AİHM VE YARGITAY KARARLARI DOĞRULTUSUNDA CEZA MUHAKEMESİ HUKUKUNDA BİR SORUŞTURMA YÖNTEMİ OLARAK TEŞHİS

Yıl 2024, Cilt: 32 Sayı: 3, 1689 - 1730, 18.09.2024

Hüsnü Sefa Eryıldız , Merve Şahin Akdemir

https://doi.org/10.15337/suhfd.1530878

Öz

Teşhis, ceza yargılamasında şüpheli veya sanığın “kişi” olarak tespiti amacıyla başvurulan bir işlemdir. Güvenilirliği tartışmalı olsa da teşhise delil elde etme amacına yönelik olarak uygulamada sıklıkla başvurulmaktadır. Bu nedenle, teşhis işleminin doğru bir şekilde yapılması, elde edilen delilin hukuka uygun olması, maddi gerçeğe ulaşılması bakımından oldukça önemlidir. Teşhis işlemi farklı yöntemlerle yapılmakta ve bu yöntemler güvenilirlik seviyesine bağlı olarak kategorize edilmektedir. Bu çalışmada teşhis yöntemlerinden olan; yüz yüze görüntü teşhisi, fotoğraf teşhisi, ses teşhisi ve parmak izi teşhisi tanımlanmış ve uygulama koşulları bakımından dikkate alınması gereken hususlar öğreti ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi başta olmak üzere yargı kararları ışığında ortaya konulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Teşhis, Ses Teşhisi, • Parmak İzi Teşhisi, • Yüz Yüze Görüntü Teşhisi, • Fotoğraf Teşhisi

