Konya Sâhip Ata Hanikahı Çinileri

Yıl 2017, Sayı: 37, 206 - 221, 01.02.2017

Ayben Kayın

Öz

Bu makalede Konya Sahip Ata Hanikahı’nın çinileri, malzeme, renk, süsleme ve teknik özellikleri açısından değerlendirilmiştir.Sahip Ata Külliyesi, Anadolu Selçuklu Dönemi’ne başkentlik yapmış olan Konya’da, Anadolu Selçuklu veziri Sahip Ata Fahreddin Ali tarafından 668/1269-70 yılında inşa ettirilmiştir. Sahip Ata Külliyesi’nin yoğun çini ve sırlı tuğla süslemeleri döneminin süsleme anlayışını bize oldukça başarılı bir şekilde yansıtması açısından önem taşımaktadır. Külliyede cami, hanikah ve türbe sırlı tuğla ve çini süslemeye sahip yapılardır. Külliye’nin bir parçası olan hamamda ise çini malzemeye yer verildiğine dair elimizde herhangi bir kanıt bulunmamaktadır. Çalışmada Hanikahta yer alan çiniler bulundukları birimlere göre ayrılarak; malzeme, teknik ve renk özellikleri bakımından incelenmiş; hem kendi aralarında hem de diğer bazı benzer yapılardaki çinilerle karşılaştırılarak benzerlik ve farklılıkları açısından değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Sahip Ata Külliyesi, Anadolu Selçuklu Çini Sanatı, Sahip Ata Hanikahı

The Tiles of Konya Sahip Ata Hanikah

Öz

In the present article, decorative tiles of Sahip Ata Hanikah in Konya was evaluated in terms of material, technique, decoration and color properties. The Sahip Ata Complex; were built in 668/1269-70 by the Anatolian Seljuk vizier Sahip Ata Fahreddin Ali in Konya being the capital city during the Seljuk Anatolian Period. The tile and glazed brick decoration of the Sahip Ata Complex reflects the sense of decoration of its period pretty well. Mosque, Hanikah and Tomb are the buildings with tile and glazed brick decoration.In the present study, the tiles in the Hanikah separated according to their units and were examined in terms of the following features; materials, techniques and colors. Depending on these examinations the tiles were evaluated by comparing the similarities and differences among themselves and with others in similar structures

Anahtar Kelimeler

Konya Sahip Ata Complex, The Tiles of Anatolian Seljuks, The Sahip Ata Hanikah

Kaynakça

• Akgül, N. (2000). “Anadolu Selçuklu Dönemi Mimarisinde Sırlı Kaplama Kullanımı”. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sanat Tarihi Anabilim Dalı.
• Arık, O. (2007). “Anadolu Selçuklu ve Beylikler Dönemi Dini ve Kamusal Yapılarında Çini”, Anadolu Toprağının Hazinesi –Çini – Selçuklu ve Beylikler Çağı Çinileri, İstanbul, s. 37-190.
• Arık, O. (1972). “Başlangıç Devri Anadolu-Türk Mimari Tezyinatının Karakteri”, Malazgirt Armağanı, Ankara, s.173-177.
• Bakırer, Ö. (1981). “Erken Dönem Mimari Süslemesinde Geometrik Düzen Denemesi”. VIII. Türk tarih Kongresi, C.II., Ankara, 951-959.
• Demiriz, Yıldız. İslam Sanatında Geometrik Süsleme, İstanbul, 2000.
• Duran, Remzi. Selçuklu Devri Konya Yapı Kitabeleri, Ankara, Türk Tarih Kurumu Yayınları, 2001.
• Hill, Derek-Grabar, Oleg. Islamic Architecture and Its Decoration, Chicago, University of Chicago Press, 1964.
• Karpuz, H. (2009). “Sahip Ata Hankahı”, Türk Kültür Varlıkları Envanteri, Cilt I, Ankara, s.51-54.
• Kerimüddin Mahmud-i Aksarayi. Müsameretü’l-Ahbar, Çeviren: Mürsel Öztürk, Ankara, Türk Tarih Kurumu, 2000. Konyalı, İ.Hakkı.
• Küçük, C. (2009). “Sahip Ata Hangahı ve Türbesi Çinilerinin Restorasyonu”. Kagir Yapılarda Koruma ve Onarım Semineri, İstanbul, s.143.
• Önge, Y. (1984). “Konya Sahib Ata Hankahı”, Suut Kemal Yetkin’e Armağan, Ankara, s. 281-290.
• Özkeçeci, İlhan. Türk Sanatı’nda Kompozisyon, İlhan Özkeçeci Yayınları, İstanbul, 2008. Sönmez, Zeki.
• Başlangıcından 16. Yüzyıla Kadar Anadolu Türk-İslam Mimarisinde Sanatçılar
• Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara, 1995. Şimşir, Z. (2001).
• “Konya’daki Selçuklu Çini Dekorasyonunda Kûfî ve Ma’kili Yazı”. I. Uluslararası
• Selçuklu Kültür ve Medeniyeti Kongresi, Bildiriler II, Konya, s. 311-331.
• Şimşir, Z. 2002. “Konya’daki Selçuklu Mimarisinde Rumî Motifi”. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sanat Tarihi Anabilim Dalı.
• Şimşir, Z. 2014. “Sahip Ata Manzumesinin Süsleme Özellikleri”. Yeşilin ve Medeniyetin Köprüsü Meram, C.III, Konya, 2014, s.6-60.
• Tuncer, O. Cezmi. Sivas Gök Medrese (Sahip Ata Fahrettin Ali Medresesi), Ankara, Vakıflar Genel Müdürlüğü Yayınları, 2008.
• Uğur, M. Ferit – Koman, M. Mesut. Selçuk Veziri Sahip Ata ile Oğullarının Hayat ve Eserleri, İstanbul, 1934.
• Yavaş, Alptekin. Anadolu Selçuklu Veziri Sahib Ata Fahreddin Ali’nin Mimari Eserleri, Ankara, Türk Tarih Kurumu Yayınları, 2015.
• Yetkin, Şerare. Anadolu’da Türk Çini Sanatının Gelişmesi, İstanbul, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, 1986.
• Yörükoğlu, Ömer. (1981). “Sahip Ata Araştırması”. VIII. Türk Tarih Kongresi, C.II, Ankara, 11-15 Ekim 1976, s. 899-905.