Öz
Vergi, ne tür bir devlet içinde yaşanırsa yaşansın tüm insanların karşılaştıklarıbir olgudur. Vergi, bir bakıma içerisinde yaşadığıtüm toplumu kapsayan siyasi bir teşkilata karşıbireyin yükümlülüğü olarak karşımıza çıkmaktadır. Vergi mükellefleri, türlü güçlüklerle elde ettiği gelirlerinden bir bölümünü zorunlu olarak devletin tasarrufuna bırakmasınedeniyle, acıhissi duymaktadırlar. Acıhissi, her bir vergi mükellefinin psikolojik durumuna bağlıolarak farklılaşmaktadır. Farklılaşmanın ana nedenleri ise mükellefin sosyo-kültürel durumu ve buna bağlıolarak, vergiye karşıgeliştirdiği tavırdır. Bazılarıvergi ödemeye kutsallık atfederek bir miktar rahatlama sağlarken, bazılarıise bunun bir vatandaşlık görevi olduğuna inanarak, duyduğu acıyıhafifletmeye çalışır. Şu gerçeğin bilinmesinde büyük yarar vardır; o da hiçbir kimse kendiliğinden gönüllü olarak, gelirinin önemli bir payınıdevlete vermek istemez. Bunun için insanlar bazıgerekçeleri kolaylıkla ileri sürer. Bunlardan bir kaçını şöyle sıralayabiliriz; devlet müsriftir, devlet zorunlu kötüdür vb gibi. Mükelleflerin vergiye karşıpsikolojik davranışlarının incelenmesi, her bir bireyin vergi karşısındaki takındıklarıtutumlarının bilinmesini gerektireceği için ve bunun da bilinmesinin neredeyse imkânsız olması, çalışmada en önemli zorluk olmaktadır. Bu nedenden ötürü çalışmada metot olarak genellemelere başvurulmuştur. Vergilemeye ilişkin mükelleflerin ne düşündüğü her zaman merak konusu olmuşve vergi mükelleflerinin yaklaşımının araştırılmasıher daim güncelliğini korumuştur. Fakat konunun analizi ise, her zaman için sorun olmaya açık bir alandır.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- AKTAN Ç.C., Gencel U., (2003), Türkiye’de geriye doğru vergileme ve Verginin hukukiliği ilkesinin ihlali, Dokuz Eylül Üniversitesi ,Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi ,Cilt 5, Sayı: 1.
- AKTAN Ç.C.,(1999),1 Ağır Vergi Yükü ve Yeraltı Ekonomisi, Vergi Sorunları Dergisi, Şubat-1999, Sayı 125.
- AKTAN Ç.C.,Dileyici,D.,Saraç,Ö.,(2003),Vergi, Zulüm Ve İsyan, Ankara: Phoenix Yayınevi, 2003.Vergilere Karşı Tepkilerin Anatomisi, http://www.canaktan.org/canaktan-personal/canaktan-arastirmalari/kamu- maliyesi/vergi-sosyopsikoloji.pdf, 15.09.2006.
- ARIKAN, Zeynep,(1994), Vergi Kaçağının Nedenleri Ve Çözüm Yolları, Maliye Yazıları Dergisi, Sayı:44, Temmuz-Eylül.
- AY, Hakan, (1996), Vergi Politikalarının Uygulanmasında Ekonomik Çıkar Gruplarının Rolü -Türkiye Örneği- Yayınlanmamış Doktora Tezi.
- BATIREL, Ömer Faruk,(1996), “Vergi Kaçakçılığı ve Vergiye Gönüllü Uyum”, Vergi Dünyası Dergisi, (Sayı 175, Mart 1996).
- BOADWAY, Robin, Marceau, Nicolas, Steeve,Mongrain Redistributive Taxation Under Ethical Behaviour, CIRPÉE Centre İnteruniversitaire Sur Le Risque, Les Politiques Économiques Et L’emploi ahier De Recherche/Working Paper 06-04, Février/ February 2006 http://www.sfu.ca/~mongrain/CIRPEE06-04.pdf10.09.2006.
- CARLEY,Kathleen M. and Maxwell ,Daniel T., Carnegie Mellon University, Innovative Decisions, Inc.Understanding Taxpayer Behaviorand Assessing Potential IRS Interventions Using Multiagent Dynamic-Network Simulation http://www.irs.gov/pub/irs-soi/06carley.pdf 11.09.2006.
- ÇELEBİ, Kemal,(1997), Mükellef Maliye İlişkisini Etkileyen Faktörler,Celal Bayar Üniversitesi İİBF’ Dergisi. Manisa, Sayı 3.
