Maliye Politikalarının Belirlenmesinde Sivil Toplum Kuruluşlarının Rolü

Yıl 2018, Sayı: 39, 15 - 28, 01.02.2018

Muhammet Durdu

Öz

Sivil toplum, kanuni düzenlemeler çerçevesinde gönüllülük esasına dayalı olarak, kendi kaynaklarına sahip, devletten özerk ve devlet ile toplum arasında örgütlü bir yapılanma olarak tanımlanmaktadır. Bu çalışmada sivil toplumun maliye politikaları üzerindeki rolü tartışılacaktır. Sivil toplumun batılı kökenlerine değinilmeyecek, Türkiye tarihi ve günümüz Türkiye’si çerçevesinde sivil toplum ve maliye politikalarına etkisi incelenecektir.Çalışmada, sivil toplumun kavramsal çerçevesi çizilmiş, Türkiye tarihindeki sivil toplum yapılanmaları incelenmiş ve sivil toplumun maliye politikaları üzerindeki etkisi irdelenmiştir. Maliye politikaları 20. yüzyılda ortaya çıkmış gibi görünse de, geçmişte de günümüzdeki kadar karmaşık olmamak üzere, maliye politikalarının varlığından söz edilmiştir. Özellikle Osmanlı tarihi açısından sivil toplum yapılanmalarının maliye politikalarına olumlu etkilerinden bahsedilmiş ve günümüzde finansman sorunu yaşayan modern devlet maliyelerinin, bu sorunu çözme adına Osmanlı sivil toplum yapılanmasından esinlenebileceği belirtilmiştir.Günümüzde, Türkiye’de sivil toplum yapılanmalarının maliye politikaları üzerinde ciddi etkileri olduğu görülmektedir. Sivil toplum yapılanmaları siyasi iktidarı etkilemek için çeşitli yollara başvurabilmektedirler. Kamuda çalışan personelleri temsil eden sendikaların zam görüşmelerinde hükümet üzerinde ciddi etkileri olabilmekte ve enflasyon oranlarının çok üzerinde zam alabilmektedirler. TOBB, TÜSİAD gibi iktisadi sivil toplum kuruluşları çeşitli yöntemlerle maliye politikaları üzerinde doğrudan etki sahibi olabilmektedirler. Siyasilerin geldikleri toplum kesimleri birer sivil toplum yapılanması olarak kendi aralarından çıkan siyasileri etkileyerek maliye politikalarını etkileyebilmektedirler. Son olarak, dolaylı sivil toplum olarak bilinen ve geniş halk kitlelerini kapsayan sivil toplum yapılanmalarının da son dönemde maliye politikalarında etkili oldukları müşahede edilmiştir. Yönetişim kavramının ortaya çıkışı sivil toplumun devlet politikaları üzerindeki etkisini artırmıştır. Yönetişim kavramı çerçevesinde, devlet politikalarının belirlenmesinde, kamu sektörü-özel sektör- sivil toplum eşit görülebilmektedir. Ancak maliye politikaları açısından kamu sektörünü –yani siyasileri- ön plana çıkarmak gerekmektedir. Zira toplumun yalnızca belli bir kesimini temsil eden sivil toplum yapılanmaları maliye politikaları üzerinde çok etkili olursa, sivil toplumun temsil ettiği kesime rant kayması kaçınılmaz olur. Ayrıca sivil toplum yapılanmalarının toplumun tamamına karşı sorumlu olmadığı unutulmamalıdır. Bu sebeple maliye politikalarının belirlenmesinde toplumun tamamına karşı sorumluluğu olan siyasilerin ön planda olması gerekir.

