THE SAFE DEPOSIT BOX AGREEMENT

Yıl 2022, Cilt: 30 Sayı: 1, 47 - 88, 15.03.2022

Aziz Erman Bayram

https://doi.org/10.15337/suhfd.1034731

Öz

Safe deposit box agreement has a mixed nature bringing together the elements of the lease and the contract of mandate. In the safe deposit box agreement, the bank has obligations to leave the usage of the safe to the customer, to cooperate in accessing the safe, to ensure the security of the safe and confidentiality. The bank has to perform its obligations diligently and faithfully. In determining the liability of the bank arising from the duty of care the behaviour required by a prudent bank, which undertakes to lease safe boxes, is taken as reference. In case of existence of conditions of liability, the bank is obliged to compensate the customer for both pecuniary and nonpecuniary damages. In the safe deposit box agreement, the customer is obliged to pay the contract value, and the deposit if agreed. If the customer does not pay the contract value, the bank may put the customer in debtor's default, may set a time limit in writing for payment and notify her/him that in the event of non-payment the bank will terminate the contract on expiry of that time limit. The customer is obliged to use the safe with all due care, as well; otherwise, the bank may terminate the contract with immediate effect and may demand the customer to compensate for the damage occurred.

Anahtar Kelimeler

Bank, Safe Deposit Box, Mixed Contract, Bank's Liability, Customer's Liability

Kasa Kiralama Sözleşmesi

Öz

Kasa kiralama sözleşmesi, hukukî niteliği itibariyle, kira ve vekâlet sözleşmesine ait unsurların bir araya getirildiği karma nitelikli bir sözleşmedir. Kasa kiralama sözleşmesinde bankanın, kasanın kullanılmasını müşteriye bırakma, müşterinin kasaya erişmesinde iş birliğinde bulunma, kasanın güvenliğini sağlama ve sır saklama yükümleri bulunmaktadır. Kasa kiralama sözleşmesinde banka, borçlarını sadâkat ve özenle yerine getirmek zorundadır. Bankanın özen borcundan doğan sorumluluğunun belirlenmesinde, kasa kiraya verme işini üstlenen basiretli bir bankanın göstermesi gereken davranış esas alınır. Sorumluluğun koşullarının gerçekleşmesi üzerine, banka, müşterinin maddî ve manevî zararını gidermekle yükümlüdür. Kasa kiralama sözleşmesinde müşteri, sözleşme bedelini ve kararlaştırılmışsa depozitoyu ödemekle yükümlüdür. Müşteri, sözleşme bedelini ödemezse, banka, müşteriye karşı borçlunun temerrüdünün hükümlerini işletebilir, müşteriye yazılı olarak bir süre verip bu sürede de ifa etmeme durumunda, sözleşmeyi feshedeceğini bildirebilir. Müşteri, ayrıca, kasayı sözleşmeye uygun olarak özenle kullanmakla yükümlüdür; aksi hâlde, banka, müşteriye önceden ihtarda bulunmaksızın sözleşmeyi hemen feshedebilir ve müşteriden, meydana gelen zararının giderilmesini isteyebilir.

Anahtar Kelimeler

Banka, Kiralık Kasa, Karma Sözleşme, Bankanın Sorumluluğu, Müşterinin Sorumluluğu