- DEMİRCAN, Esra Siverekli,(2003),Vergilendirmenin Ekonomik Büyüme Ve Kalkınmaya Etkisi, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Sayı:21, Temmuz-Aralık.
- DEVRİM, F. (1995), Kamu Maliyesine Giriş, Ankara.
- GÖKBUNAR, Alirıza,(1997),Türk Vergi Sisteminde Reform Gereği, Prof.Dr. Nezihe Sönmez’e Armağan, DEÜ İİBF Maliye Bölümü Yayını, İzmir.
- HEPER, Fethi (Editör),(1992) Vergi Uygulamaları; Anadolu Üni. Yayın No: 124, Eskişehir.
- KILDİŞ,Yusuf,(2000),KayıtDışıEkonomi,http://www.canaktan.org/eko nomi/kamu_maliyesi/maliye-genel/diger-yazilar/kildis-kayit-disi.pdf. 10.08.2006, Dokuz Eylül Üniversitesi ,Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi ,Cilt 2, Sayı: 2, 2000
- LAMPEN, Georg, Ra ,des Vorsitzenden des Bdst Nrw, S t a t e m e nt Steuermentalität, Steuermoral und Einstellungen zur Steuerreform 1999Pressekonferenzam27.Oktober1999Http://Www.SteuerzahlerNrw.De/D ownload/Lp_Steuermoral1999.Pdf 04.09.2006.
- MUTER, Naci.B., Sakınç Süreyya, Çelebi Kemal,(1993),Mükelleflerin Vergi Karşısındaki Tutum Ve Davranışları Araştırması,Manisa İli Algı Mükellefleri Üzerine Bir Anket Çalışması, Manisa.
- NADAROĞLU, Halil,(1998), Kamu Maliyesi Teorisi,İstanbul.
- SİMON, James Taxpayer Beliefs and Views:A New SurveyPaper Number 03/05University of Exeter,Visiting Fellow, Australian National University Kristina Murphy and Monika Reinhart Centre for Tax System IntegrityAustralian National Universityhttp://www.ex.ac.uk/rbp/Research/DiscussionPapersMan/Man200 3/Man0305.pdf 25.09.2006.
- ŞENYÜZ, Doğan,(1995), Vergilendirmede Yükümlü Psikolojisi, Bursa.
- TOSUNER, Mehmet; (1995) Vergi Kayıp Ve Kaçakları Sorununa İlişkin Görüş Ve Öneriler,Vergi Sorunları Dergisi, Sayı 85. Ekim.
- TOSUNER, M., Arıkan, Z., Yereli A.B.,(1998) Türk Vergi Sistemi, İzmir.
Öz
The aim of this paper is to seek out behaviour of the taxpayers and taxation analysis. The analysis of taxation searches for a system of taxation that minimises the excise burden of taxation. In this study examines taxpayers analysis. If tax liabilities are viewed as ethically acceptable, a taxpayer behaves ethically, does not distort her behaviour, and chooses to work as if she were not taxed. From the perspective of the taxpayer, tax laws are often seen as complicated and difficult to interpret. Because of this perception, many people turn to others to determine what taxes they should pay or they might make mistakes in filling out tax forms. In some cases, people consult with reputable tax professionals; sometimes, they consult with friends or family; and sometimes, information is obtained from unethical people who prey on people’s ignorance of tax law. As a result, tax opinions and decisions are based on a collection of information and misinformation. This could cause even well-intentioned individuals to sometimes over- or underpay taxes by taking, or failing to take, appropriate tax liability adjustments. Another motivation for some people might be that taxes appear to be an unfair and unacceptable burden or depreciation of personal wealth. In such cases, individuals may knowingly take part in inappropriate or even illegal tax avoidance schemes. Analysis could assist the service in better understanding taxpayer behavior, as well as how taxpayer behavior changes in response to their interactions with others in their social and family circles, perceived tax experts, and various types of potential interventions
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- AKTAN Ç.C., Gencel U., (2003), Türkiye’de geriye doğru vergileme ve Verginin hukukiliği ilkesinin ihlali, Dokuz Eylül Üniversitesi ,Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi ,Cilt 5, Sayı: 1.
- AKTAN Ç.C.,(1999),1 Ağır Vergi Yükü ve Yeraltı Ekonomisi, Vergi Sorunları Dergisi, Şubat-1999, Sayı 125.