Anahtar Kelimeler

sivil toplum, maliye politikası, yönetişim

The Role of Civil Society Organizations in Determination of Fiscal Policies

Öz

Civil society is within the framework of legal regulations, on a voluntary basis, their own resources, autonomous from the state and between state and society, defined as an organized structure. This study will discuss the role of civil society in fiscal policy. Civil society will not be called to the western origin, the effect of non-governmental and fiscal policies will be examined in the framework of Turkey's history and today's Turkey. In this study, drawn conceptual framework of the civil society, çivil society structure has been studied in Turkish history, and the impact on civil society in fiscal policy are discussed. Although fiscal policy emerged in the 20th century, but not as complex as in the today, fiscal policy exist in the past. Especially in terms of Ottoman history, It is mentioned the positive impact of civil society structuring on fiscal policy and state finances which is faced with the problem of financing today suggested to be inspired by the Ottoman civil society organization. Today, it is seen civil society structuring are serious impact on financial policies in Turkey. Civil society can resorted to various means to influence the political power structures. The union representing public employees serious impact on the government at the time of negotiation and may be able to take a lot of time on inflation. TOBB, TÜSİAD economic civil society organizations are able to have such a direct impact on fiscal policy in various ways. Politicians come to their communities as part of a civil society organization can affect its fiscal policy by influencing the politicians among them. Finally, it is known as indirect civil society and the public at large, including the structuring of civil society have also been observed to be effective at the end of the fiscal period. The emergence of the concept of governance has increased the impact of government policies on civil society. Within the framework of the concept of governance, in determining the state policy, public sector-private sector-civil society can be considered equal. However, the public sector in terms of fiscal policy must remove foreground. Because of the profound effect on society if only represent a certain segment of civil society structures that fiscal policies, annuity cutting shifts represent civil society is inevitable. It also should be noted that civil society structuring is not responsible to the whole society. This is why the determination of fiscal policy must be at the forefront of political responsibility with society as a whole

