OLAY YERİ İNCELEME İŞLEMİNE KARAR VERECEK MERCİ VE KONUT DOKUNULMAZLIĞI HAKKININ SINIRLANDIRILMASI SORUNSALI

Yıl 2025, Cilt: 33 Sayı: 1, 207 - 238, 26.03.2025

Çiler Damla Bayraktar

https://doi.org/10.15337/suhfd.1509136

Öz

Olay yeri incelemesi işlemine karar verme yetkisinin hangi merciye ait olduğu konusu Adlî ve Önleme Aramaları Yönetmeliği’nin 9/2. fıkrasında aynı maddenin 9/1. fıkrasına atıf yapılmak suretiyle dolaylı şekilde, düzenlenmektedir. İlgili madde incelendiğinde “herkesin girip çıkacağı yerler dışında kalan yerlerde, yani kamuya kapalı yerlerde, olay yeri inceleme işlemlerinin hâkim veya gecikmesinde sakınca bulunan hâllerde Cumhuriyet savcısının yazılı emri üzerine gerçekleştirileceği” sonucuna varılmaktadır. Olay yeri inceleme emrini kimin vereceği hususu kanun düzeyinde ise PVSK’da ek m. 6/7’de düzenlidir. Buna göre polis, suçun delillerini tespit etmek amacıyla, Cumhuriyet savcısının emriyle olay yerinde gerekli inceleme ve teknik araştırmaları yapacak, delilleri tespit edecek, muhafaza altına alacak ve incelenmek üzere ilgili yerlere gönderecektir.
Görüldüğü üzere bahsi geçen kanun maddesinde “olay yerinin kamuya kapalı alan teşkil etmesi halinde dahi bu yetkinin mi geçerli olacağı” sorusuna ilişkin olarak özel bir husus, yönetmeliğin aksine, öngörülmemiştir. Aynı şekilde olay yerinin konut dokunulmazlığı hakkıyla korunan bir yer olması haline ilişkin de maddede herhangi bir husus yer almamaktadır.
Çalışmada tüm bu hallerde olay yeri incelemesinin hangi merciin emriyle/kararıyla yapılacağı hususu AY m. 21 de gözetilerek yeni bir yaklaşımla ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler

Olay yeri inceleme, PVSK ek m. 6/7, PVSK ek m. 6/8, adli ve önleme aramaları yönetmeliği m. 9/2

THE AUTHORITY TO DECIDE ON THE CRIME SCENE INVESTIGATION PROCEDURE AND THE PROBLEM OF LIMITATION OF THE RIGHT TO RESIDENTIAL IMMUNITY

Öz

Paragraph 9/2 of the Regulation on Forensic and Preventive Searches indirectly
regulates which authority has the authority to decide on the crime scene investigation procedure by referring to paragraph 9/1 of the same article. When the relevant article is analyzed, it is concluded that "crime scene investigation procedures in places other than public places, i.e. places closed to the public, shall be
carried out upon the written order of the judge or the public prosecutor in cases
of inconvenience in delay". At the legal level, the issue of who will give the order
for crime scene investigation is regulated in additional Article 6/7 of the PVSK.
Accordingly, the police shall, upon the order of the public prosecutor, carry out
the necessary examinations and technical investigations at the crime scene in order to identify the evidence of the offence, identify the evidence, take it under
custody and send it to the relevant places for examination.
As can be seen, the aforementioned article of the law does not stipulate a special
issue regarding the question of "whether this authorization will be valid even if
the crime scene constitutes an area closed to the public", contrary to the regulation. Likewise, there is no provision in the article regarding the fact that the crime
scene is a place protected by the right to inviolability of residence.
In this study, the issue of which authority will order/decree the crime scene investigation in all these cases has been addressed with a new approach by considering Article 21 of the Constitution.

Anahtar Kelimeler

• Crime scene investigation, • PVSK additional article, PVSK additional article 6/8 •, Regulation on Forensic and Preventive Searches Paragraph 9/2