- AKTAN Ç.C.,Dileyici,D.,Saraç,Ö.,(2003),Vergi, Zulüm Ve İsyan, Ankara: Phoenix Yayınevi, 2003.Vergilere Karşı Tepkilerin Anatomisi, http://www.canaktan.org/canaktan-personal/canaktan-arastirmalari/kamu- maliyesi/vergi-sosyopsikoloji.pdf, 15.09.2006.
- ARIKAN, Zeynep,(1994), Vergi Kaçağının Nedenleri Ve Çözüm Yolları, Maliye Yazıları Dergisi, Sayı:44, Temmuz-Eylül.
- AY, Hakan, (1996), Vergi Politikalarının Uygulanmasında Ekonomik Çıkar Gruplarının Rolü -Türkiye Örneği- Yayınlanmamış Doktora Tezi.
- BATIREL, Ömer Faruk,(1996), “Vergi Kaçakçılığı ve Vergiye Gönüllü Uyum”, Vergi Dünyası Dergisi, (Sayı 175, Mart 1996).
- BOADWAY, Robin, Marceau, Nicolas, Steeve,Mongrain Redistributive Taxation Under Ethical Behaviour, CIRPÉE Centre İnteruniversitaire Sur Le Risque, Les Politiques Économiques Et L’emploi ahier De Recherche/Working Paper 06-04, Février/ February 2006 http://www.sfu.ca/~mongrain/CIRPEE06-04.pdf10.09.2006.
- CARLEY,Kathleen M. and Maxwell ,Daniel T., Carnegie Mellon University, Innovative Decisions, Inc.Understanding Taxpayer Behaviorand Assessing Potential IRS Interventions Using Multiagent Dynamic-Network Simulation http://www.irs.gov/pub/irs-soi/06carley.pdf 11.09.2006.
- ÇELEBİ, Kemal,(1997), Mükellef Maliye İlişkisini Etkileyen Faktörler,Celal Bayar Üniversitesi İİBF’ Dergisi. Manisa, Sayı 3.
- DEMİRCAN, Esra Siverekli,(2003),Vergilendirmenin Ekonomik Büyüme Ve Kalkınmaya Etkisi, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Sayı:21, Temmuz-Aralık.
- DEVRİM, F. (1995), Kamu Maliyesine Giriş, Ankara.
- GÖKBUNAR, Alirıza,(1997),Türk Vergi Sisteminde Reform Gereği, Prof.Dr. Nezihe Sönmez’e Armağan, DEÜ İİBF Maliye Bölümü Yayını, İzmir.
- HEPER, Fethi (Editör),(1992) Vergi Uygulamaları; Anadolu Üni. Yayın No: 124, Eskişehir.
- KILDİŞ,Yusuf,(2000),KayıtDışıEkonomi,http://www.canaktan.org/eko nomi/kamu_maliyesi/maliye-genel/diger-yazilar/kildis-kayit-disi.pdf. 10.08.2006, Dokuz Eylül Üniversitesi ,Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi ,Cilt 2, Sayı: 2, 2000
- LAMPEN, Georg, Ra ,des Vorsitzenden des Bdst Nrw, S t a t e m e nt Steuermentalität, Steuermoral und Einstellungen zur Steuerreform 1999Pressekonferenzam27.Oktober1999Http://Www.SteuerzahlerNrw.De/D ownload/Lp_Steuermoral1999.Pdf 04.09.2006.
- MUTER, Naci.B., Sakınç Süreyya, Çelebi Kemal,(1993),Mükelleflerin Vergi Karşısındaki Tutum Ve Davranışları Araştırması,Manisa İli Algı Mükellefleri Üzerine Bir Anket Çalışması, Manisa.
- NADAROĞLU, Halil,(1998), Kamu Maliyesi Teorisi,İstanbul.
- SİMON, James Taxpayer Beliefs and Views:A New SurveyPaper Number 03/05University of Exeter,Visiting Fellow, Australian National University Kristina Murphy and Monika Reinhart Centre for Tax System IntegrityAustralian National Universityhttp://www.ex.ac.uk/rbp/Research/DiscussionPapersMan/Man200 3/Man0305.pdf 25.09.2006.
- ŞENYÜZ, Doğan,(1995), Vergilendirmede Yükümlü Psikolojisi, Bursa.
- TOSUNER, Mehmet; (1995) Vergi Kayıp Ve Kaçakları Sorununa İlişkin Görüş Ve Öneriler,Vergi Sorunları Dergisi, Sayı 85. Ekim.
- TOSUNER, M., Arıkan, Z., Yereli A.B.,(1998) Türk Vergi Sistemi, İzmir.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Research Article |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 1 Ağustos 2008 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2008 Sayı: 20 |