LOGICAL AND LEGAL ANALYSIS OF PROTAGORAS’ LAWYER PARADOX

Yıl 2024, Cilt: 32 Sayı: 2, 633 - 648

Burçin Aydoğdu

https://doi.org/10.15337/suhfd.1437068

Öz

The Protagoras paradox concerns the dilemma that arises when a contractual dispute is taken to court. The dilemma that arises as a court’s verdict depends on the content of a contract, while the contract’s effect depends on the court’s potential verdict, is given as an example of dilemma in ancient logic texts. Though, during and after the enlightenment, court verdicts were considered normatively superior to the contract, and it was argued such story was not a dilemma. This study, after logically analyzing the dilemma attributed to Protagoras and summarizing the Leibniz’s antithesis, dissects this paradox from the perspective of modern law. With the presupposition of the existence of the conflict in the story, it finally argues the possibility that the contracts, in the ancient understanding of law, had the same force as the court verdicts and the same can be suggested in certain viewpoints for the modern law.

Anahtar Kelimeler

Protagoras, Advocacy, Contract, Hierarchy of Norms, Verdict

PROTAGORAS’IN AVUKAT PARADOKSUNUN MANTIKSAL VE HUKUKSAL ANALİZİ

Öz

Protagoras’a mal edilen paradoks iki kişi arasındaki bir sözleşmenin mahkemeye götürüldüğünde doğacak ikilime ilişkindir. Bir sözleşmenin hüküm doğurması, mahkeme tarafından verilmesi muhtemel bir kararın varlığına bağlıyken o mahkemenin vereceği karar da söz konusu sözleşmenin içeriğine bağlı olduğu takdirde doğacak olan çatışma ilk çağ mantık metinlerinde bir ikilem örneği olarak verilmiştir. Bununla birlikte aydınlanma çağı ve sonrasında mahkeme kararı normatif açıdan sözleşmeden üstün tutularak söz konusu hikayenin bir ikilem oluşturmadığı ileri sürülmüştür. Bu çalışma Protagoras’a izafe edilen bu hikayedeki ikilemi mantıksal açıdan analiz edip Leibniz tarafından ileri sürülen antitezini özetledikten sonra bu paradoksu modern hukuk açısından ele alacak ve son olarak, hikayedeki çatışmanın varlığının ön kabulüyle ilk çağ hukuk anlayışında sözleşmenin mahkeme kararıyla aynı güçte oluşu ve bunun modern hukuk için geçerli olup olmayabileceği irdelenecektir.

Anahtar Kelimeler

Protagoras, Avukatlık, Sözleşme, Normlar Hiyerarşisi, Mahkeme Kararı

Kaynakça

• ARAÇ, İbrahim/İBA, Şeref: “Türkiye'de Yasa Önerisi Hazırlama Ve Norm Koyma Tekniği Ve Yasamacı Mesleğinin Nitelikleri Üzerine”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, Cilt 58 Sayı 2, 2003.
• ASHWORTH, E. Jennifer: "Will Socrates Cross the Bridge?: A Problem in Medieval Logic", Franciscan Studies, Cilt 36 Sayı 1, 1976, s. 75-84.
• AYGÜN, Ömer: “Yaygın Zenon Okumasının Bir Eleştirisi”, Kaygı, Cilt 20 Sayı 1, 2021, s. 1-24.
• CAN, Mücella: “Presokratik Felsefede Duyum ve Algı Sorunu”, FLSF dergisi, Sayı 32, 2021, s. 91-108.
• ÇELEN, Gökhan: “Atina Polisi’nde Sınıf Mücadelesi: Sofist Düşünürle-rin Konumlandırılması”, Sofist dergisi, Sayı 4, Nisan 2022, s. 69-100.
• CLARK, Michael (Çeviren: Ahmet Fethi): Paradokslar Kitabı, İstanbul 2009.
• FABRE, Cécile (Çeviren: Mehmet Fatih Deniz): “Toplumsal Sözleşme”, Felsefe Arkivi, Cilt 1 Sayı 48, 2018, s. 123-135.
• GÖZLER, Kemal: “Tabii Hukuk ve Hukuki Pozitivizme Göre Adalet Kavramı”, Muhafazakar Düşünce Dergisi, Cilt 4 Sayı 15, 2008, s. 77-90.
• IŞIKTAÇ, Yasemin: Hukukun Kaynağı Olarak Sözleşme, 2. Bası, İs-tanbul 2014.
• KUMDERELİ, Merve: Sokrates Açısından Felsefe-Toplum Çatışması, Yüksek Lisans Tezi, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Ensti-tüsü, 2020.
• LEIBNIZ, Gottfried Wilhelm: Logico-Philosophical Puzzles in the Law: Philosophical Questions and Perplexing Cases in the Law, Hollanda, 2013.
• NAUTA, Lodi: "Lorenzo Valla And Quattrocento Scepticism", Viva-rium, Cilt 44 Sayı 2, 2006, s. 375-395.
• SION, Avi: Paradoxes and Their Resolutions, İsviçre 2017, s. 192.
• SMITH, Kelly G.: "An Analysis of the Dilemma of Protagoras and Eu-athlus and the Librarian's Paradox", Episteme, Cilt 1 Sayı 1, 1990, s. 1-13.
• ŞAR, Güvenç: “Sofistler: İyinin ve Kötünün Ötesinde”, Sofist dergisi, Sayı 4, Nisan 2022, s. 11-30.
• TUNAYA, Tarık Zafer, Siyasi Müesseseler ve Anayasa Hukuku, İstan-bul Üniversitesi Yayınları, 3. bası, İstanbul 1975.