Anahtar Kelimeler

civil society, fiscal policy, governance

Kaynakça

• Ak Parti. (2015, Ekim 6). 1 Kasım 2015 Genel Seçimleri Seçim Beyannamesi. Ankara, Türkiye.
• Akbal, İ., & Karasoy, H. (2015). Sivil Toplum Kuruluşları ve Karar Alma Sürecine Etkileri. F. Kırışık, & Ö. Önder içinde, Kamu Yönetimi ve Siyaset Biliminde Karar Verme (s. 351-375). Ankara: Detay Yayıncılık.
• Akgül Yılmaz, G. (2009). Türkiye'de 1923-1938 Dönemi Maliye Politikası Uygulamaları. Marmara Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 297-328.
• Akkuş, Y. (2009). Osmanlı ve Avrupa'nın İktisat Politikaları Üzerine Karşılaştırmalı Bir Analiz(14. ve 15. Asırlar) . Maliye Araştırma Merkezi Konferansları, 108-140.
• Akpınar Gönenç, A. (2001). Sivil Toplum Düşünsel Temelleri ve Türkiye Perspektifi. Ankara: Altkitap.
• Aktan, C. C., Ay, H., & Çoban, H. (2007). Siyasal Karar Alma Sürecinde Çıkar Grupları. C. C. Aktan, & D. Dileyici içinde, Modern Politik İktisat: Kamu Tercihi (s. 1-22). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Anadolu Ajansı. (2014, Kasım 5). Akademisyenlere zam Meclis'ten geçti. Mayıs 3, 2016 tarihinde Anadolu Ajansı: http://aa.com.tr/tr/egitim/akademisyenlere-zam-meclisten-gecti/104316 adresinden alındı
• Aslan, S. (2010). Türkiye'de Sivil Toplum. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 260-283.
• Aslan, S., & Gül, C. (2004). Geçmişten Günümüze Türkiye'de Baskı Grupları. C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 85-100.
• Bilici, N. (2015). Kamu Maliyesi. Ankara: Savaş Yayınevi.
• Brooks, A. (2000). Is There a Dark Side to Government Support for Nonprofits? Public Administration Review, 211-218.
• Buluş, A. (2009). Sivil Toplum Kuruluşlarına Tarihsel Bir Örnek: Osmanlı Vakıfları. Selçuk Üniversitesi İİBF Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 21-36.
• Çağlar, Ş. (1997). Baskı Gruplarının Siyasal İktidar Üzerindeki Etkileri. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 279-295.
• Çaha, Ö. (1994). Osmanlı'da Sivil Toplum. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 79-99.
• Çaha, Ö. (1995). Cumhuriyet Türkiyesinin İlk Yıllarında Sivil Toplum. İslami Araştırmalar Dergisi, 99-113.
• Dağ, A. (2014). Osmanlı Devletinde Sivil Toplum ve Sosyal Hizmetlerin Temel Unsurları. İHH İnsani ve Sosyal Araştırmalar Merkezi, 1-10.
• Demokrat Parti. (1949). Demokrat Parti Tüzük ve Program. Ankara: Doğuş Matbaası.
• Emini, F. T. (2013). Sivil Toplum Kuruluşlarının Politika Belirlemedeki Rolü: TÜSİAD Örneği. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 43-56.
• Eravcı, H., & Kiremit, İ. (2010). Lale Dönemi ve Patrona Halil İsyanı Üzerine Yeni Değerlendirmeler . Tarih Okulu Dergisi, 79-93.
• Ertugay, F. (2013). Bir Çelişki ve Gerilim Alanı Olarak İşçi Örgütleri-Devlet İlişkisi ve Sivil Toplum Retoriği. HAK-İŞ Uluslararası Emek ve Toplum Dergisi, 52-73.
• Göksu, T., & Bilgiç, V. (2003). Baskı Grupları ve Karar Alma Mekanizmalarına Etkileri. Amme İdaresi Dergisi, 51-66.
• Habertürk. (2015, Haziran 1). Kamu çalışanlarına 2015 yılında yüzde 6+5 zam yapılacak. Nisan 30, 2016 tarihinde Habertürk: http://www.haberturk.com/ekonomi/haberin-var-mi/haber/1085552-kamu-calisanlarina-2015-yilinda-yuzde-65-zam-yapilacak adresinden alındı
• Kalfa, C., & Ataay, F. (2008). Yönetişim: Toplum Devlet İlişkilerinde Yeni Bir Aşama. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 229-240.
• Kanca, O. (2012). 1950-60 Arası Türkiye'de Uygulanan Sosyo-Ekonomik Politikalar. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 47-63.