Kaynakça

• ARTUK, Mehmet Emin/ALAN AKCAN, Esra: “Konut Dokunulmaz-lığını İhlal Suçu (TCK m. 116),” D.E.Ü. Hukuk Fakültesi Dergisi 21, Özel Sayı Prof. Dr. Durmuş TEZCAN’a Armağan (2019), s. 2703-2728, https://hukuk.deu.edu.tr/wp-content/uploads/2019/09/MEHMET-EMIN-ARTUK-ESRA-ALAN-AKCAN.pdf
• ARSLAN, Çetin/Azizağaoğlu, Bahattin: Yeni Türk Ceza Kanunu Şerhi, Ankara, 2004
• BADEM, Uğur: Olay Yeri Koruma İnceleme ve Delil Toplama Yön-temleri, Ankara, 2004
• BAKUER, Ahmet: “Fotoğraflarla Olay Yerinin Tespiti,” Polis Dergisi, no. 28, Emniyet Genel Müdürlüğü basımevi, Ankara, 2001.
• BAYER, Metin: Olay Yeri İnceleme Kriminal Laboratuvar Analizleri, Ankara, 2003
• CANPOLAT, Can, CEZA MUHAKEMESİ HUKUKUNUN AMACI “Objektif gerçeğin keşfi mi? Yargısal (kazai) bir gerçeklik inşa etmek mi?”, s. 454 https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1417459 (22.01.2025);
• CENTEL, Nur/ZAFER, Hamide: Ceza Muhakemesi Hukuku, İstanbul, 2020
• CENTEL, Nur/ZAFER, Hamide/ÇAKMUT, Özlem: Türk Ceza Huku-kuna Giriş, İstanbul, 2006
• CEYLAN, Beyhan: Ülkemizde Olay Yeri İnceleme Uygulamalarına Genel Bakış ve Mevcut Sistemin Değerlendirilmesi, Fen Bilimleri Anabilim Dalı Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Adli Tıp Ensti-tüsü, İstanbul, 2008. http://nek.istanbul.edu.tr:4444/ekos/TEZ/43458.pdf (Erişim Tarihi 26.03.2024)
• ÇAĞLAYAN, Ramazan: “Anayasa Mahkemesi kararlarında Hukuk devleti ilkesi”, https://hukukdergi.ebyu.edu.tr/wp-content/uploads/2015/10/1998_3.pdf (Erişim Tarihi: 10.05.24).
• BAYRAKTAR, Çiler Damla: “Şüpheli ve Sanığın Dış Beden Muayene-si ve Vücudundan Örnek Alınması Tedbirlerinin Uygulanması Konusunda Tartışmalı Hususlar”, Adalet Dergisi 67, (2021): 205 – 238
• DİNLER, Veysel: Ceza Muhakemesinde Delillerin Toplanması Suç Araştırmaları Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Polis Akademisi Güvenlik Bilimleri Enstitüsü Ankara 2009 https://veyseldinler.com/wp-con-tent/uploads/2018/07/ceza_muhakemesinde_delillerint_topalnmas_pdf
• DONAY, Süheyl: Açıklamalı Ceza Muhakemesi Kanunu, İstanbul, 2005
• DURMUŞ, Kürşat: Olay Yeri İncelemesinde ve Örnek Alımında Deli-lin Devamlılığının Sağlanması, Sosyal Bilimler Ana Bilim Dalı Yük-sek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Adli Tıp Enstitüsü, İstanbul, 2003. http://nek.istanbul.edu.tr:4444/ekos/TEZ/38580.pdf(Erişim Tarihi 22.04.2024)
• DURMUŞ, Kürşat: Olay Yeri İnceleme Uygulamalarında Doküman-tasyon Standartlarının Oluşturulması, Sosyal Bilimler Anabilim Dalı Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Adli Tıp Enstitüsü İstan-bul 2010. http://nek.istanbul.edu.tr:4444/ekos/TEZ/46764.pdf (Erişim Tarihi 22.04.2024)
• ERGÜZEL, Serkan: Ceza Muhakemesi Hukukunda Olay Yeri İncele-me, Kamu Hukuku Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Yaşar Üni-versitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir 2014. https://acikbilim.yok.gov.tr/bitstream/handle/20.500.12812/700432/yokAcikBilim_10030228.pdf?sequence=-1&isAllowed=y (Erişim Tarihi 26.03.2024)
• ERYILMAZ, Mesut Bedri: Ceza Muhakemesi Hukuku Ders-leri, Ankara, 2012
• EVİK, Ali Hakan/YILDIZ, Ali Kemal/ AYTEKİN İNCEOĞLU, Asu-man/ERMAN, Barış/ AKSOY RETORNAZ, Eylem/EROĞLU
