Markanın Alan Adı Olarak Kullanılmasında Karşılaşılan Uyuşmazlıklarda Tahkim Mekanizmalarının Yeri

Yıl 2023, Cilt: 31 Sayı: 1, 261 - 296, 30.03.2023

Fatih Bugra Erdem

Öz

İnternet üzerinden bilgiye erişimin en önemli araçlarından birisi haline gelen alan adları ticaretin olmazsa olmaz (sine qua non) bir unsuru haline gelmiştir. Bu bağlamda markaların alan adı olarak kullanılması yaygın bir uygulamaya dönüşmüş olsa da böyle bir alan adı tescili suiniyetle (başkasına ait markanın alan adı olarak kullanımı gibi) yapılmış da olabilir. Bu gibi sınai mülkiyete iliş-kin uyuşmazlıkların çözümü yakın bir geçmişe kadar mutlak biçimde mahkemelerin münhasır yetki alanı dahilinde değerlendirilmekteydi. Diğer bir ifade ile, anılan uyuşmazlıkların tahkime elverişli olmadığı yönünde bir fikir birliği mevcuttu. Ancak günümüzde marka ve alan adı uyuşmazlıklarının çözümünde arabuluculuk ile birlikte ulusal/uluslararası tahkim yargılaması en sık başvuru-lan yargı yollarından birisi haline gelmiştir. Bu çalışma, marka ve alan adı uyuşmazlıklarında ve özellikle markanın haksız şekilde alan adı olarak kullanılmasına ilişkin uyuşmazlıklarının çözümüne dair genel anlayışı resmetmeyi ve bu uyuşmazlıkların tahkim yoluyla çözümüne ilişkin güncel gelişmeleri değerlendirmeyi amaçlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Alternatif Uyuşmazlık Çözümü, Marka, Alan Adı, Markanın Alan Adı Olarak Kullanılması, WIPO, ICC

AN EVALUATION OF THE EFFECTIVENESS OF ARBITRATION MECHANISMS IN THE DISPUTES OF USING THE TRADEMARK AS A DOMAIN NAME

Öz

Domain names, which have become one of the most significant means of access-ing information over the Internet, have become an irreplaceable element of com-merce. In this context, although the use of trademarks as domain names has be-come a common practice, such a domain name registration may be made with fraud (such as the use of another's trademark as a domain name) and may con-stitute a tort. Until a short time ago, industrial property disputes were considered within the exclusive jurisdiction of the courts in almost all jurisdictions. There-fore, there was a consensus that these disputes were not arbitrable. Nevertheless, today, national/international arbitration can be regarded as the most frequently used remedies in the resolution of trademark and domain name disputes. This study, in light of mentioned facts, aims to illustrate the general understanding of the resolution of disputes regarding trademark and domain name, and especially discuss the alternative dispute resolution methods in these issues.

Anahtar Kelimeler

Alternative Dispute Resolution, Trademark, Domain Name, Trademark as a Domain Name, WIPO, ICC

