ÇEVRENİN KASTEN VE TAKSİRLE KİRLETİLMESİ SUÇLARINDA İÇTİMA SORUNU

Yıl 2024, Cilt: 32 Sayı: 3, 1807 - 1860, 18.09.2024

İlbilge Selcen Peker

https://doi.org/10.15337/suhfd.1537975

Öz

Çevrenin kasten kirletilmesi suçu 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu m. 181’de hüküm altına alınmıştır. İlgili düzenlemede birbirinden bağımsız iki farklı suç tipine yer verilmiştir. Çevrenin taksirle kirletilmesi suçu ise Türk Ceza Kanunu m. 182’de, çevrenin kasten kirletilmesi suçuna benzer şekilde düzenlenmiştir. Türk hukukunda çevreyi korumaya yönelik olarak farklı kanunlarda düzenlenmiş birçok suç ve kabahat yer almaktadır. Bu durum Türk Ceza Kanununda düzenlenen çevrenin kasten ve taksirle kirletilmesi suçları ile diğer çevre suçları ve kabahatleri arasında içtima sorununun ortaya çıkmasına neden olmuştur.
Bu çalışmada çevrenin kasten ve taksirle kirletilmesi suçları unsurlarıyla birlikte ayrı ayrı incelenmiştir. Ancak içtima ile doğrudan ilgisi olmaması sebebiyle hukuka aykırılık, kusurluluk, teşebbüs, iştirak, kovuşturma ve yaptırım konularına ilişkin açıklamalarda bulunulmamıştır. Son olarak içtima hakkında genel bilgiler verildikten sonra çevrenin kasten ve taksirle kirletilmesi suçlarındaki içtima ilişkisi doktrindeki tartışmalar ve Yargıtay tarafından verilen karar çerçevesinde ayrı ayrı değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

çevre kirliliği, çevrenin kasten ve taksirle kirletilmesi, çevre ceza hukuku, içtima, çevreye karşı suçlar.

THE PROBLEM OF CONCURRENCE IN THE OFFENSES OF INTENTIONAL AND NEGLIGENT POLLUTION OF THE ENVIRONMENT

Öz

The offense of intentional pollution of the environment is regulated under Article 181 of the Turkish Penal Code. Two different types of offenses independent of each other are included in the relevant regulation. The offense of negligent pollution of the environment is regulated in Article 182 of the Turkish Penal Code, similar to the offense of intentional pollution of the environment. In Turkish law, there are many offenses and misdemeanors regulated in different laws in order to protect the environment. This situation has led to the emergence of the problem of concurrence between the crimes of intentional and negligent pollution of the environment regulated in the Turkish Penal Code and other environmental offenses and misdemeanors.
In this study, the offenses of intentional and negligent pollution of the environment are examined separately with their elements. However, since they are not directly related to concurrence, explanations on unlawfulness, culpability, attempt, complicity, prosecution and sanction were not made. Finally, after giving general information about the concurrence, the relationship between concurrence in the offenses of intentional and negligent pollution of the environment is evaluated separately within the framework of the discussions in the doctrine and the decision of the Court of Cassation.

Anahtar Kelimeler

environmental pollution, intentional and negligent pollution of the environment, environmental criminal law, concurrence, offenses against the environment.

