institutions related to the process. In the study, after mentioning the important points regarding tax inspection and search process, tax audit with search, which is the subject of the study, is examined in detail.

Anahtar Kelimeler

Search, Taxational Search, Tax Auditing, Tax Evasion, Unlawful Search

Kaynakça

• AĞAR, Serkan, Vergi Kaçakçılığı Suçu Kapsamında Defter ve Belgeleri İbraz Etmeme Suçu, Seçkin Yayıncılık, 1. Baskı, Ankara, 2016.
• AKDEMİR, Tuğçe/BAŞ, Eylem, “Aramalı Vergi İncelemelerinin Ceza Muhakemesi ve Vergi Hukuku Bakımından Değerlendirilmesi”, Vergi Sorunları Dergisi, S. 314, 2014, s. 126-136.
• AKGÜL, Harun, Türk Vergi Hukukunda Arama ve Hukuki Sonuçları, Yayınlanmış Doktora Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyonkarahisar, 2019, https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp, ET. 27.8.2020.
• AKIN, Emrah, “Aramalı Vergi İncelemesinde Temel Kişi Hakları Bağlamı”, Yaklaşım Dergisi, S. 167, 2006, s. 93-97.
• AKYILMAZ, Bahtiyar/SEZGİNER, Murat/KAYA, Cemil, Türk İdare Hukuku, Seçkin Yayıncılık, 8. Baskı, Ankara, 2017.
• ALPTÜRK, Ercan, “Aramalı İncelemenin Bilgisayar Kayıtları ve Bilgisayar Ekipmanları Yönünden Değerlendirilmesi”, Maliye Postası Dergisi, S. 573, 2003, S. 94-99.
• AYDIN, Murat, Arama ve El Koyma, Seçkin Yayıncılık, 2. Baskı, 2012.
• BAT, Yüksel, “Türk Vergi Hukukunda Arama”, Mali Hukuk Dergisi, C. 12, S. 139, 2016, s. 2103-2116.
• BAYKARA, Bekir, “Vergi İnceleme Elemanının Vergi Ceza Muhakemesindeki Yeri”, Vergi Dünyası, S. 277, 2004, s. 15-25. (Vergi Ceza Muhakemesi)
• BAYKARA, Bekir, “Vergi Tarh İşleminin Hukuki Analizi”, s. 6, http://www.bekirbaykara.av.tr/dosya/pdf/Vergi_Tarhinin_Hukuki_Analizi_1215.pdf, ET. 6.7.2020.
• BIÇAK, Vahit, Ceza Muhakemesi Hukuku, Seçkin Yayıncılık, 4. Baskı, Ankara, 2018.
• CENTEL, Nur/ZAFER, Hamide, Ceza Muhakemesi Hukuku, Beta Yayıncılık, On Beşinci Baskı, İstanbul, 2018.
• DAYIOĞLU, Ali, “Arama ve Aramalı Vergi İncelemesinde Mükellefin Hakları”, Vergi Sorunları Dergisi, 1984, s. 100-107.
• ERYILMAZ, M. Bedri, Türk ve İngiliz Hukukunda ve Uygulamasında Durdurma ve Arama, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2003.
• ERYILMAZ, Mesut Bedri, Ceza Muhakemesi Hukuku Dersleri, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2012.
• EVİRGEN, Selen, “Vergi Hukukunda Arama Müessesesi ve Ceza Muhakemesi Kanunu ile İlişkisi”, Çankaya Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 2, S. 2, 2017, s. 137-156.
• GÖZLER, Kemal/KAPLAN, Gürsel, İdare Hukuku Dersleri, Ekin Yayınevi, 19. Baskı, Bursa, 2017.
• GÜLŞEN, Recep, “Yeni Ceza Muhakemesi Kanunu’nda Arama’’, Hukuki Perspektifler Dergisi, 2005, S. 3, s. 90- 96.
• HEPAKSAZ, Engin/ÇEVİKCAN, Fatih/ÖZ, Ersan, “Aramalı Vergi İncelemesi ve İşlerliği”, Vergi Dünyası, S. 354, 2011, s. 149-157.
• KAHRAMAN, Mehmet, “Koruma Tedbiri Olarak Adli Arama”, Yargıtay Dergisi, C. 33, S. 3, Temmuz 2007, s. 327-390.
• KANTAR, Baha, Ceza Muhakemeleri Usulü, İstanbul Cumhuriyet Matbaası, Birinci Kitap, 2. Bası, İstanbul, 1944.
• KARABEYSER, Süleyman, “Vergi Hukukunda Arama Müessesesi”, Terazi Hukuk Dergisi, C. 11, S. 124, 2016, s. 97-106.
• KARABOYACI, Abdullah, “Vergi Denetimi Açısından Beyan Edilen Gelirin Doğruluğunun Tespit Yöntemleri”, TBB Dergisi, S. 115, 2014, s. 211-242, http://tbbdergisi.barobirlik.org.tr/m2014-115-1429, ET. 22.7.2020.