Kaynakça

• ADAMO, Kenneth, “Overview of International Arbitration in the Intellectual Property Context”, Global Business Law Review, C. 2, S. 7, 2011, s. 7-28.
• ARIKAN, Murat Fahri, “Markaların Alan Adlarına Karşı Korunması”, İstanbul Barosu Dergisi, C. 74, S. 7, 2000, s. 781-790.
• ARKAN, Sabih, Marka Hukuku, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi, 1997.
• BAKKEN, Erlend, “Unauthorized Use of Another’s Trademark on the Internet”, UCLA Journal of Law and Technology, C. 7, S. 1, s. 1-31.
• BAL, Nurullah, “İnternet Alan Adları ve İnternet Alan Adı Uyuşmazlıklarının Tahkim Yoluyla Çözümlenmesi”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 17, S. 1-2, s. 315-352.
• BİLGE, Mehmet Emin, Ticari Ad ve İşaretler Arasında Karıştırılma Tehlikesi, Yetkin, 2014.
• BLACKABY, Nigel/PARTASİDES, Constantine/REDFERN, Alan, Redfern and Hunter on International Arbitration, Oxford University Press, 2022.
• BOZBEL, Savaş, İnternet Alan Adlarının (Domain Names) Korunma-sında ICANN Tahkim Usulü, Seçkin, 2005.
• BOZKURT YÜKSEL, Armağan, Patent Uyuşmazlıklarının Çözüm Yolları: Milletlerarası Tahkim ve Devlet Yargısı, Yetkin, 2009.
• BLACKMAN, Scott/McNEİLL, Rebecca, “Alternative Dispute Resolu-tion in Commercial Intellectual Property Disputes”, American University Law Review, C. 47, S. 6, 1998, s. 1709-1734.
• CELNİKER, Craig/HAMBRİCK, David/THOMAS, Sarah/STEEL, Daniel/ZHU, Cheryl/HYUN, Janelle, “Arbitration of IntellectualProperty and Licencing Disputes”, Global Arbitration Review, 2021.
• CUNİBERTİ, Gilles, Rethinking International Commercial Arbitration: Towards Default Arbitration, Edward Elgar, 2017.
• ÇALIŞKAN, Yusuf, Uluslararası Fikri Mülkiyet Hukukunda Uyuşmazlık Çözüm Mekanizmaları: WIPO Tahkimi ve Dünya Ticaret Örgütü, Değişim Yayınları, 2008.
• ÇOLAK, Uğur, Türk Marka Hukuku, On İki Levha, 2023.
• DAL, Seniha, “Türk Hukukunda İnternet Alan Adları (Domain Names) ve Bu Alandaki Son Gelişmeler”, Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, C. 28, S. 1, 2010, s. 479-497.
• DESSEMONTET, François, “Fikri Mülkiyet ve Tahkim”, Ankara Barosu Fikri Mülkiyet ve Rekabet Dergisi, C. 7, 2007, s. 86-90.
• EKMEKÇİ, Ömer/ÖZEKES, Muhammet/ATALI, Murat/SEVEN, Vural, Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk, On İki Levha, 2019.
• EMİNOĞLU, Cafer/ERDOĞAN, Ersin, Ticari Uyuşmazlıklarda İhtiyari ve Dava Şartı (Zorunlu) Arabuluculuk, Adalet, 2020.
• EROĞLU, Erman, “Arbitrator Integrity: Self-Interested Arbitrator in International Commercial Arbitration”, Başkent Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 8, S. 2, 2022, s. 295-320.
• EROĞLU, Erman, “Due Process Rights in Arbitration in thelight of the Austrian Supreme Court’s Decision: Remote Hearings During the Pandemic”, Sakarya Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 10, S. 1, 2022, s. 105-122.
• GİRAY, Eda, Fikri ve Sınai Mülkiyet Hukukunda Arabuluculuk, İçinde EFEÇINAR, Ceyda/YARDIM, Mehmet (Editörler), Ticari Uyuşmazlıklarda Zorunlu Arabuluculuk, Seçkin, 2019.
• GÖLE, Celal/AYDOĞAN, Gökhan, “Ticari İşlemlerde Taşınır Rehni Kanunu’nun Ticaret Hukuku Açısından Değerlendirilmesi”, Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi, C. 33, S. 1, s. 5-51.
• HELFER, Laurance/DİNWOODİE, Graeme, “Designing Non-National Systems: The Case of the Uniform Domain Name Dispute Resolution Policy”, William and Mary Law Review, 2001.