Kaynakça

• KAYNAKÇA AKBULAK, Yavuz: “Çevreye Karşı Bir ‘Özen Yükümlülüğü’nün Oluş-turulması mı? Avrupa Birliği ‘Çevre Suçları Direktifi’nin Zor-lukları ve İlerleme Süreci (Bölüm 1)”, https://legal.com.tr/blog/cevre-hukuku/cevreye-karsi-bir-ozen-yukumlulugunun-olusturulmasi-mi-avrupa-birligi-cevre-suclari-direktifinin-zorluklari-ve-ilerleme-sureci-bolum-1/ (Eri-şim Tarihi: 22.07.2024).
• AKBULUT, Berrin: Ceza Hukuku Genel Hükümler, 10. Baskı, Ankara 2023.
• ALI, Mahrus/WAHANISA, Rofi/BARKHUIZEN, Jaco/TERRAPHAN, Papontee: "Protecting Environment through Criminal Sanc-tion Aggravation," Journal of Indonesian Legal Studies 7, no. 1, 2022, s. 191-228.
• ARSLAN, Uğur: “Çevre Ceza Hukukunda Nedensellik Bağının Tespiti Sorunu ve Çözüm Önerileri”, Erzincan Binali Yıldırım Üniver-sitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 26, S. 1, 2022, s. 95-153.
• AŞAN, Dilek: 1972 Stockholm İnsan ve Çevre Konferansı, Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi, S. 169, 2022, s. 37-38.
• ARTUK, Mehmet Emin: “Çevrenin kasten kirletilmesi suçu (TCK M. 181)”, İstanbul Medipol Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 1, S. 1, 2014, s. 37-48.
• ARTUK, M. Emin/GÖKCEN, Ahmet/ALŞAHİN, M. Emin/ÇAKIR, Kerim: Ceza Hukuku Özel Hükümler, 20. Baskı, Ankara 2022 (Özel Hükümler).
• ARTUK, M. E./GÖKCEN, Ahmet/ALŞAHİN, M. E./ÇAKIR, Kerim: Ceza Hukuku Genel Hükümler, 16. Baskı, Ankara 2022 (Genel Hükümler).
• AYGÖRMEZ, Gülsün Ayhan: Çevre Ceza Hukuku: Çevre Ceza Genel Hükümler C. I, 1. Baskı, İstanbul, 2021. AYGÖRMEZ UĞURLUBAY, Gülsün Ayhan: Çevreye Karşı Suçlar, Türk ve Alman Ceza Hukukunda Güncel Sorunlar, 1. Baskı, Ankara 2015.
• BALCI, Meral: “Çevre Ceza Hukukunun İdari Bağlılığı”, Journal of Penal Law and Criminology 10, S. 1, 2022, s. 41-95.
• CENTEL, Nur/ZAFER, Hamide/ÇAKMUT, Özlem: Türk Ceza Huku-kuna Giriş, 11.Baskı, İstanbul 2020.
• DEMİRBAŞ, Timur: Ceza Hukuku Genel Hükümler, 12. Baskı, Ankara 2017.
• DIRECTIVE (EU) 2024/1203 OF THE EUROPEAN PARLIAMENT AND OF THE COUNCIL, https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/PDF/?uri=OJ:L_202401203 (Erişim Tarihi: 23.07.2024).
• DIRECTIVE 2008/99/EC OF THE EUROPEAN PARLIAMENT AND OF THE COUNCIL https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/PDF/?uri=CELEX:32008L0099 (Erişim Tarihi: 15.07.2024).
• DOĞAN, Koray: “Tehlike Suçları ile Zarar Suçu Arasındaki Suçların İçtimaı Sorunu”, Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, C. 5, S. 16, 2014, s. 179-208.
• DURSUN ÖZDEMİR, Gizem, “Ekokırım Suçu ve Bazı Değerlendir-meler”, Terazi Hukuk Dergisi, C. 18, S. 203, 2023, s. 74-83.
• DÜLGER, Murat Volkan: Ceza Hukuku Genel Hükümler, 1. Baskı, İstanbul 2021.
• FAURE, Michael G. Faure: "The Revolution in Environmental Criminal Law in Europe," Virginia Environmental Law Journal 35, no. 2, 2017, s. 321-356.
• GESETZ über ORDNUNGSWIDRIGKEITEN (OWiG) https://www.gesetze-im-internet.de/owig_1968/__30.html (Erişim Tarihi: 23.07.2024).
• GÖKTÜRK, Neslihan: Fikri içtima, 1. Baskı, Ankara 2013.
• GÖRGÉNYI, Ilona: "Environmental Human Rights and the Protection of the Environment through Criminal Law in the Light of Re-cent Developments," Journal of Agricultural and Environmen-tal Law 17, no. 32, 2022, s. 130-143.
• GÜNEŞ, Ahmet M.: Çevre Hukuku, 1. Baskı, İstanbul 2015.
• GÜNGÖR, Mümin: “Çevrenin Kasten Kirletilmesi”, Adli Bilimler ve Suç Araştırmaları Dergisi, C. 3, S.1-2, 2021, s. 73-96.
• HACIFAZLIOĞLU, Ali: Teori ve Uygulamada Suçların İçtimaı (Bileşik Suç-Zincirleme Suç-Fikri İçtima), 1. Baskı, Ankara 2014.
• HAFIZOĞULLARI, Zeki/ÖZEN, Muharrem: Türk Ceza Hukuku Ge-nel Hükümler, 12. Baskı, Ankara 2019.