Kaynakça

• ABEGG, Philipp/GEISSBÜHLER, Alex/HAEFELI, Kurt/HUGGENBERGER, Eric, Schweizerisches Bankenrecht, 4. Auflage, Zürich 2019.
• AKYOL, Şener, Banka Sözleşmeleri, İstanbul 2001.
• ALICI, Yaşar, Bankacılık Kanunu Şerhi, İstanbul 2007.
• ARKAN, Sabih, Ticarî İşletme Hukuku, 27. Bası, Ankara 2021.
• ARPAGAUS, Reto/STADLER, Ralph A./WERLEN, Thomas, Das Schweizerische Bankgeschäft, 8. Auflage, Zürich 2021.
• ATAMER, Yeşim, Sözleşme Özgürlüğünün Sınırlandırılması Sorunu Çerçevesinde Genel İşlem Şartlarının Denetlenmesi, İstanbul 1999.
• BATTAL, Ahmet, Güven Kurumu Nitelendirmesi Işığında Bankaların Hukukî Sorumluluğu, Ankara 2001.
• BAUEN, Marc/ROUILLER, Nicolas, Schweizer Bankkundengeschäft, Zürich 2010.
• BAUMBACH, Adolf/HOPT, Klaus J., Beck'sche Kurz-Kommentare, Band 9, Handelsgesetzbuch: HGB, 40. Auflage, München 2021.
• BAYRAM, Aziz Erman, Birlikte Kira, Ankara Barosu Dergisi 2019, 77/1, s. 89-154.
• BAYRAM, Aziz Erman, Kira Sözleşmesinde Kiracının Kiralananı Geri Verme Borcu, GÜHFD 2017, C. 21, S. 4, s. 131-181.
• BAYSAL, Başak, Zarar Görenin Kusuru, İstanbul 2012.
• BECKER, Hermann/GAUTSCHI, Georg, Berner Kommentar, Obliga-tionenrecht, Die einzelnen Vertragsverhältnisse, Besondere Auftrags- und Geschäftsführungsverhältnisse sowie Hinterlegung, Art. 425-491, Bern 1962.
• BECKER, Hermann, İsviçre Borçlar Kanunu Şerhi, İkinci Bölüm, Çeşitli Sözleşme İlişkileri, Madde 184-551, (Çeviren: DURA, A. S.), Ankara 1993.
• BOZKURT, Tamer, Bankacılık Kanunu’nun 62. Maddesinin Hukukî Niteliği, Uygulama Alanı ve Mülkiyet ve Miras Hakkı Yönünden Anayasa’ya Aykırılığı Sorunu, TFMHD 2017, C. 3, S. 1, s. 23-46.
• BUNTE, Hermann-Josef/ZAHRTE, Kai, AGB-Banken, AGB-Sparkassen, Sonderbedingungen: AGB-Banken Kommentar, 5. Auflage, München 2019.
• EMMERICH, Volker, Münchener Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch - Band 3: Schuldrecht - Allgemeiner Teil II, 8. Aufla-ge, München 2019.
• EREM, Faruk/ALTINOK, Akın/TANDOĞAN, Halûk, Bankalar Kanunu Şerhi, 7. Bası, Ankara 1989.
• EREN, Fikret, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 23. Bası, Ankara 2018.
• ERTEN, Ali, Sorumsuzluk Şartları, Ankara 1977.
• GRASSINGER, E. Gülçin, Kasa Kirası Sözleşmesi, Prof. Dr. Halid Kemal Elbir'e Armağan, İstanbul 1996, s. 152-166.
• GÜMÜŞ, Mustafa Alper, Borçlar Hukuku Özel Hükümler, Cilt II, 3. Bası, İstanbul 2014. (Anılış: Özel Hükümler).
• GÜMÜŞ, Mustafa Alper, Türk-İsviçre Borçlar Hukukunda Vekilin Özen Borcu, İstanbul 2001.
• HENSSLER, Martin, Münchener Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch: BGB, Band 6: Schuldrecht Besonderer Teil III (§§ 631-704), 8. Auflage, München 2020.
• HIGI, Peter/BÜHLMANN, Anton, Zürcher Kommentar, Die Miete, Vorbemerkungen zum 8. Titel (Art. 253 - 273c OR), Art. 253 - 265 OR, 5. Auflage, Zürich 2019.
• HIGI, Peter/WILDISEN, Christoph, Zürcher Kommentar, Die Miete - Art. 266-268b OR, 5. Auflage, Zürich 2020.
• HONSELL, Heinrich/VOGT, Nedim Peter/WIEGAND, Wolfgang/KOLLER, Thomas, Basler Kommentar, Obligationenrecht I, Art. 1-529 OR, 6. Auflage, Basel 2015.
