SEPİYOLİTİN AYÇİÇEK YAĞININ AĞARTILMASINDA AĞARTMA TOPRAĞI OLARAK KULLANILMASI

Yıl 2006, Cilt: 21 Sayı: 1, 137 - 142, 01.03.2006

Vildan Çakın Önem M.Kemal Gökay

Öz

Kil ve türevlerinin hammadde olarak kullanım alanları hızla artmaktadır. Bu çalışmada, kendisine özgü fiziksel ve kimyasal özellikleri nedeniyle endüstriyel kullanımı gün geçtikçe önem kazanan sepiyolit mineralinin ayçiçek yağı ağartma özellikleri incelenmiştir. Elde edilen sonuçların kıyaslanabilmesi açısından deneysel çalışmalar, endüstriyel olarak kullanılan ağartma toprağı Tonsil optimum 210 FF ile de aynı şartlar altında tekrarlanmıştır. Deneysel çalışmalarda değişken parametre olarak iki farklı ağartma sıcaklığı (90 ve 100 °C), dört farklı ağartma süresi (15,30,45 ve 60 dak) ve 7 farklı yağ/kil oranı (% 0.5, 0.65, 0.8, 0.95, 1.1, 1.25 ve 1.4) ile çalışılmıştır. Deneyler sonucunda ağarmış yağa ait kalite parametresi olarak yağın rengi ve % FFA (Serbest yağ asidi) değeri incelenmiştir. Deneysel çalışmalar, ham sepiyolit ve Tonsil’in birbirlerine yakın ağartma verimi sağladığını ancak sepiyolitte adsorbsiyon hızının daha yavaş olduğunu göstermiştir. Ayrıca sepiyolit ile çalışıldığında, artan ağartma süresi ve toprak oranı ile birlikte yağın % FFA değeri azalırken, tonsil ile çalışıldığında belirli bir süre ve toprak oranından sonra % FFA değerlerinin artma eğilimine girdiği tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Sepiyolit, Ayçiçek yağı, Ağartma.

Use of Sepiolite As Bleaching Earth in Bleaching of Sunflower Oil

Öz

The uses of clay and its derivatives as raw material increase rapidly. The sunflower oil bleaching properties of sepiolite mineral were investigated in this study since sepiolite gains importance in terms of its industrial utilization in time due to its distinctive physical and chemical characteristics. Experimental studies were re-performed under the same conditions that carried out for industrially used Tonsile optimum 210 FF and the obtained results were compared with each other . Two different bleaching temperatures (90 and 100oC), four different bleaching times (15, 30, 45 and 60 min.) and seven different oil/clay rations (0.5, 0.65, 0.8, 0.95, 1.1, 1.25 and 1.4 %) have been used as variable parameters in the experimental study. At the end of the tests, the color of oil and FFA (Free fatty acid) % values as quality parameter fort he bleached oil have been examined. Experimantal studies showed that raw sepiolite and Tonsile provide close belaching values, however the adsorbtion rate for sepiolite was slower. In addition, it was determined that FFA values obtained with sepiolite decreased with increasing bleaching time and earth ratio. However, these values for Tonsile started to increase after a particular bleaching time and earth ratio.

Anahtar Kelimeler

Sepiolite, Sunflower oil, Bleaching.

Kaynakça

• Achife, E.C., Ibemesi, J.A., 1989, Applicability of the Freundlich and Langmuir adsorption isotherms in the bleaching of rubber and melon seed oils, JAOCS, 66, 2, 247-252. AOCS, 1998, Official Methods and Recommended Practices of the AOCS,( 5th ed ), Champaign, IL. AOCS Press.
• Çağlayan, M.O., Kafa, S., Yiğit, N., 2003, Al-polikatyonu destekli Ca-Bentonitin aktifliğinin ham pamuk yağı ağartılması ile belirlenmesi, XI. Ulusal Kil Sempozyumu, İzmir, s 219-225.
• DPT, 2001, Genel Endüstri Mineralleri (Mika, Zeolit, Lületaşı) II.Çalışma Grubu Raporu, Devlet Planlama Teşkilatı Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı Madencilik Özel İhtisas Komisyonu, Endüstriyel Hammaddeler Çalışma Grubu, Ankara, ISBN: 975-19-2854-O,1-31.
• İMİB, 1999, Türkiye Sepiyolit Envanteri, Yüce, A.E.(ed), Yurt Madenciliğini Geliştirme Vakfı Yayınları, 34 s.
• Sabah, E., Çelik, M.S., 1998, Sepiyolit, Oluşumu, Özellikleri, Kullanım Alanları, İnci Ofset, Konya, 153 s.
• Sarıkaya, Y., 1990, Bitkisel yağların ağartılması ve ağartma toprakları, yağlı tohumlar ve yemeklik yağların ekonomik, Beslenme ve Teknik Yönleri Semineri, İstanbul, s 249-258.