• KARAKOÇ, Yusuf, Genel Vergi Hukuku, Yetkin Yayınları, Ankara, 2002.
• KARAKOÇ, Yusuf, Türk Vergi Yargılaması Hukukunda Delil Sistemi, Yetkin Yayınları, 3. Baskı, Ankara, 2018. (Delil Sitemi)
• KESKİN KİZİROĞLU, Serap, “5271 Sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nda Basit Arama (Adli Arama)”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 58, S.1, 2009, s. 139-168, https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/626609, ET. 7.8.2020.
• KOCAHANOĞLU, Osman Selim, Vergi Suçları Vergi Cezaları ve Kurtulma Yolları, Yaylacık Matbaası, 2. Baskı, İstanbul, 1983.
• KOÇAK, Hakkı, “Aramalı Vergi İncelemesi ve Karşılaşılan Bir Sorun”, Vergi Dünyası, S. 213, 1999, s. 60-69.
• KUNTER, Nurullah, Muhakeme Hukuku Dalı Olarak Ceza Muhakemesi Hukuku, Kazancı Matbaacılık Sanayii, Sekizinci Bası, Büyükçekmece/İstanbul, 1986.
• KUNTER, Nurullah/YENİSEY, Feridun, Muhakeme Hukuku Dalı Olarak Ceza Muhakemesi Hukuku II. Kitap, Beta Basım Yayım, On İkinci Bası, İstanbul, 2003.
• KUNTER, Nurullah/YENİSEY, Feridun/NUHOĞLU, Ayşe, Muhakeme Hukuku Dalı Olarak Ceza Muhakemesi Hukuku, Beta Yayıncılık, 18. Baskı, İstanbul, 2010.
• KÜÇÜK, Arzu, “Türk Vergi Hukukunda Aramalı İnceleme”, Yargıtay Dergisi, S. 130, 1975, s. 153-194.
• ÖZBEK, Veli Özer, “Organize Suçlulukla Mücadelede Ön Alan Soruşturmaları”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2002, C. 4, S. 2, s. 57-88, https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/754531, ET. 10.8.2020.
• ÖZBEK, Veli Özer, CMK İzmir Şerhi, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2005. (İzmir Şerhi)
• ÖZBEK, Veli Özer/Doğan, Koray/Bacaksız, Pınar, Ceza Muhakemesi Hukuku, Seçkin Yayıncılık, On İkinci Baskı, Ankara, 2019.
• ÖZTÜRK, Bahri/EKER KAZANCI, Behiye/SOYER GÜLEÇ, Sesim, Ceza Muhakemesi Hukukunda Koruma Tedbirleri, Seçkin Yayıncılık, 3. Baskı, Ankara, 2019.
• ÖZTÜRK, Bahri/TEZCAN, Durmuş/ERDEM, Mustafa Ruhan/SIRMA GEZER, Özge/SAYGILAR KIRIT, Yasemin F./ALAN AKCAN, Esra/ÖZAYDIN, Özdem/ERDEN TÜTÜNCÜ, Efser/ALTINOK WİLLEMİNS, Derya/TOK, Mehmet Can, Nazari ve Uygulamalı Ceza Muhakemesi Hukuku, Seçkin Yayıncılık, 13. Baskı, Ankara, 2019.
• PINAR, Burak/TAYLAR, Yıldırım, “Türk Vergi Hukukunda Kamusal Bir Denetim Yolu Olarak Vergi Araması”, Ceza Hukuku Dergisi, C. 8, S. 21, 2013, s. 139-180.
• PÜRSÜNLERLİ ÇAKAR, Elif/SARAÇOĞLU, Fatih, "Vergi Kaçakçılığı İle Mücadelede Yeni Bir Model:Vergi Polisi Müessesesi(Fransa Örneği)", İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 5, S. 2, 2014, s. 51-68, http://kutuphane.dogus.edu.tr/mvt/pdf.php, ET. 22.7.2020.
• SABAN, Nihal, “Anayasa ve İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi ile Bir Vergi Hukuku Kavramını Okumak: Arama”, Polis Dergisi, S. 36, 2003, s. 93-96.
• SANDALCI, Ulvi, “Vergi Denetiminde Aramalı İnceleme Usulüne İlişkin Vergi İhbar Etkisi”, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, S. 37, 2019, s. 301–317, https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/838556, ET. 20.07.2020.
• SARISOY, Taner/GÖZCÜ, Hüseyin, “Vergi İncelemelerinde ‘Karşıt Tespit/İnceleme’ Kavramı ve Uygulama Örnekleri”, Vergi Raporu, S. 233, 2019, s. 11-20, http://vergiraporu.com.tr/upImage/org/1279162.pdf, ET. 17.7.2020.