• HENRİE, Caroline/HALLER, Adam/WALL, Kristin, “The Intellectual Property Law Review: Canada’ in Dominick Conde”, The Intellectual Property Review, 2021.
• HOLLANDER, Pascal, “Report on the Public Policy Exception in the New York Convention”, Dispute Resolution International, 2016.
• HUYSAL, Burak, Milletlerarası Ticari Tahkimde Tahkime Elverişlilik, Vedat, 2010.
• İMAMOĞLU, Mustafa, “Marka Hukukunda Tahkim ve Arabuluculu-ğun Yeri ve Türk Patent Enstitüsü’ndeki Uygulama Alanı”, TPMK Uzmanlık Tezi, 2014.
• ICC, “Final Report on Intellectual Property Disputes and Arbitration”, ICC International Court of Arbitration Bulletin, C. 9, 1998, s. 42-43 (Final Report on Intellectual Property Disputes and Arbitration).
• ICC, “Adjudicating Intellectual Property Disputes: An ICC Report on Specialised IP Jurisdictions Worldwide”, 2016 (Adjudicating Intellectual Property Disputes).
• ICC, “The ICC Intellectual Property Roadmap: CurrentandEmergingIssuesfor Business and Policymakers”, 2020 (Intellectual Property Roadmap).
• JANSSON, Therese, “Arbitrability Regarding Patent Law – An International Study”, Juridisk Publikation, C. 1, 2011, s. 58-59.
• KAPLAN, Yavuz, “İnternet Alan İsimlerine İlişkin Uluslararası Uyuş-mazlıkların Çözümü Konusunda ICANN Yargılama Usulü”, Atatürk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 7, S. 3-4, s. 697-720.
• KARAGÜLMEZ, Ali, “İnternet Alan Adları ve Bazı Hukuki Sorunlara İlişkin Yargı Kararları”, Terazi Hukuk Dergisi, C. 9, S. 97, s. 48-55.
• KAUFMANN-KOHLER, Gabrielle/RİGOZZİ, Antonio, International Arbitration -Law and Practice in Switzerland, Oxford Univer-sity Press, 2015.
• KAYA, Mehmet, “İnternet Alan Adı (Domain) Uyuşmazlıklarının Çö-zümünde Alternatif Yöntemler: UDRP, URS ve TRABİS Karşı-laştırılması”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, C. 27, S. 2, 2021, s. 1462-1486.
• KETTEMANN, Matthias, The NormativeOrder of the Internet. Oxford University Press, 2020.
• KIRCA, İsmail, “Tescilli Markanın Üçüncü Kişi Tarafından Alan Adı Olarak Kullanılması”, KENDİGELEN, Abuzer, Prof. Dr. Ömer Teoman’a 55. Yaş Günü Armağanı, Beta, 2002, s. 527-544.
• KOTELNİKOV, Andrey/KUROCHKİN, Sergey/SKVORTSOV, Oleg, Arbitration in Russia, Wolters Kluwer, 2019.
• LEGLER, Thomas, “Sind in ZukunftPatentstreitigkeiten in der Schweiz de lege lata nichtmehrschiedsfahig?”, Association Suisse de l'ArbitrageBulletin, C. 28, S. 2, 2010.
• LEGLER, Thomas, Arbitrage en matiere de propriete intellectuelle, Hirsch/Imhoos (Editörler), Arbitrage, mediation et autres mo-des pour resoudreles conflit sautrement, Schulthess, 2019.
• LEGLER, Thomas (2019). “Arbitration of Intellectual Property Dispu-tes”, Association Suisse de l'Arbitrage Bulletin, C. 37, S. 2, 2019, s. 289-304.
• LIEBSCHER, Christoph, The Healty Award: Challenge in International Commercial Arbitration, Kluwer Law International 2003.
• MANTAKOU, Anna, Arbitrability and Intellectual Property Disputes, Mistelis, Loukas/Brekoulakis, Stavros (Editörler), Arbitrability International & Comparative Perspectives, Wolters Kluwer, 2009.
• MEMİŞ, Tekin, “İnternette Cins ve Meslek İsimlerinin Alan İsmi Olarak Kullanılması ve Ortaya Çıkan Sorunları”, Erzincan Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 1, S. 2, 2000, s. 463-478.