• Karaçor, S., & Oltulu, A. (2011). Demokrasi ve Yönetişim Boyutu ile Yeni Kamu Yönetimi Anlayışı . SÜ İİBF Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 403-418.
• Karagöl, E. (2013, Kasım 2). 5. İzmir İktisat Kongresi ve Türkiye. Nisan 29, 2016 tarihinde Sabah: http://www.sabah.com.tr/yazarlar/perspektif/karagol/2013/11/02/5-izmir-iktisat-kongresi-ve-yeni-turkiye adresinden alındı
• Kaypak, Ş. (2012). Devletten Yerel Yönetime Değişim Sürecinde Sivil Toplumun Yeni Yüzü. Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 34-57.
• Kitapçıoğlu, T. (2013). Baskı Grupları ve Demokrasi. TBB Dergisi, 357-392.
• Kuzu, B. (1985). Kamu Yönetiminde Baskı Gruplarının Rolü ve Memleketimizdeki Duruma Kısa Bir Bakış. İstanbul Üniversitesi hukuk Fakültesi Mecmuası, 65-136.
• Mumcu, A. (1986). Divan-ı Hümayun. Ankara: Birey ve Toplum Yayınları.
• NTV. (2009, Eylül 30). Türkiye'nin IMF tarihi. Mayıs 1, 2016 tarihinde NTV: http://www.ntv.com.tr/ekonomi/turkiyenin-imf-tarihi,poS0dWOhYE--i8iBnG2tWQ adresinden alındı
• NTV. (2013, Kasım 2). NTV. Mayıs 3, 2016 tarihinde 5. İzmir İktisat Kongresi sona erdi: http://www.ntv.com.tr/ekonomi/5-izmir-iktisat-kongresi-sona-erdi,YAV4hxbDf0msZ0jygAETCA?_ref=infinite adresinden alındı
• NTV. (2016, Ocak 4). 2015'in enflasyonu belli oldu. Nisan 30, 2016 tarihinde NTV: http://www.ntv.com.tr/ekonomi/2015inenflasyonu-belli-oldu,bEfC5mqbpkaEWzaeXXAuHQ adresinden alındı
• Okutan, E. (2008). Yerel Yönetimler ve Sivil Toplum Kuruluşlarının Gelişmiş İşbiriği: İngiltere Örneği. Sayıştay Dergisi , 91-109.
• Özaydın, M. M. (2013). Refah Devletinin Krizi, Sosyal Politikanın Dönüşümü ve Yükselen Sivil Toplum. HAK-İŞ Uluslararası Emek ve Toplum Dergisi, 74-91.
• Özçelik, Ö., & Tuncer, G. (2007). Atatürk Dönemi Ekonomi Politikaları. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 253-266.
• Özdemir, S. (2004). “Kar Gütmeyen Kuruluşlar”(KGK) ve Sosyal Refah'ın Sağlanmasında Artan Rolü. Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi(48), 129-161.
• Özer, A. (1996). Baskı Gruplarının Gelişimi, Sınıflandırılması ve Faaliyetleri. Ankara Barosu Dergisi, 532-539.
• Özer, M. (2006). Yönetişim Üzerine Notlar. Sayıştay Dergisi, 59-89.
• Özer, M. A. (2015). Sosyal Politikaların Belirlenmesinde Karar Verme Süreci ve Bilgi Teknolojilerinin Etkisi. HAK-İŞ Uluslararası Emek ve Toplum Dergisi, 8-35.
• Palabıyık, H. (2004). Yönetimden Yönetişime Geçiş ve Ötesi Üzerine Kavramsal Açıklamalar. Amme İdaresi Dergisi, 63-85.
• Pehlivan, O. (2015). Kamu Maliyesi. Trabzon: Celepler Matbaacılık Basım Yayın ve Dağıtım.
• Sakal, M. (1998). Siyasal Karar Alma Sürecinde Rol Alan Aktörler ve Rolleri. D.E.Ü. İ.İ.B.F. Dergisi, 211-229.
• Şahin, M., & Uysal, Ö. (2007). Sivil Toplum Kuruluşlarının Devlet Tarafından Finansmanı Üzerine Bir Tartışma. Maliye Dergisi, 1-13.
• Şenkal, A. (2003). Küreselleşme, Sosyal Politikanın Dönüşümü ve Sivil Toplum Örgütleri. Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi(45), 97-123.
• Tuna, S. (2002). 1948 Türkiye İktisat Kongresinde Devletçilik Tartışmaları ve Yansımaları. Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları Dergisi, 289-321.
• Usta, S., & Akıncı, A. (2012). Müzakereci Demokrasilerde Sivil Toplum Kuruluşlarının Rolü. PARADOKS Ekonomi, Sosyoloji ve Politika Dergisi, 83-98.
• Varlı, A., & Koraltürk, M. (2010). 2.Meşrutiyetten Erken Cumhuriyete Milli İktisadın Sürekliliği ve İzmir İktisat Kongresi. DEÜ Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, 127-142.
• Yenişafak. (2014, Eylül 11). Dünyanın en cömert 3. ülkesi Türkiye. Mayıs 5, 2016 tarihinde Yenişafak: http://www.yenisafak.com/politika/dunyanin-en-comert-3-ulkesi-turkiye-684117 adresinden alındı