Tamamlayıcı Ölçme ve Değerlendirme Gelişim Programının Coğrafya Öğretmen Adaylarının Bilgi Düzeyi Üzerine Etkisi

Yıl 2016, Sayı: 35, 225 - 235, 01.02.2016

Cennet Pamukcu Adnan Pınar

Öz

Milli Eğitim Bakanlığınca hazırlanan Coğrafya Dersi Öğretim Programı 2005-2006 eğitim öğretim yılından itibaren uygulamaya konulmuştur. Coğrafya Dersi Öğretim Programı, yapılandırmacı kuramına göre hazırlanmıştır. Yapılandırmacı kuram, öğrenme etkinliklerinin düzenlenmesinden değerlendirme süreçlerinin yapılandırılmasına kadar birçok konuda özgün ve uygulamaya dayalı kavramsal çerçevenin oluşmasına yol açmıştır. Programa göre, öğrencilerin kendi öğrenmeleri üzerinde söz sahibi olması vurgulanırken, bu süreç sonunda ortaya çıkması istenen kazanımlara yönelik dönütlerin, çok yönlü tamamlayıcı ölçme ve değerlendirme araçlarıyla yapılması önerilmiştir MEB, 2005 . Uygulayıcı konumda olan öğretmenlerin, öğrencilerini ve kendi öğretim faaliyetlerini değerlendirmede amaca uygun ve öğretim programların da tavsiye edilen ölçme ve değerlendirme tekniklerini kullanmaları sağlıklı bir ölçme ve değerlendirme süreci için gereklidir. Programın ön gördüğü ölçme ve değerlendirme yaklaşımlarının etkin biçimde uygulanabilmesi ve öğretim sürecinde bu yaklaşımların sunduğu potansiyelden en üst düzeyde yararlanılabilmesi bu anlamda öğretmenlerin bilgi düzeyine bağlıdır Birgin ve Gürbüz, 2008 . Bu araştırmanın amacı, tamamlayıcı ölçme ve değerlendirme araçlarına ilişkin geliştirilen programının coğrafya öğretmen adaylarının bilgi düzeyi üzerine etkisini incelemektir. Araştırmanın çalışma grubunu 2013-2014 öğretim yılı Necmettin Erbakan Üniversitesi Ortaöğretim Sosyal Alanlar Coğrafya Öğretmenliği Programı dördüncü sınıf düzeyinde öğrenim görmekte olan 36 öğretmen adayı oluşturmaktadır. Araştırmada karma model kullanılmıştır. Araştırmanın nicel boyutu, ön test-son test kontrol gruplu deneysel desen ile nitel boyutu yarı yapılandırılmış görüşme formu yürütülmüştür. Deneysel desen gereği bir adet deney grubu 18 , bir adet kontrol grubu 18 oluşturulmuştur. Katılımcılar deney ve kontrol gruplarına rastgele atanmıştır. Tamamlayıcı Ölçme ve Değerlendirme Başarı Testi ön test puanlarına göre gruplar arasında anlamlı fark olmadığı tespit edilmiştir p>.05 . Daha sonra deney grubuna sekiz oturumluk Tamamlayıcı Ölçme ve Değerlendirme Gelişim Programı TÖDGP uygulanmıştır. Araştırmada yürütülen odak grup görüşmeleri için ise deney grubu içinden 5 öğretmen adayıyla görüşme yapılmıştır. Araştırmada elde edilen nicel veriler SPSS 14.00 programıyla, nitel veriler ise betimsel analiz yöntemiyle çözümlenmiştir. Araştırmanın sonucunda, öğretmen adaylarının tamamlayıcı ölçme-değerlendirme bilgi düzeyi üzerinde TÖDGP’ nın olumlu yönde etkisi olduğu tespit edilmiştir t=6.24, p

Anahtar Kelimeler

Anahtar Kelimeler: Coğrafya Eğitimi, Tamamlayıcı Ölçme ve Değerlendirme Gelişim Programı, Tamamlayıcı Ölçme ve Değerlendirme, Öğretmen Adayı, Bilgi Düzeyi.