• MEMİŞ, Tekin, “İnternette Alan İsimleri Uyuşmazlıklarında Çözüm Arayışları ve WIPO Ara Raporu”, Milletlerarası Hukuk ve Milletlerarası Özel Hukuk Bülteni, C. 19, S. 1-2, 1999, s. 513-527
• MENDELL, Floyd/ASH, Karen, “Mediation of Trademark Disputes Has Advantages”, The National Law Journal, 2007.
• MERCER, John, “Cybersquatting: Blackmail on the Information Superhighway”, Boston University Journal of Science and Technology Law, C. 6, 2000, s. 290-312.
• MUELLER, Milton, Rulling the Root – Internet Governance and the Taming of Cyberspace, MIT Press, 2002.
• NOMER, Füsun, İnternet Alan Adının Hukuki Niteliği ve Marka ve Ticaret Unvanı gibi Ayırt Edici Ad ve İşaretler ile Arasında Benzerlik Bulunmaması Sebebiyle Doğabilecek Hukuki Sorun-lar”, Kendigelen, Abuzer (Editör), Prof. Dr. Hayri Domaniç’e 80. Yaş Günü Armağanı, Beta, 2001.
• OĞUZ, Sefer, İnternet Alan Adı (Domain Name) Haklarının Korunması, Seçkin, 2018.
• OĞUZ, Sefer, “İnternet Alan Adı Hakkının Hukuki Niteliğinin Değer-lendirilmesi”, Sakarya Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 9, S. 1, s. 13-30.
• ÖZDEMİR, Hayrünnisa, “Türk ve İsviçre Medeni Hukukunda Ad Üzerindeki Hak ve Korunması”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 57, S. 3, 2008, s. 561-598.
• SHACK, Jennifer/YATES, Susan, “Mediating Lanham Act Cases: The Role of Empirical Evaluation”, Northern Illinois University Law Review, C. 22, 2002, s. 287-335.
• SMİTH, Matthew/COUSTE, Marina/HİELD, Temogen/JARVİS, Richard/KOCHUPİLLAİ, Mrinalini/LEON, Barry/RASSER, Jacobus/SAKAMOTO, Masamitsu/SHAUGHNESSY, Andy/BRANCH, Jonathan, “Arbitration of Patent Infringement and Validity Issues Worldwide”, Harvard Journal of Law and Technology, C. 19, S. 2, 2006, s. 299-357.
• SOYSAL, Tamer, “İnternet Alan Adları Sistemi ve Tahkim Kuruluşlarının UDRP Kurallarına Göre Verdikleri Kararlara Eleştirel Bir Yaklaşım”, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, C. 21, S. 2, 2006, s. 481-507.
• SOYSAL, Tamer, İnternet Alan Adları Hukuku (Domain Name Law), Adalet, 2014.
• SUNDERLAND, Sara, “Domain Name Speculation: Are We Playing Whac-A-Mole?”, Berkeley Technology Law Journal, C. 25, S. 1, s. 465-492.
• ŞARLAK, Zeynep, İnternet Alan Adının (Domain Name) Hukuki Niteliği ve Marka Hakkı Üzerindeki Etkisi,
• ŞENOCAK, Kemal, “Tescilli Markanın Aynısının veya Benzerinin Alan Adı (Domain Name) Olarak Kullanılması Suretiyle Marka Hakkının İhlali”, Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi, C. 25, S. 3, s. 89-141.
• TANRIVER, Süha, “Dava Şartı Arabuluculuk Üzerine Bazı Düşünce-ler”, TBB Dergisi, S. 147, 2020, s. 111-142.
• TEKİNALP, Ünal, Fikri Mülkiyet Hukuku, Vedat Kitapçılık, 2012.
• TOPRAKKAYA BABALIK, İrem, Fikir ve Sanat Eserlerinden Doğan Uyuşmazlıkların Arabuluculuk Yolu ile Çözümü, On İki Levha, 2021.
• TRACTENBERG, Craig, “Nuts and Bolts of International Arbitration”, Franchise Law Journal, C. 38, S. 3, 2019, s. 451-468.
• UYUMAZ, Alper/TÜRK, Mehmet Cemil, “Ticari İşlemlerde Taşınır Rehni Kanunu Üzerine Düşünceler”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, C. 25, S. 2, s. 1416-1456.
• UZUNALLI, Sevilay, Marka Hukuku, Adalet, 2021.
• VİELLECHNER, Lars, TheTransnational Dimension of Constitutional Rights: Framing and Taming ‘Private’ Governance Beyond the State, Kjaer, Poul (kör), The Law of Political Economy: Trans-formation in the Function of Law, Cambridge University Press, 2020.