Kaynakça

• KAYNAKÇA ALBRIGHT, Thomas: Identifying the Culprit: Assessing Eyewitness Identification, Washington 2014.
• AYVERDİ, İlhan: Misalli Büyük Türkçe Sözlü Kubbealtı Lügatı, C. 3, İstanbul 2005.
• BALCI, Murat: “Ceza Muhakemesi Hukukunda Teşhis ve Yüzleştir-me”, Ceza Hukuku Dergisi, C. 5, S. 12, 2010, Sayfa: 187-202.
• BIÇAK, Vahit: Ceza Muhakemesi Hukuku, 4. Baskı, Ankara 2018.
• CARRACHER, Craig: Voice Identification Evidence, Legal Service Bull, 1991, s. 27-32.
• CENTEL, Nur/ZAFER, Hamide: Ceza Muhakemesi Hukuku, 19. Bas-kı, İstanbul 2020.
• CLARENCE, Alexander: Law of Arrest in Criminal and Other Proce-edings, Dennis 1949.
• CLIFFORD, Brian R: “Voice Identification by Human Listeners: On Earwitness Reliability”, Law and Human Behavior, C. 4, S. 4, 1980, s. 373-394.
• DEMİRBAŞ, Timur: Soruşturma Evresinde Şüphelinin İfadesinin Alınması, Ankara 2024.
• DÜLGER, Murat Volkan/ŞABAN, Cankat Taşkın: Ceza Muhakemesi Hukuku, Ankara 2023.
• ERYILMAZ, Bedri: Ceza Muhakemesi Hukuku Dersleri, 1. Baskı, 2012.
• FRANKEL, Harold: Homicide Investigation: Pocket Companion for the District Attorney, Lawyer and Detective with Complete Digest of Evidence Pertaining to Homicide, London 1931.
• GALTON, Francis: Finger Prints, New York 1982.
• GÖKCEN, Ahmet/BALCI, Murat/ALŞAHİN M. Emin/ÇAKIR, Ke-rim: Ceza Muhakemesi Hukuku, Ankara 2022.
• GÜNEŞ, İsmail: “Eşkâl Tanımlaması ve Suçun Aydınlatılması”, Ceza Hukuku Dergisi, C. 2, S. 3, 2007, s. 179-196. GÜNGÖR, Devrim: Ceza Muhakemesinde Deliller, Ankara 2014.
• İNCİ, Z. Özen: “Ceza Muhakemesi Hukukunda Teşhis”, Türkiye Ba-rolar Birliği Dergisi, C. 22, S. 85, 2009, s. 105-136.
• KAYA GÖÇMEN, Özen: Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Ceza Muhakemesi Kanunu Kapsamında Yakalama ve Gözaltı Ko-ruma Tedbirleri, Ceza Hukuku Monografileri, Ankara 2021.
• LAWSON, Tamara F: “Can Fingerprints Lie: Re-Weighing Fingerprint Evidence in Criminal Jury Trials”, American Journal of Cri-minal Law, C. 31, S. 1, 2003, s. 1-66.
• ORDWAY, Hilton: Handwriting Identification vs. Eye Witness Identi-fication, Chicago 1956.
• ÖZBEK, Veli Özer/DOĞAN, Koray/BACAKSIZ, Pınar: Ceza Muha-kemesi Hukuku, 14. Baskı, Ankara 2021.
• ÖZTÜRK, Bahri: Ana hatlarıyla Ceza Muhakemesi Hukuku, 10. Bas-kı, Ankara 2023.
• POLAT, Halil: Cumhuriyet Savcısının El Kitabı, C. 2, 8. Baskı, Ankara 2024.
• RUSSEL, S. Fischer: Forensic Pathology: A Handbook for Pathologists, ABD 1977.
• See New York State District Attorneys Association Best Practice Com-mittee: New York State Photo Identification Guidelines, 2010. https://www.daasny.com/wp-content/uploads/2014/08/Photo-Identification-Procedures-10-21-10.pdf. (Erişim Tarihi: 16.07.2024).
• SEVDİREN, Öznur: “Çelişmeli Yargılama ve Silahların Eşitliği İlkeleri Bağlamında Teşhis İşlemi ve Bu İşlemde Müdafiin Hazır Bu-lunma Yetkisi”, Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 18, S. 1, 2019, s. 15-55.
• SZEKELY, Eva Nikodemusz/SZEKELY, Vladimir: “Image Recognition Problems of Fingerprint Identification”, Microprocessors and Microsystems, C. 17, S. 4, 1993, s. 215-218.
• ŞAHİN, Cumhur/GÖKTÜRK, Neslihan: Ceza Muhakemesi Hukuku II, 12. Baskı, Ankara 2022.
• “The Science of Fingerprint Identification”, The American Journal of Police Science, C. 2, S. 4, 1931, s. 302-305.
• THOMPSON, Charles P: “A Language Effect in Voice Identification”, Applıed Cognıtıve Psychology, C. 1, 1987, s. 121-131.
• TURHAN, Faruk: Ceza Muhakemesi Hukuku, Ankara 2006.
• ÜNVER, Yener/HAKERİ, Hakan: Ceza Muhakemesi Hukuku, Anka-ra 2020.
• “Voiceprint Identification”, Criminal Justice Systems Review, C. 2, 1974, s. 331-373.
• YARMEYS, A. Daniel: “Voice Identification Over the Telephone”, Journal of Applied Social Psychology, C. 21, S. 22, 1991, s. 1868-1876.
• YENİDÜNYA, Caner A/İÇER, Zafer: Ceza Muhakemesi Hukuku, Ankara 2016.
• YENİSEY, Feridun: “Ceza Muhakemesi Hukukunda (Hukuka Uygun Bir Şekilde Elde Edilmiş) Delil”, Ceza Hukuku Dergisi, C. 2, S. 4, 2007, s. 5-60.
• YENİSEY, Feridun: Hazırlık Soruşturması ve Polis, İstanbul 1987.
• YENİSEY, Feridun/NUHOĞLU, Ayşe: Ceza Muhakemesi Hukuku, 11. Baskı, Ankara 2023.