• SOYASLAN, Doğan, Ceza Muhakemesi Hukuku, Yetkin Yayınları, 7. Baskı, Ankara, 2018.
• ŞEN, Ersan, “Vergi Usul Kanunu’na Göre Arama ve Elkoyma”, https://www.alomaliye.com/2017/03/22/vergi-usul-kanununa-gore-arama-elkoyma/, ET. 22.7.2020.
• TAŞDELEN, Aziz, “Vergisel Arama”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 5, S. 2, 2003, s. 159 – 191, https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/754465, ET. 21.7.2020.
• TOSUN, Ayşe Nil/ÖZDEN, Engin, “Vergi Denetiminde Arama Yönteminin Mükellef Hakları Yönünden Değerlendirilmesi : Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Yaklaşımı ve Türkiye Örneği”, Maliye Dergisi, S. 166, 2014, s. 286-298.
• UĞUR, Hüsamettin, “Vergi Usul Kanununa Göre Adlî Arama”, Terazi Hukuk Dergisi, C. 9, S. 92, 2014, s. 50-58.
• Ün, Raci, “Aramalı Vergi İncelemesi Usul ve Esasları-I”, Yaklaşım Dergisi, S. 191, 2008, s. 67-70.
• ÜSTÜN, Ümit Süleyman, "Türk Vergi Hukukunda İdarenin Takdir Yetkisi", Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 14, S. 1, 2006, s. 217-285, https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/262640, ET. 27.7.2020. (Takdir Yetkisi)
• ÜSTÜN, Ümit Süleyman, “Susma Hakkı Çerçevesinde Defter, Kayıt ve Belgeleri Gizleme Suçu”, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 15, S. 3, 2011, Susma Hakkı, s. 363–390, https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/789446, ET. 27.7.2020.
• ÜSTÜN, Ümit Süleyman, Nasıl Bir Vergi Denetimi ve Vergi Yasası?, Beta Yayıncılık, 1. Baskı, İstanbul, 2013. (Vergi Denetimi)
• YENİSEY, Feridun, “Vergi Hukukunda Arama ve Adil Yargılanma Hakkına İlişkin Bazı Sorunlar”, Prof. Dr. Adnan Tezel günleri : Vergi Hukuku, Yayına Hazırlayanlar: Feridun Yenisey/Gülsen Güneş, Arıkan Basım Yayım Dağıtım Ltd. Şti, İstanbul, 2006, s. 173-194. (Vergi Hukuku)
• YENİSEY, Feridun, “Yeni Arama Hukukumuz”, Polis Dergisi, S. 37, Ekim/Kasım/Aralık 2003.
• YENİSEY, Feridun, Kolluk Hukuku, Beta Yayıncılık, 2. Baskı, İstanbul, 2015.
• YENİSEY, Feridun, Polis ve Hukuku Ceza Adalet Sisteminin İlk Aktörleri, Niğde Polis Meslek Yüksek Okulu 23 Aralık 2005, Ulus Basım Yayın, İstanbul, 2006, s. 55-56.
• YENİSEY, Feridun/NUHOĞLU, Ayşe, Ceza Muhakemesi Hukuku, Seçkin Yayıncılık, 6. Baskı, Ankara, 2018.
• YERCİ, Cahit, “Aramalı Vergi İncelemesi”, Vergi Sorunları, S. 250, 2009, s. 38-48.
• YILDIZ, Hayrettin, “Vergi İnceleme İşleminin Bir İdari İşlem olarak Unsurları Yönünden Hukuki Analizi”, EÜHFD, C. XVII, S. 3–4, 2013, s. 129-154.
• YILMAZ, Ejder, Hukuk Sözlüğü, Yetkin Basımevi, 9. Baskı, Ankara, 2005.
• YOĞUN, İsmail, “Vergi Hukukumuzda Aramalı Vergi İncelemesi”, Maliye ve Sigorta Yorumları Dergisi, S. 461, 2006, s. 179-183.
• YORULDU, Mutlu/YORULDU, Nilüfer Zeybek, “Türkiye’de Vergi Kayıp ve Kaçaklarının Önlenmesinde Vergi Denetimi ve Muhasebe Meslek Mensuplarının Rolü Üzerine Bir Değerlendirme”, Uluslararası Bilimsel Araştırmalar Dergisi (IBAD), C.1, S. 1, 2016, s. 51-70, https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/307236, ET. 22.7.2020.
• YURTCAN, Erdener, Ceza Yargılaması Hukuku, Adalet Yayınevi, 14. Baskı, Ankara, 2017.
• YÜCESOY, Ayşe Aslı, “Vergi Hukukunda Arama ve Arama Sürecindeki İşlemlerde Kamu Yararı Kavramı”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, S. 135, 2018, s. 151-184, http://tbbdergisi.barobirlik.org.tr/m2018-135-1754.