• YÖRDEM, Yılmaz, “Marka Hukukunda Arabuluculuk ve Tahkimin Uygulama Alanı”, Dicle Üniversitesi Adalet Meslek Yükseko-kulu Dicle Adalet Dergisi, C. 1, S. 1, 2017, s. 15-29.
• WALKER, Luke, “ICANN’s Uniform Domain Name Dispute Resolution Policy”, Berkeley Technology Law Journal, C. 15, 2000, s. 289-311.
• WRİGHT, Steven, “Cybersquatting at theIntersection of Internet Do-main Names and Trademark Law”, IEEE Communications Surveys and Tutorials, C. 14, S. 1, 2012, s. 193-205.
• WU, Wei-hua, “International Arbitration of Patent Disputes”, John Marshall Review of Intellectual Property Law, C. 10, 2011, s. 384-388.
• Yargı ve Tahkim Kararları
• Elders CED v. Daravco Corp, 59 ALR 206,1984.
• İstanbul 1. Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesi, T. 07.03.2013, K. 2012/182–2013/39.
• Larkden Pty Limited v. Lloyd Energy Systems Pty Limited, NSWSC 268, 2011.
• Y.19. CD, T. 24.06.2021, E. 2021/4403, K. 2021/7178.
• Y. Ceza Genel Kurulu, T. 10.06.2021, E. 2018/614, K. 2021/269.
• Y. Ceza Genel Kurulu, T. 10.06.2021, E. 2018/615, K. 2021/270.
• Y. 11. HD, T. 17.11.2021, E. 2020/6288, K. 2021/6285.
• Y.11. HD, T.24.05.2021, E. 2020/ 2192, K. 2021/4361.
• Y.11. HD, T. 28.04.2021, E. 2020/6039, K. 2021/4206.
• Y. 11. HD, T. 5.2.2014, E. 2013/11855, K. 2014/1986.
• WIPO Tahkim ve Arabuluculuk Merkezi, Dosya No. D2000-0316, Beko (UK) Limited v N&K Danismanlik A/S (2000).
• WIPO Tahkim ve Arabuluculuk Merkezi, Dosya No. D2000-1764, Koç Holding A.S. v MarketWeb A.S. (2001).
• WIPO Tahkim ve Arabuluculuk Merkezi, Dosya No. D2000-1541, Cem Yilmaz v Roman Club International (2001).
• WIPO Tahkim ve Arabuluculuk Merkezi, Dosya No. D2001-1173, Vakko Holding A.S. v Esat Ist (2001). İnternet Kaynakları
• JANKOVİC, Nina, “International Arbitration and Intellectual Property (IP) Disputes”, 2021. Erişim adresi: https://www.international-arbitration-attorney.com/international-arbitration-and-intellectual-property-ip-disputes (Erişim Tarihi: 2.2.2023).
• NALBANT, Mustafa, “İnternet Alan Adı Uyuşmazlıklarında ICANN Tahkim Usulü ve Şartları”, 2023. Erişim adresi: https://www.ozgunlaw.com/makaleler/internet-alan-adi-uyusmazliklarinda-icann-tahkim-usulu-ve-sartlari-324 (Erişim Tarihi: 2.2.2023).
• PERRAKİ, Marina, Greece: Mandatory Mediation in Trademark Civil Disputes, 2018. Erişim Adresi: http://trademarkblog.kluweripla w.com/2018/05/16/greece-mandatory-mediation-trademark-civil-disputes-2 (Erişim Tarihi: 2.2.2023).
• PİERCE, John/GUNTER, Pierre-Yves, “The Guide to IP Arbitration”, 2021. Erişim adresi: https://nyiac.org/wp-content/uploads/2021/ 03/GAR_Guide_to_IP_Arbitration_1st_Edition.pdf (Erişim Ta-rihi: 2.2.2023).
• REED, Matthew/MİLLER, Ava/TEZUKA, Hiroyuki/DOERNENBURG, Anne-Marie, “Arbitrability of IP Disputes”, 2021. Erişim adresi: https://www.worldtrademarkreview.com/global-guide/the-guide-ip-arbitration/2021/article/arbitrability-of-ip-disputes (Erişim Tarihi: 2.2.2023).
• WIPO, “WIPO Overview of WIPO Panel Views on Selected UDRP Questions”, 2017. Erişim Adresi:
• https://www.wipo.int/amc/en/ domains/search/overview3.0 (Erişim Tarihi: 2.2.2023).
• WIPO, “WIPO Caseload Summary”, 2022. Erişim adresi:
• https://www.wipo.int/amc/en/center/caseload.html (Erişim Tarihi: 2.2.2023).