Nefret Söylemi Mecrası Olarak Sosyal Medya: Ekşi Sözlük’te “Bizim Çocuklar” Örneği

Yıl 2023, Sayı: 51, 293 - 306, 31.08.2023

Samet Gümüş

https://doi.org/10.52642/susbed.1287794

Öz

Nefret söylemi kavramı ile günlük hayatta sıklıkla karşılaşılmakta ve bu durum sıradanlaşmış bir hal almaktadır. İnternet dünyasındaki gelişmeler ve yeni medyanın kullanıcılara sağladığı imkanlar neticesinde günlük hayatta yer edinen nefret söylemi çevrimiçi dolaşıma sokulmakta, yeniden üretilmekte ve niceliği artarak yayılmaktadır. Türkiye’deki internet siteleri içerisinde en çok ziyaret edilen ve en popüler sosyal medya platformları arasında bulunan Ekşi Sözlük’te her gün yüz binlerce entry (içerik) girilmekte ve yaklaşık iki milyon sayfa görüntülenmektedir. Entry sayısının fazlalığı, denetim mekanizmasının olmaması ve kullanıcıların anonim kimlikli olması Ekşi Sözlük’te nefret söylemi içeren paylaşımların yer almasına neden olmaktadır. Bu çalışmada Ekşi Sözlük’teki Türkiye A Milli Erkek Futbol Takımı’nı tanımlayan “Bizim Çocuklar” başlığında bulunan entrylerdeki nefret söylemi içerikleri belirlenmekte ve kategorilendirme yapılmaktadır. Veri analiz programı Nvivo12 kullanılarak entryler ve nefret söylemi unsurları sayısal içerik analizi yöntemiyle incelenmektedir. Araştırma sonucunda Ekşi Sözlük’teki “Bizim Çocuklar” başlığında yer alan entrylerdeki nefret söylemi içeren unsurların EURO 2020 Futbol Şampiyonası’nda Türkiye A Milli Erkek Futbol Takımı’nın oynadığı maçlarda aldığı yenilgilere bağlı olarak arttığı gözlemlenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Nefret Söylemi, Ekşi Sözlük, Sosyal Medya, Milli Takım, Bizim Çocuklar

Social Media As A Hate Speech Medium: Ekşi Sözlük “Our Children” Example

Öz

The concept of hate speech is frequently encountered in daily life and this situation has become commonplace. Because of the developments in the Internet world and the opportunities provided by the new media to the users, hate speech, which takes place in daily life, is circulated online, reproduced and spread increasingly in quantity. In Eksi Sozluk, which is one of the most visited and popular social media platforms in Turkey, hundreds of thousands of entries are entered and approximately two million pages are viewed every day. The high number of entries, the lack of a control mechanism and the anonymous identities of users cause posts containing hate speech to take part in Eksi Sozluk. In this study, the content of hate speech in the entries under the heading "Our Children", which defines the Turkish National Men's Football Team in Eksi Sozluk, was determined and categorized. It was analyzed by numerical content analysis method using Nvivo12 program. Consequently, it is observed that the elements containing hate speech in the entries under the title of "Our Children" in Eksi Sozluk have increased due to the defeats of Turkey National Men's Football Team in the matches played in the EURO2020 Football Championship.