• HULLIGER, Urban/HEINRICH, Peter, Handkommentar zum Schweizer Privatrecht, Vertragsverhältnisse Teil 1: Innomi-natkontrakte, Kauf, Tausch, Schenkung, Miete, Leihe, 3. Auflage, Zürich 2016.
• İNCEOĞLU, M. Murat, Kira Hukuku, Cilt I, İstanbul 2014.
• JAUERNIG, Othmar/MANSEL, Heinz-Peter, Bürgerliches Gesetzbuch, 18. Auflage, München 2021.
• KAPLAN, İbrahim, Banka Sözleşmeleri Hukuku, Cilt I, Ankara 1996.
• KOÇ, Nevzat, İsviçre-Türk Hukukunda Bankaya Tevdi Sözleşmesi, Prof. Dr. Şükrü Postacıoğlu’na Armağan, İzmir 1997, s. 143-207. KUNTALP, Erden, Karışık Muhtevalı Akit (Karma Sözleşme), 2. Bası, Ankara 2013.
• LOTZ, Peter, Der Schrankfachvertrag unter besonderer Berücksichtigung des Bankgeheimnisses, Basel 1940.
• OFTINGER, Karl/BÄR, Rolf, Zürcher Kommentar, Schweizerischen Zivilgesetzbuch, Das Sachenrecht, Die beschränkten dinglichen Rechte, Das Fahrnispfand, Art. 884-918 ZGB, 3. Auflage, Zürich 1981.
• OĞUZ, Sefer, Bankacılık Kanunu Kapsamında Banka Yöneticilerinin Şahsi Sorumlulukları, İÜHFD 2017, C. 8, S. 1, s. 255-286.
• OĞUZMAN, M. Kemal/ÖZ, M. Turgut, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Cilt I, 12. Bası, İstanbul 2014.
• ÖZTAN, Bilge, Kişiler Hukuku, Gerçek Kişiler, 11. Bası, Ankara 2021.
• ÖZTAN, Bilge, Miras Hukuku, 10. Bası, Ankara 2019.
• REİSOĞLU, Seza, Bankacılık Kanunu Şerhi, Cilt I, Ankara 2007.
• REİSOĞLU, Seza, Bankacılık Kanunu Şerhi, Cilt II, Ankara 2007.
• ROESLE, Max C., Der Schrankfachvertrag der Banken, Zürich 1982.
• SCHIMANSKY, Herbert/BUNTE, Hermann-Josef/LWOWSKI, Hans-Jürgen/KLANTEN, Thomas, Bankrechts-Handbuch, Band I, 5. Auflage, München 2017.
• SCHINNERER, Erich/AVANCINI, Peter, Bankverträge, III. Teil, 3. Auflage, Wien 1976.
• SCHÖNLE, Herbert, Bank- und Börsenrecht, München 1971.
• SCHWINTOWSKI, Hans-Peter/SCHLEICHER, Bettina, Bankrecht, 5. Auflage, Köln 2018.
• SELİÇİ, Özer, Borçlar Kanunu’na Göre Sözleşmeden Doğan Sürekli Borç İlişkilerinin Sona Ermesi, İstanbul 1976.
• SEROZAN, Rona, Eşya Hukuku I, 3. Bası, İstanbul 2014.
• STARK, Emil W./LINDENMANN, Barbara, Berner Kommentar, Schweizerisches Zivilgesetzbuch, Der Besitz, Art. 919-941 ZGB, 4. Auflage, Bern 2016.
• ŞENOCAK, Zarife, Borçlunun İfa Yardımcılarından Dolayı Sorumluluğu, Ankara 1995.
• TANDOĞAN, Halûk, Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri, Cilt I/2, 3. Bası, Ankara 1985.
• TEKİNALP, Ünal, Ünal Tekinalp’in Banka Hukukunun Esasları, 2. Bası, İstanbul 2009.
• YÜKSEL, Ali Sait/YÜKSEL, Aslı/YÜKSEL, Ülkü, Bankacılık Hukuku ve İşletmesi, 10. Bası, İstanbul 2004.
• YÜNLÜ, Semih, Yardımcı Kişilerin Fiillerinden Sorumluluk, İstanbul 2019.
• ZOBL, Dieter/THURNHERR, Christoph, Berner Kommentar, Schweizerisches Zivilgesetzbuch, Das Sachenrecht, Die beschränkten dinglichen Rechte, Das Fahrnispfand, Systema-tischer Teil und Art. 884-887 ZGB; 3. Auflage, Bern 2010.
• ZOBL, Dieter, Berner Kommentar, Schweizerisches Zivilgesetzbuch, Das Sachenrecht, Die beschränkten dinglichen Rechte, Das Fahrnispfand, Art. 888-906 ZGB, 2. Auflage, Bern 1996.