• ERMAN Fulya/AKYÜREK Güçlü/ ZAFER, Hamide/ SINAR, Ha-san/BAYRAKTAR, Köksal/KESKİN KİZİROĞLU, Se-rap/ALTUNÇ, Sinan, Özel Ceza Hukuku, Cilt III, Hürriyete, Şere-fe, Özel hayata, Hayatın Gizli Alanına Karşı suçlar, on iki levha yayıncılık, 2018
• GÜLTEKİN, Özkan: “Olay Yeri İncelemesinde Karşılaşılan Sorunlar ve Çözüm Önerileri,” Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, no.4 (2011): 473 – 508. https://search.trdizin.gov.tr/tr/yayin/detay/123217/
• GÜNEŞ, Ahmet M. (2015). “Hukuk Devleti Üzerine”, Dicle Üniversi-tesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 20., S. 33, ss. 1-17.
• İÇEL, Kayıhan/EVİK, A. Hakan: İçel Ceza Hukuku Genel Hükümler 2. Kitap, İstanbul 2007
• KARAABALI, Bülent: “Faili Bilinmeyen Olayların Çözümüne Yönelik Yapılan Çalışmalar,” Çağın Polisi Dergisi, no. 10: 2-40
• KARACA, Serden Onur: “Hukuk Devleti İlkesi ve Türkiye’de Hukuk Devleti İlkesinin Gelişim Süreci”, Journal of Social and Humanities Sciences Research, C. 8., 2021, S. 73. https://jshsr.org/index.php/pub/article/view/386/374 (Erişim Tari-hi 13.05.2024)
• KAYGISIZ, Mustafa: Hukuk Sistemimizde Olay Yeri İncelemesi Delil ve Bilirkişilik, Ankara 1998.
• KILIÇ, Ahmet: “Üst ve Eşya Aramasına İlişkin Düzenlemelerin Ana-yasa’ya Uygunluğu”, Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, S. 56., Y.14., (2023). ss. 403-420
• KILIÇ, Gürel: Olay Yeri İnceleme Ders Notları, İstanbul Emniyet Mü-dürlüğü Olay yeri inceleme ve kimlik tespit Şube Müdürlüğü, İs-tanbul 2001.
• KOCA, Mahmut/ÜZÜLMEZ, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, Ankara, 2021
• KÖK, Ahmet Nezih: “Parmak İzlerinin Delil Olarak Kullanılması”, EHFD 7 Cumhuriyetimizin 80. Kuruluş yılına Armağan, no.3-4 (2003): 3-8. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ebyuhfd/issue/63554/961993
• MEYER-GOßNER, Lutz: Strafprozessordnung Kommentar. 52. Baskı, 2009
• ÖZBEK, Veli Özer/Doğan, Koray/Bacaksız Pınar: Ceza Muhakemesi Hukuku, Ankara, 2019
• ÖZBEK, Veli Özer/DOĞAN, Koray: “Zorunluluk Halinin (TCK m.25/2) Hukuki Niteliği”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakül-tesi Dergisi, C. 9., S. 2., 2007
• ÖZTÜRK, Bahri/Tezcan, Durmuş/ERDEM, Mustafa Ruhan/ GEZER, Özge Sırma/SAYGILAR KIRIT, Yasemin F./ALAN, Es-ra/ÖZAYDIN, Özdem, ERDEN TÜTÜNCÜ, Efser/Tok, Mehmet Can: Nazari ve Uygulamalı Ceza Muhakemesi Hukuku, Ankara, 2021
• SALMANER, Hüsrev: Emniyet Teşkilatında Suç Yeri Yönetimi ve Yö-neticiliği, kamu yönetimi anabilim dalı yüksek lisans tezi İstanbul üniversitesi sosyal bilimler enstitüsü, İstanbul, 2002. http://nek.istanbul.edu.tr:4444/ekos/TEZ/37167.pdf (Erişim Tarihi 22.04.2024)
• SANDER, Ender: Olay Yerinde Kriminalistik, Ankara 1997
• SAY, Kubilay: Bilişim Suçlarında Elde Edilen Delillerin Olay Yerinden Toplanması ve Laboratuarda İncelenmesi, Disiplinlerarası Adli Tıp Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sağlık Bi-limleri Enstitüsü, Ankara, 2006 https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp?id=osMGixqm4uPWqyCR4wMRnQ&no=9cNKQoipZjjshcIOWTEoJg (Erişim Tarihi: 26.03.2024).
• ŞAHİN, Cumhur/GÖKTÜRK, Neslihan, Ceza Muhakemesi Hukuku, 14. Bası, Ankara 2023
• TEZCAN, Durmuş/ERDEM, Mustafa Ruhan/ÖNOK Murat, Teorik ve pratik ceza özel hukuku, 22. Baskı, Ankara 2024
• ÜNVER, Yener/HAKERİ, Hakan, Ceza Muhakemesi Hukuku, 23. Baskı, 2024,
• YENİSEY, Feridun/NUHOĞLU, Ayşe, Ceza Muhakemesi Hukuku, Ankara, 2019