Anahtar Kelimeler

Hate Speech, Eksi Sozluk, Social Media, National Team, Our Children

Kaynakça

• Akgül, M. (2020). Çevrimiçi Ortamlarda Nefret Söylemi: Ekşi Sözlük’te 65 Yaş Üstü Sokağa Çıkma Yasağı Tartışmaları. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, 58-59.
• Alexa. (2022, Nisan 25). Top Sites in Turkey. https://www.alexa.com/topsites/countries/TR adresinden alındı
• Alğan, C., & Şensever, L. (2010). Ulusal Basında Nefret Suçları:10 Yıl, 10 Örnek. Sosyal Değişim Derneği.
• Aslantürk, G., & Turgut, H. (2015). 8284 Vakası: Ekşi Sözlük’te Cinsiyetçi Kamusallığın Yeniden Üretilmesi. Ankara Üniversitesi İlef Dergisi, 2(1), 45-76.
• Aygül, E. (2010). Facebook’ta Nefret Söyleminin Üretilmesi ve Dolaşıma Sokulması. T. Çomu içinde, Yeni Medyada Nefret Söylemi (s. 110). Kalkedon Yayınları.
• Aygül, E. (2013). Yeni Medyada Nefret Söyleminin Üretimi: Bir Toplumsal Paylaşım Ağı Olarak Facebook Örneği. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Council of Europe. (1997). The Committee of Ministers to Member States on "Hate Speech".
• Çomu, T., & Binark, M. (2013). Yeni Medya Ortamlarında Nefret Söylemi. HDV Yayınları.
• Doğu, B. (2010). Sanal Nefret Pratikleri: İnternet'te Nefret Söylemi ve Karşı Örgütlenmeler. T. Çomu içinde, Yeni Medyada Nefret Söylemi (s. 223-252). Kalkedon Yayınları.
• Ekşi Sözlük. (2021, Haziran 21). Ekşi Sözlük: https://eksisozluk.com/bizim-cocuklar--274923 adresinden alındı
• Ekşi Sözlük. (2021, Haziran 2021). Nefret Söylemi Denetim Projesi. https://eksisozluk.com/eksi-sozluk-nefret-soylemi-denetim-projesi--2875131 adresinden alındı
• Fenton, N. (2010). Drowning or Waving? New Media, Journalism and Democracy. N. Fenton içinde, New Media, Old News. Journalism & Democracy in the Digital Age (s. 3-16). Sage.
• Fisher, E. (2015). Audience Labour on Social Media: Learning from Sponsored Stories. C. F. Eran Fisher içinde, Reconsidering Value and Labour in the Digital Age (s. 115-132). Palgrave Macmillan.
• Fiske, J. (1996). İletişim Çalışmalarına Giriş. Bilim ve Sanat Yayınları.
• Foucault, M. (1999). Bilginin Arkeolojisi. Birey Yayıncılık.
• Güçdemir, Y. (2017). Sosyal Medya Halkla İlişkiler, Reklam ve Pazarlama. Derin Yayınlar.
• Harranoğlu, S., & Yengin, D. (2022). İnternet Ortamındaki Futbol Takımı Taraftarlarının Futbolculara Karşı Nefret Söylemi. Yeni Medya Elektronik Dergisi, 3(6), s. 229-240.
• Irak, D., & Yazıcıoğlu, O. (2012). Türkiye ve Sosyal Medya. Okuyan Us Yayınları.
• Jakubowicz, A. (2017). Alt_Right White Lite: Trolling, Hate Speech and Cyber Racism on Social Media. Cosmopolitan Civil Societies: an Interdisciplinary Journal, s. 41-60.
• Kilvington, D. (2010). The virtual Stages of Hate: Using Goffman’s Work to Conceptualise the Motivations for Online Hate. Media, Culture & Society, 2(43), 256-272.
• McLuhan, M. (1964). Understanding Media: The Extensions of Man. The MIT Press.
• Pohjonen, M. (2018). Horizons of Hate a Comparative Approach to Social Media Hate Speech. VOX-Pol.
• Talimciler, A. (2010). Sporun Sosyolojisi Sosyolojinin Sporu. Bağlam Yayınları.
• Talimciler, A. (2014). Türkiye'de Futbol Fanatizmi ve Medya İlişkisi. Bağlam Yayınları.
• TDK. (2021, Nisan 25). TDK. TDK: https://sozluk.gov.tr/ adresinden alındı
• United Nations. (2019). UN Strategy and Plan of Action on Hate Speech. United Nations.
• United Nations. (2023, Mayıs 29). Understanding Hate Speech. https://www.un.org/en/hate-speech/understanding-hate-speech/what-is-hate-speech adresinden alındı
• Vardal, Z. B. (2015). Nefret Söylemi ve Yeni Medya. Maltepe Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 132-156.
• Vural, B. A., & Bat, M. (2010). Yeni Bir İletişim Ortamı Olarak Sosyal Medya: Ege Üniversitesi İletişim Fakültesine Yönelik Bir Araştırma. Journal of Yaşar University, 3351-3353.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2005). Nitel Araştırma Yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
• Yılmaz, A. (2020). Medyada Nefret Söylemi ve Ayrımcı Söylem 2019 Raporu. HDV Yayınları.