KRİZ ÖNCESİ VE KRİZ SONRASI DÖNEMLER İTİBARİYLE KATILIM BANKALARI VE TİCARİ BANKALARIN KARLILIĞI ÜZERİNE KARŞILAŞTIRMALI BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2014, Sayı: 32, 191 - 201, 01.08.2014

Füsun Gökalp

Öz

İslami bankacılık son yıllarda hızlı bir büyüme göstermektedir. İslami bankacılık Türkiye’de kalkınma bankacılığı olarak adlandırılmaktadır. Türk finansal sisteminde bankaların ekonomiye büyük katkısı mevcuttur Katılım bankalarının önemi de her geçen gün artmaktadır. Dolayısıyla katılım bankaları ve ticari bankaların karlılıklarını kriz öncesi ve kriz sonrası dönemler itibariyle karşılaştırmak araştırmaya değerdir. Bu çalışmanın amacı, katılım bankalarının ve ticari bankaların karlılığı arasında kriz farklılık gösterip göstermediğini araştırmaktır. Ayrıca çalışma, katılım ve ticari bankaların karlılığını belirleyicilerinin kriz öncesi dönemde farklı olup olmadığını araştırmaktadır. Bu araştırmaları yapabilmek için çalışmada t-testi tekniği kullanılmıştır. Analiz dönemi 2005-2013 dönemini kapsamakta olup, bu dönem kriz öncesi 2005-2007 ve kriz sonrası 2008-2013 olmak üzere ikiye ayrılmıştır. Veriler Türkiye Bankalar Birliğinin web sayfasından elde edilmiştir www.tbb.org.tr Çalışmada 6 ana ve 8 alt finansal orandan yararlanılmıştır. Ana oranlar banka karlılığı, sermaye yapısı, aktif kalitesi, bilanço yapısı, likidite ve maliyet yönetimi oranlarıdır. Banka karlılığını ölçmek için iki finansal orandan yararlanılmıştır; bu oranlar varlık karlılığı AK ve öz sermaye karlılığı ÖK ’dır. Karlılığın belirleyicilerini analiz etmek için kullanılan ana ölçütlerin alt ölçütleri ise öz sermaye/aktif toplamı, takibe düşen krediler net /toplam krediler, toplam krediler/aktif toplamı, toplam mevduat/aktif toplamı, dönen varlıklar/kısa vadeli yabancı kaynaklar ve genel giderler/aktif toplamı oranlarıdır. Sonuçlar son finansal krizin hem katılım hem de ticari bankaların karlılığını etkilediğini göstermiştir. Ancak son finansal krizin katılım bankalarının karlılığında istatistiki olarak anlamlı bir etkisinin olduğu bulunurken ticari bankaların karlılığında anlamlı bir etkisinin olmadığı tespit edilmiştir. Katılım bankalarının krizden daha fazla etkilenmesinin nedenini araştırmak için kriz öncesi dönemde karlılığın belirleyicileri açısından bu iki banka türünde bir farklılık olup olmadığını belirlemek için de t-testleri uygulanmıştır. T-testleri sonucunda kriz öncesi dönemde sermaye yapısı, aktif kalitesi ve likidite yapısında bu iki banka türünün istatistiki olarak bir farklılık gösterdiği bulunmuştur. Kriz öncesi dönemde ticari bankaların katılım bankalarına göre daha iyi aktif kalitesine, sermaye yapısına ve likidite oranlarına sahip olduğu tespit edilmiştir. Sonuç olarak krizden daha az etkilenmek için aktif kalitesi, sermaye yapısı ve likidite oranlarının iyileştirmesinin önemli olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

finansal kriz, katılım bankaları, ticari bankalar, banka karlılığı

A Comparative Study About Participation and Commercial Banks’ Profitability In Pre and Post-Crisis Periods

Öz

Islamic banking is growing rapidly in recent years around the world. In Turkey Islamic banking is named as participation banks. In Turkish financial system, the banks have important contribution to the economy. And the importance of participation banks is increasing. So comparing the profitability of participation and commercial banks for pre-crisis and post-crisis period will be worth for research. This study aims to investigate whether there is any significant difference between participation banks' and commercial banks' profitability before and after the crisis. Moreover this study investigates if there is any difference between the profitability determinants of participation banks and commercial banks in pre-crisis period. In this respect, t-test technique is used in the study. The analysis covers the period from 2005 to 2013, and it is divided into pre-crisis and post crisis periods . The data set is taken from the Turkish Bankers’ Association website www.tbb.org.tr In the study 6 main and 8 sub-financial ratios are used. Main ratios are bank profitability, capital structure, asset quality, balance sheet structure, liquidity and cost management ratios. Two financial ratios are used to evaluate the bank profitability which are return on asset and return on equity. The sub-measures of main profitability determinants’ measures are equity/total assets, non-performing loans net /total credits, total credits/total assets, total deposits/total assets, liquid assets/short-term liabilities and overhead expenses/total assets. The results showed that the recent financial crisis had an effect on the profitability of both participation and commercial banks. But the recent financial crisis had no significant effect on profitability of commercial banks in Turkey whereas had a significant effect on profitability of participation bank. In order to investigate the reason why participation banks are more affected from financial crisis than commercial banks, t-tests are employed. . Due to t-test results it was found that in pre-crisis period the profitability determinants such as capital structure, asset quality and liquidity ratios behaved differently for participation and commercial banks. Commercial banks have higher equity/total assets and liquidity ratios and lower total credits/total assets ratio than participation banks. As a result we can conclude that in order to be less affected from the financial crisis, it is important to improve the asset quality, capital structure and liquidity ratios

