Denim Kumaş Üreten Bir İşletmede Hedef Maliyetleme Yönteminin Uygulanması

Yıl 2020, Sayı: 44, 327 - 342, 01.08.2020

Ömer Burak Paksoy , Naim Ata Atabey Baki Yılmaz

Öz

Yirminci yüzyılın başlangıcında yönetim muhasebesinin yükselişi, daha iyi bir iş yönetiminin gerçekleştirilmesi için önemli bir olay olarak yorumlanmaktadır. Yönetim muhasebesi, zamanla işletmelerin giderek karmaşıklaşan ihtiyaçlarına daha iyi hizmet eden birçok teknik sunmuştur. Ayrıca geleneksel maliyet yöntemlerinin mal ve hizmetlerin hesaplanmasında yetersiz kalması çağdaş maliyetleme yöntemlerinin geliştirilmesinde önemli rol oynamıştır. Hedef maliyetleme yöntemi de bu yeni yüzyılda geliştirilen en etkili maliyet yöntemlerinden biridir. Bu yöntem, yararlı ve verimli bir yönetim aracı olarak, maliyetleri yönetmek, ürün planlama ve tasarımının ilk aşamasında ürünlerin ana maliyetlerini azaltmak ve uzun vadeli kâr elde etmek için kapsamlı bir yaklaşıma sahiptir.Hedef maliyetleme, 1960’larda Japon maliyet yönetiminden geliştirilmiştir. O zamandan beri, hedef maliyetleme yönteminin işletmelerce kullanımı çok daha yaygın hale gelmiştir. Basitçe açıklamak gerekirse, hedef maliyetleme, gelecekteki ürünler için hedef fiyatı ve hedef kârı belirlemektedir, bunlar arasındaki fark ise hedef maliyeti vermektedir. Hedef maliyetin elde edilemediği durumlarda, maliyetleri azaltmak için değer mühendisliği kullanılır. Ürün henüz tasarım aşamasındayken gelecekteki maliyetinin ne olması gerektiği planlanmakta ve tüketici istekleri doğrultusunda maliyetler kontrol altına alınabilmektedir.Bu çalışmanın amacı, bir denim kumaş üreten tekstil işletmesinde hedef maliyetleme yönteminin uygulanabilirliğini araştırmaktır. Çalışmada, verilerin detaylı şekilde analiz edilebilmesi için araştırma yöntemlerinden vaka çalışması tercih edilmiştir. Bu doğrultuda, işletmede öncelikle tanımlayıcı vaka çalışması yapılmış ve bu kapsamda işletmenin mevcut maliyet sistemi ve üretim iş akışı incelenmiştir. İşletmede hali hazırda geleneksel maliyet artı fiyatlama yöntemi kullanılmaktadır ve daha önce hedef maliyetleme ile ilgili herhangi bir çalışma yapılmamıştır. Daha sonra keşifsel vaka çalışması yapılarak işletmede yerinde incelemeler yapılmış ve muhasebe, üretim, satış ve pazarlama sorumlularıyla yüz yüze görüşmeler gerçekleştirilerek işletmede hedef maliyetleme yöntemi uygulanmıştır. Araştırma sonucunda, işletmede hedef maliyetleme yönteminin uygulanması ile üretim sürecinde hangi maliyetlerin kontrol altına alınması gerektiği ve hangi maliyetlerin azaltılabileceği tespit edilmiştir. Ayrıca, çalışmada elde edilen bulgular ile müşteri beklentileri doğrultusunda hangi faaliyetlere fazla yatırım yapıldığı veya hangi faaliyetlerde iyileştirme yapılması gerektiği konusunda da işletmeye bazı tavsiyelerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Çağdaş Maliyet Yöntemleri, Hedef Maliyetleme, Maliyet Azaltımı, Maliyet Yönetimi

Implementation of Target Costing Method in A Company Producing Denim Fabric

Öz

The rise of management accounting at the beginning of the twentieth century is interpreted as an important event for achieving better business management. Management accounting has presented many techniques that better serve the increasingly complex needs of businesses over time. In addition, the inadequacy of traditional cost methods in calculating goods and services has played an important role in the development of modern costing methods. Target costing is one of the most effective cost methods developed in this new century. As a useful and efficient management tool, this method has a comprehensive approach to manage costs, reduce the main costs of products at the initial stage of product planning and design, and make long-term profits. Target costing was developed from Japanese cost management in the 1960s. Since then, the use of target costing by companies has become much more common. Simply, target costing determines the target price and target profit for future products, and the difference between them gives the target cost. Where target cost cannot be achieved, value engineering is used to reduce costs. While the product is still in the design phase, what its future cost should be is planned and the costs can be controlled in line with consumer demands. The aim of this study is to investigate the applicability of target costing method in a textile company producing denim fabric. In the study, case study was preferred as a research method in order to analyze the data in detail. In this direction, first a descriptive case study was conducted in the company and within this scope, the existing cost system and production workflow of the company were examined. The traditional cost-plus pricing method is currently used in the company and there has been no previous study on target costing. Afterwards, an exploratory case study was conducted and on-site investigations were made and face-to-face meetings were held with accounting, production, sales and marketing managers, and target costing method was applied in the company. As a result of the research, it was determined which costs should be controlled in the production process and which costs could be reduced by applying the target costing method in the company. In addition, some recommendations were made to the company on which activities were over-invested or in which activities should be improved in line with the findings of the study and customer expectations