The Effect of Complementary Assesment and Evaluation Development Curriculum on the Knowledge Level of Geography Pre-service Teachers

Öz

Geography Lesson Curriculum prepared by Ministry of National Education has been applied by 2005-2006 academic year. Geography Lesson Curriculum was prepared according to the constructivist theory. The constructivist theory has led to conceptual framework formation in many subjects from organization of learning activities to configuration of evaluation process. According to the curriculum, as it is emphasized that students should have the right to comment on their own learning's, it is recommended that feedbacks should be made by multi-directional and complementary assessment and evaluation instruments MEB, 2005 . For a healthy assessment and evaluation process, it is essential that teachers who have practitioner positions should use assessment and evaluation techniques which are recommended by curriculums in evaluation of their students and their own teaching activities. To be able to apply the assessment and evaluation approaches that are envisaged by the curriculum effectively and to benefit from potency that is offered by these approaches during the teaching process depend on the knowledge level of teachers. Birgin and Gürbüz, 2008 . The aim of this study is to analyze the effect of developed curriculum which is relating to complementary assessment and evaluation instruments on the knowledge level of pre-service teachers of geography lessons. The sample consists of 36 pre-service teachers studying at Erbakan University in 2013-2014 academic year. The participants of the study are fourth grade students studying at department of Secondary Education Geography Teaching. Mixed model was used in this study. Experimental design with pretest-posttest control group was used in quantitive dimension of this study and semi-structured interview design was used in qualitative dimension of this study. As experimental design, one experimental group 18 and one control group 18 were formed. Participants of experimental groups and control groups were chosen with the method of random sampling. According to Complementary Measurement and Evaluation Achievement Test CMEAT , pre-test points didn't notice significant difference between groups p>.05 . After, eight seance Complementary Assessment and Evaluation Development Curriculum Programme CMEDP was applied to experimental group. Quantitative data of the study was analyzed with SPSS 14.00 program and qualitative data of the study was analyzed with descriptive analysis technique. The results of the study reveal that CMEDP have positive effect on complementary assessment and evaluation knowledge level of pre-service teachers t=6.24, p

Anahtar Kelimeler

Geography education, Complementary Measurement and Evaluation Development Programme