Anahtar Kelimeler

Financial crisis, participation banks, commercial banks, bank profitability The Type of research: Research

Kaynakça

• Allen, L. (1988), ‘The determinants of bank interest margins: a note’, The Journal of Financial and Quantitative Analysis, Vol: 23, No:2, pp. 231-235
• Ansari, S. ve Rehman, A. (2011), ‘Financial Performance of Islamic and Conventional Banks in Pakistan: A Comparative Study’, International Conference on Islamic Economic and Finance, Qatar Faculty of Islamic studies, Doha, Qatar, 19-21 December
• Amba M. S. ve Almukharreq F.(2013), ‘Impact of the Financial Crisis on Profitability of the Islamic Banks vs Conventional Banks- Evidence from GCC’, International Journal of Financial Research, Vol:4, No:3, pp.83-93
• Beck, T., Demirgüç, A. Ve Merrouche K.Q., Islamic vs. Conventional Banking Business Model, Effiency and Stability, Polich Research, World Bank Paper, 5446, 2010
• Bourke, P.(1989) , ‘Concentration and other determinants of bank profitability in Europe, North America and Australia’, Journal of Banking and Finance, Vol:13, No:1, pp. 65-79
• Deloitte, Türkiye Katılım Bankacılığı Büyüme Yolundaki Önemli Adımlar, Deloitte Yayınları, 2014
• Doğan, M. (2013) , ‘Katılım ve Geleneksel Bankaların Finansal Performanslarının Karşılaştırılması: Türkiye Örneği, Muhasebe ve Finansman Dergisi’, sayı:58, s.175-188
• Hamid M. A. ve Azmi S. M.(2011), ‘The Performance of Banking during 2000-2009: Bank Islam Malaysia Berhad and Conventional Banking in Malaysia’, International Journal of Economics and Management Sciences, Vol:1 No:1, pp.9-19
• Hassan M. Ve Dridi J., The Effects of the Global Crisis on Islamic and Conventional Banks: A Comparative Study, International Monetary Fund(IMF), 2010
• Hanif, M.(2011), ‘Differences and Similarities in Islamic and Conventional Banking’, International Journal of Business and Social Science, Vol:2 No:2, pp.166-175
• Ho, T.S.Y; Saunders A. (1981), ‘The Determinants of Bank Interest Margins: Theory and Empirical Evidence’, The Journal of Financial and Quantitative Analysis, Vol:16 No:4, pp.581-600
• Molyneux, P., Thornton, J. (1992), ‘Determinants of European bank profitability: a note’, Journal of Banking and Finance, No:16, pp.1173-1178
• Parlakkaya, R ve Çürük, S.A. (2011), ‘Finansal Rasyoların Katılım Bankaları ve Geleneksel Bankalar Arasında Bir Tasnif Aracı Olarak Kullanımı: Türkiye Örneği’, Ege Akademik Bakış Dergisi Cilt:11 No:3, s.397-405
• Rahman UH ve Zaharuddin, A R (2014), Differences Between Islamic Bank and Conventional, Available at http://zaharuddin.net/senarai-lengkap-artikel/38/297-differences-between-islamic-banka conventional.html
• Samad A. (2004), ‘Performance of Interest Free Islamic Banks vis-à-vis Interest-Based Conventional Banks of Bahrain’, IIUM Journal of Economics and Management,Vol:12 No:2, pp.1-25.
• Samad A. & Hasan K.,(1999). The Performance Of Malaysian Islamic Bank During 1984-1997: An Exploratory Study, International Journal of Islamic Financial and Services, Vol:1 No:3 Available at http://www.iiibf.org/journals/journal3/art1.pdf
• Sehrish, S., Saleem ve F., Muhammad Y. (2012), ‘Financial Performance Analysis of Islamic Banks and Conventional Banks in Pakistan: A Comparative Study’, Interdisciplinary Journal of Contemporary Research in Business, Vol:4 No:5, pp.186-200
• Siraj, K.K ve Pillai, P.S. (2012). ‘Comparative study on performance of Islamic banks and conventional banks in GCC region’, Journal of Applied Finance & Banking, Vol:2 No:3, pp.123-161.
• Şamiloğlu, F, Tükenmez M. N. Ve Bağcı, H. (2013), ‘Ticari Bankalar ile Katılım Bankalarının Karlılık Performanslarının TOPSİS Yöntemi ile Karşılaştırılması’, 17. Finans Sempozyumu, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, Muğlai Türkiye, 23-26 Ekim
• Türkiye Katılım Bankaları Birliği (2005), Dünyada ve Türkiye’de Faizsiz Bankacılık
• Türkiye Katılım Bankaları Birliği (2013), Katılım Bankacılığı 2013
• Valvarde, S.G.; Fernandez F.R. (2007). ‘The determinants of bank margins in European banking. Journal of Banking and Finance’, No:3, pp.2043- 2063
• Zahoor K, Muhammad F., ve Muhammad F. (2011). ‘Analysis of the Performance of Islamic and Conventional Banks in Pakistan’, Available at http://www.qurtuba.edu.pk/jms/default_files /JMS/51/ JMSJanuaryJune201053-62.pdf