Anahtar Kelimeler

Contemporary Cost Methods, Target Costing, Cost Reduction, Cost Management

Kaynakça

• Ahn, H., Clermont, M. and Schwetschke, S. (2018). “Research on Target Costing: past, present and future”, Manag Rev Q, sayı: 68, s. 321–354.
• Alpkan, S. (2012). “Turizm İşletmelerinde Stratejik Maliyet Yönetim Aracı Olarak Hedef Maliyetleme ve Uygulama Örneği”. Yüksek Lisans Tezi, Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı.
• Bobescu, A.T. and Rakoş, I.S. (2015). “Implementing Target Costing Method In A Construction Project”, Knowledge Horizons – Economics, 7 (3): 168–175.
• Bozdemir, E. ve Orhan M.S. (2011). “Maliyet Kontrol Aracı Olarak Hedef Maliyetleme Yönteminin Türk Otomotiv Sanayinde Uygulanabilirlik Düzeyinin İncelenmesi”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 25 (2): 163-179.
• Cengiz, E. ve Ersoy, A. (2010). “A Literature Review of Target Costing In SSCI and SCI&SCI-Expanded Indexes”, Journal of Yasar University, sayı: 19, s. 3131-3154.
• Ceran, Y. ve Özdemir, Ş. (2013). “Sağlık İşletmelerinde Paket İşlem Fiyat Uygulamasının Hedef Maliyetleme Yöntemi ve Stratejik Pazarlama Muhasebesi Açısından Değerlendirilmesi ve Özel X Diyaliz Merkezinde Bir Uygulama”, Selçuk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, sayı:26, s. 450-478.
• Cooper, R. and Slagmulder, R. (1999). “Develop Profitable New Products with Target Costing”, Sloan Management Review, 40 (4): 23-33.
• Çetin, A. ve Atmaca, M. (2009). “Hedef ve Standart Maliyetleme Sistemleri'nin Karşılaştırmalı Olarak İncelenmesi”, Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 26 (1): 313-329.
• Dalğar, H., Öğünç, H. ve Kocaman, G. (2019). “Süt Ürünleri Üreten İşletmelerde Hedef Maliyetleme Yönteminin Uygulanması”, Muhasebe ve Vergi Uygulamaları Dergisi, 12 (2): 377-396.
• Demircioğlu, E.N. ve Adıgüzel, I. (2019). “Hedef Maliyet Sisteminin Çelik Boru İşletmesinde Uygulanması”, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 28 (2): 101-118.
• El-Baradie, M.O. (2008). “Target Costing Application in Egypt an Institutional Perspective”, PhD theses, Durham University. Available at Durham E-Theses Online: , [Erişim Tarihi: 18.05.2020].
• Ellram, L.M. (2006). “The Implementation of Target Costing in the United States: Theory Versus Practice”, The Journal of Supply Chain Management, 42 (1): 13-26.
• Gheorghe, L. V. (2007). “The Target Costing”, Metalurgia International, 7(9): 33-37.
• Hacırüstemoğlu, Rüstem ve Şakrak, Münir. Maliyet Muhasebesinde Güncel Yaklaşımlar, İstanbul, Türkmen Kitabevi, 2002.
• Helms, M.M., Ettkin, L. P., Baxter, L T., and Gordon, M. W. (2005). “Managerial Implications of Target Costing”, Competitiveness Review: An International Business Journal, 15 (1): 49-56.
• Hematfar, M., Sanati-Arasteh, A. and Nooryan, S. (2013). “The Steps of Implementing Target Costing”, [Online] Available at: , [Erişim Tarihi: 18.05.2020].
• Huang, H., Lai, M., Kao, M. and Chen, Y. (2012). “Target Costing, Business Model Innovation, and Firm Performance: An Empirical Analysis of Chinese Firms”, Canadian Journal of Administrative Sciences, 29(4): 322-335.
• Karahan, M. (2018). “Hedef Maliyetleme: Halı İşletmesinde Bir Uygulama”, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 17 (65): 362-378.
• Kato, Y. (1993). “Target Costing Support Systems: Lessons From Leading Japanese Companies”, Management Accounting Research, sayı: 4, s. 33-47.
• Köroğlu, Ç., Dendeş, E. ve Dendeş, A.E. (2019). “Hedef Maliyetleme ve Hedef Maliyetlemenin Bir Üretim İşletmesinde Uygulanması”, Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 12 (2): 301-315.
• Kutay, N., ve Akkaya, C. (2013). “Odaklanmış Geliştirme Felsefesiyle Maliyetleme Sitemine Farklı Bir Bakış: Hedef Maliyetleme Uygulaması”, Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 2 (1): 51-66.
• Monden, Y. and Hamada, K. (1991). “Target Costing and Kaizen Costing In Japanese Automobile Companies”, Journal of Management Accounting Research, sayı: 3, s. 16-34.
• Pajrok, A. (2014). “Application of Target Costing Method in the Hospitality Industry”, Journal of Education Culture and Society, sayı: 2, s. 154-166.
• Shank, J.K. and Fisher, J. (1999). “Case Study- Target Costing as a Strategic Tool”, Sloan Management Review, 41 (1): 73-85.
• Sharafoddin, S. (2016). “The Utilization of Target Costing and Its Implementation Method in Iran”, Procedia Economics and Finance, sayı: 36, s. 123-127.
• Sperling, R.B. (2001). “Understanding Value Engineering- It's Much More Than a Set of Cost-Cutting Measure”, IIE Solutions, 33 (8): 45-52.
• Swenson, D., Ansari, S., Bell, J, and Kim, I. W. (2003). “Best Practices in Target Costing”, Management Accounting Quarterly, 4 (2): 12-19.
• Yazıcı, N. (2012). “Zincirleme Hedef Maliyetleme Tekniği ve Tekstil Sektöründe Bir Uygulama”, Muhasebe ve Vergi Uygulamaları Dergisi, sayı: 3, s. 29-47.