Kaynakça

• Airaisan, P. (2000). Assesmentin The Classroom A Concise Approach (2nd Edition). Boston: McGrawHill.
• Anıl, D. ve Acar, M. (2008). Sınıf öğretmenlerinin ölçme değerlendirme sürecinde karşılaştıkları sorunlara ilişkin görüşleri. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(2), 44-61.
• Aslan, Y. (2011). Ölçme ve Değerlendirme Gelişim Programının Beden Eğitimi Öğretmen Adayları ve Ders Verdikleri Öğrencilerinin Ölçme ve Değerlendirmeye İlişkin Algı Düzeylerine Etkisi, Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Balcı, A. (2011). Sosyal Bilimlerde Araştırma, Yöntem, Teknik ve İlkeler. Ankara.
• Bekçi, N. (2009). Fen ve Teknoloji Öğretmenlerinin Alternatif Değerlendirme Yöntemlerini Kullanma Yeterliklerinin Araştırılması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Bıçak, B. (2010). Ölçme ve değerlendirmede temel kavramlar. (Editör: Gömleksiz, M. ve Erkan, S.). Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme (2. Baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Birgin, O. (2010). 4–5. Sınıf Matematik Öğretim Programında Öngörülen Ölçme ve Değerlendirme Yaklaşımlarının Öğretmenler Tarafından Uygulanabilirliği. Doktora Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü,Trabzon.
• Birgin, O. ve Gürbüz, R. (2008). Sınıf öğretmeni adaylarının ölçme ve değerlendirme konusundaki bilgi düzeylerinin incelenmesi.
• Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20, 163-180.
• Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı (17. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Calderhead, J. and Robson, M. (1991). Images of teaching: student teachers' early conceptions of classroom practice. Teaching and Teacher Education, 7(1), 1-8.
• Çalışkan, İ. (2009). Fen ve teknoloji öğretmen adaylarının tamamlayıcı ölçme ve değerlendirme yaklaşımlarını kullanma becerileri ile fen ve teknoloji öğretmen ve öğretmen adaylarının bu yaklaşımlarla ilgili görüşleri hakkında durum belirleme çalışması. Ankara ili ve Hacettepe üniversitesi örneği. Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara
• Çalışkan, H. ve Yiğittir, S. (2011). Sosyal bilgilerde ölçme ve değerlendirme. (Edi: Tay, B. ve Öcal, A.). Özel Öğretim Yöntemleriyle Sosyal Bilgiler Öğretimi. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Çakan, M. (2004). Öğretmenlerin ölçme-değerlendirme uygulamaları ve yeterlik düzeyleri: İlk ve ortaöğretim. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 37 (2), 99-114.
• Çepni, S.(2007). Araştırma ve Proje Çalışmalarına Giriş (3.Baskı), Celepler Matbacılık, Trabzon.
• Çoşkun, M. (2011). Coğrafya öğretiminde proje tabanlı öğrenme. (Editor: Coşkun, M.) Kurmadan Uygulamaya Yapılandırmacı Coğrafya Öğretimi. Ankara: MKM Yayıncılık. 125-170
• Erdemir, Z.A. (2007).İlköğretim İkinci Kademe Öğretmenlerinin Ölçme Değerlendirme Tekniklerinin Etkin Kullanabilme Yeterliklerinin Bilimler Enstitüsü, Kahramanmaraş. Araştırılması. Yüksek Lisans Tezi, Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal
• Gearhart, M., Nagashima, S., Clark, S., Schwab, C., Vendlinski, T., Osmundson, E., Herman, J. (2006). Developing Expertise With Classroom Assessment in K-12 Science: Learning to Interpret Student Work. Interim Findings From a Two-Year Study. Educational Assessment, 11, 237-263.
• Gelbal, S., Kelecioğlu, H. (2007). Öğretmenlerin ölçme ve değerlendirme yöntemleri hakkındaki yeterlik algıları ve karşılaştıkları sorunlar. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33(5), 135-145.
• Gürbüztürk, O., Duruhan, K., Şad, S.N. (2009). Preservice teachers’ previous formal education experiences and visions about their future teaching. Elementary Education Online-İlköğretim Online, 8 (3), 923-934.
• Hew, K. F. and Brush, T. (2007). Integrating technology into K - 12 teaching and learning: Current knowledge gaps and recommendations for future research. Educational Technology Research and Development, 55 (3), 223-252.
• İzci, E., Göktaş, Ö.ve Şad, N.S. (2014).Öğretmen Adaylarının Alternatif Ölçme Değerlendirmeye İlişkin Görüşleri ve Yeterlilik Algıları, Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(2), 37-57
• Karaca, E. (2010). Ölçme ve değerlendirmede temel kavramlar. (Edi: Gömleksiz M. ve Erkan, S.). Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme (2. Baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Karakuş U. ve Öztürk-Demirbaş, Ç. (2011). Coğrafya öğretmenlerinin ölçme ve değerlendirme araçlarının kullanımı. Milli Eğitim Dergisi, 189, 71- 81.
• Kutlu, Ö., Yıldırım, Ö. & Bilican, S. (2009). Study of Attitudes Scale Development Aimed at Scoring Rubrics for Primary School Tutum Ölçeği Geliştirme Çalışması]. Yüzüncü Yıl (II), 76-88.
• Teachers. [Öğretmenlerin Dereceli Puanlama Anahtarlarına İlişkin
• University, Journal of Education Faculty, VI
• Kolomuç, A.ve Açışlı, S. (2013). Sınıf Öğretmen Adaylarının Alternatif Ölçme Değerlendirmeye Bakış Açıları The Journal of Academic Social Science Studies International Journal of Social Science, 6 (1), 1657- 1667
• MEB. (2005). Coğrafya Dersi Öğretim Programı. Ankara: Devlet Kitapları Basım Evi
• Orhan, A.T. (2007). Fen Eğitiminde Alternatif Ölçme ve Değerlendirme Yöntemlerinin İlköğretim Öğretmen Adayı, Öğretmen ve Öğrenci Boyutu Dikkate Alınarak İncelenmesi. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Sağlam-Arslan, A., Avcı, N. ve İyibil, Ü. (2008). Fizik öğretmen adaylarının alternatif ölçme- değerlendirme yöntemlerini algılama düzeyleri. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 11, 115- 128.
• Şad, N. ve Göktaş, Ö.(2013) Öğretim Elemanlarının Geleneksel ve Çağdaş Ölçme Değerlendirme Yaklaşımlarının İncelenmesi, Ege Eğitim Dergisi,2(14),79–105
• Şahin, Ç. ve Karaman, P.,(2013). Sınıf öğretmeni adaylarının ölçme ve değerlendirmeye ilişkin inançları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 28(2), 394-407
• Şimşek, N. (2014). Sosyal bilgilerde ölçme ve değerlendirme. (Edi: Safran, M .). Sosyal Bilgiler Öğretimi (3. Baskı). Ankara: Pegem Akademi. 613-666.
• Taşdemir, M.(2011). Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme, Sohbet Kitabevi Yayınları, Kırşehir.
• Watt, H.M. (2005). Attitudes to the use of alternative assessment methods in mathematics: a study with secondary mathematics teachers in Sydney. Educational Studies in Mathematics, 58, 21–44
• Yapalak, S. (2009). Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Alternatif Ölçme ve Değerlendirme Yeterliliklerinin Tespiti ve Geliştirilmesine Yönelik Bir Eylem Araştırması. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.