• HAKERİ, Hakan: Ceza Hukuku Genel Hükümler, 23. Baskı, Ankara 2020.
• İÇEL, Kayıhan: Ceza Hukuku: Genel Hükümler, 5. Baskı, İstanbul 2018.
• JAROLÍMKOVÁ, Andrea: "Enforcement of Environmental Protection through Criminal Law", Common Law Review 11, 2010, s. 33-36.
• KARAKEHYA, Hakan: Ceza Hukuku Genel Hükümler, 2. Baskı, An-kara 2023.
• KAYAER, Nebahat: Atık veya Artıklarla Çevrenin Kasten Kirletilmesi Suçu. DEÜHFD, C. 21, S. 1, 2019, s. 139-203.
• KEMPF Eberhard: Sanktionen gegen juristische Personen und Ge-sellschaften, Kritische Justiz, Vol. 36, No. 4 2003, s. 462-471.
• KOCA, Mahmut/ÜZÜLMEZ: İlhan, Türk Ceza Hukuku: Genel Hü-kümler, 16. Baskı, Ankara 2023.
• KRETSCHMER, Bernhard: “Das Umweltstrafrecht und Das Umwel-tordnungswıdrıgkeıtenrecht in Deutschland, Yeditepe Üniver-sitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 7, S. 2, Özel Sayı, 2010, s. 55-77.
• MALKOÇ, İsmail: Açıklamalı Türk Ceza Kanunu, C. 3, 1. Baskı, An-kara 2013.
• MAVİŞ, Volkan: Türk Ceza Kanunu’nda Çevreye Karşı Suçlar, 1. Bas-kı, Ankara 2021.
• MITSCH, Wolfgang: Recht der Ordnungswidrigkeiten, Zweite Aufla-ge, Berlin 2005.
• NAGLY, Anita: "The Protection of Water through Criminal Law," Jo-urnal of Agricultural and Environmental Law 14, 2019, no. 26, s. 130-143.
• OLGUN, Eser: Çevrenin Kasten ve Taksirle Kirletilmesi Suçları: TCK m. 181, 182, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul 2014.
• OTACI, Cengiz: “Çevrenin Kasten ve Taksirle Kirletilmesi Suçuna (TCK 181, 182) İlişkin Yargıtay 4. Ceza Dairesi Kararlarında Belirlenen İlkeler”, Ankara Barosu Dergisi, S. 1, 2015, s. 279-327.
• ÖNDER, Ayhan: Ceza Hukuku Dersleri, İstanbul 1992.
• ÖZBEK, Veli Özer/DOĞAN, Koray/BACAKSIZ, Pınar/TEPE, İlker: Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, 9. Baskı, Ankara 2019.
• ÖZDEMİR EKİCİ, Didar: “Türk Ceza Kanunu, Kabahatler Kanunu ve Çevre Kanunu’nda Düzenlenen Gürültü Suç ve Kabahatle-ri Üzerine Karşılaştırmalı Bir İnceleme”, DEÜHFD, C. 21, S. 2, 2019, s. 1179-1215.
• ÖZEN, Mustafa: “Çevreye Karşı Suçlar (TCK m. 181, 182)”, Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 18, S. 1, 2010, s. 9-43.
• ÖZENBAŞ, Nazmiye: “Çevrenin Ceza Hukuku Yoluyla Korunması Kapsamında Çevrenin Kirletilmesi Suçları”, International Conference on Eurasian Economies 2013, St. Petersburg 17-18 Eylül 2013, s. 924-931.
• ÖZGENÇ, İzzet: Türk Ceza Hukuku, 19. Bası, Ankara 2023.
• ÖZGENÇ, İzzet: Türk Ceza Kanunu Gazi Şerhi Genel Hükümler, 2. Bası, Ankara 2005 (Gazi Şerhi).
• ÖZGÜÇ, Levent Emre: 5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu Çerçevesinde Çevrenin Kasten Kirletilmesi Suçu, 1. Baskı, İstanbul 2020.
• RICHTER, Nancy: Das deutsche Umweltstrafrecht in der Kritik – eine ineffektiv ausgestaltete Rechtsmaterie?, Bachelorarbeit, an der Hochschule Meißen (FH) und Fortbildungszentrums, Meißen 2021.
• SINA, Stephan/ DUIN, Laurens/ TRÖLTZSCH, Jenny: Umweltdelikte 2021 Auswertung von Statistiken, Berlin 2023. SINAR, Hasan: “Çevre Ceza Hukukunun Gelişimi ve Çevrenin Ceza Normları ile Korunması Rejimi Yönünden Almanya ve Fransa Örnekleri”, Erciyes Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 8, S. 2, 2013, s. 417-444.
• STEINZOR, Rena: "How Criminal Law Can Help Save the Environ-ment," Environmental Law 46, No. 1, 2016, s. 209-240.
• SOYASLAN, Doğan: Ceza Hukuku, Genel Hükümler, 9. Baskı, Ankara 2020.
• SZESNY, André-M: “Bundesgerichtshof: Geldbuße nach § 30 Abs. 1 OWiG für jede rechtlich selbstständige Anknüpfungstat.” https://www.lexology.com/library/detail.aspx?g=f71dec79-e4e5-4151-8dbe-8b7596fa9d85, (Erişim Tarihi: 25.07.2024).