Tekno-Oruç Bir Öz Disiplin Pratiği Olabilir mi?

Yıl 2024, Sayı: 53, 74 - 85, 30.04.2024

Ramazan Erdem , Aslı Metin

https://doi.org/10.52642/susbed.1342921

Öz

Teknolojinin insan yaşamındaki kontrolsüz varoluşu zaman içerisinde bireyin teknoloji içerisinde hapsolduğu bir ilişkinin ortaya çıkmasına sebep olmuştur. Teknoloji bağımlılığı olarak tanımlanan bu ilişkinin diğer bağımlılık türlerinde de olduğu gibi kişisel irade ve çabayla aşılabileceği öngörülmektedir. Bu araştırma, teknoloji bağımlılığının insan yaşamındaki yerini görmek ve sürece yönelik farkındalık oluşturmak amacıyla gerçekleştirilmiştir. Bir eylem araştırması olarak tasarlanan bu araştırmaya 40 öğrenci katılımcı olarak dahil edilmiştir. Tekno-oruç olarak kavramsallaştırılan araştırma şeklinde, katılımcıların 7 gün boyunca akşam 21.00-23.00 arasında teknolojik aygıtlardan uzak kalması istenmiştir. 7 günlük süreç sonunda öğrencilerden yazılı olarak alınan geri bildirim raporları incelenmiş ve doküman analizi yapılarak araştırmanın bulguları elde edilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre katılımcılar teknolojinin hayatlarında olumlu ve olumsuz çeşitli etkilerinin olduklarından bahsetmişlerdir. Tekno-orucun uygulandığı zaman dilimlerinde katılımcılar yaşamlarının ve kendilerinin farkına vardıklarından, sosyalleştiklerinden söz etmişlerdir. Araştırma sonucunda katılımcılar sürecin kendileri için çok değerli olduğunu ve farkındalıklarının arttığını söylemişlerdir. Araştırma teknoloji bağımlılığına yönelik farkındalığın teknolojiden uzak kalarak arttırılması ve uygulamalı bir araştırma olması nedeniyle önemlidir.

Anahtar Kelimeler

Teknoloji Bağımlılığı, İrade Terbiyesi, Eylem Araştırması

Can Techno-Fasting be a Practice of Self- Discipline?

Öz

The uncontrolled existence of technology in human life has, over time, led to the emergence of a relationship in which the individual is trapped within technology. It is envisaged that this relationship, defined as technology addiction, can be overcome with personal will and effort, as in other types of addiction. This research was carried out to see the place of technology addiction in human life and to raise awareness about the process. 40 students were included as participants in this research, which was designed as an action research. In the research conceptualized as techno-fasting, participants were asked to stay away from technological devices between 21.00 and 23.00 in the evening for 7 days. At the end of the 7-day period, the written feedback reports received from the students were examined and the findings of the research were obtained by document analysis. According to the research results, participants mentioned that technology has various positive and negative effects on their lives. During the time periods when techno-fasting was implemented, participants mentioned that they became aware of their lives and themselves and became socialized. As a result of the research, participants said that the process was very valuable to them and their awareness increased. The research is important because it raises awareness of technology addiction by staying away from technology and it is an applied research.

Anahtar Kelimeler

Technology Addiction, Willpower Training, Action Research

Kaynakça

• Ampofo, L. (2015). Mindfulness in the machine: Breaking our technology addiction. https://www.socialmediatoday.com/content/mindfulness-machine-breaking-our-technology-addiction adresinden alındı
• Balcı, A. (2022). İrade Eğitimi Teori, Araştırma, Strateji ve Teknikler. 1. Baskı, Pegem Akademi.
• Baumeister, , R. F., Vohs, K. D., & Tice, D. M. (2007). The strength model of self-control. Current Directions in Psychological Science, 16(6), 351-355. doi:10.1111/j.1467-8721.2007.00534.x
• Bayrakçı, S. (2022). Dijital Minimalizm: Ekran bağımlılığı ve teknoloji yorgunluğu sarmalından kurtulmak için bir yol haritası. Türkiye İletişim Araştırmaları Dergisi, 40, 430-436. doi: 10.17829/turcom.1120604
• Brown, R. F. (1988). Arousal during play in normal machine gamblers. Unpublished Manuscript University of Glasgow.
• Derince, Z. M., & Özgen, B. (2017). Eylem araştırması. içinde N. F. Seggie ve Y. Bayyurt (Ed.), Nitel Araştırma Yöntem, Teknik, Analiz ve Yaklaşımları (ss. 146-161). Anı Yayıncılık.
• Ektiricioğlu, C., Arslantaş, H., & Yüksel, R. (2020). Ergenlerde Çağın Hastalığı: Teknoloji Bağımlılığı. Arşiv Kaynak Tarama Dergisi, 29(1), 51-64. doi:10.17827/aktd.498947
• Eroğlu, E. (2008). Çalkantı ve Dalga. İstanbul: Timaş.
• Ertemel, A. V., & Aydın, G. (2018). Dijital Ekonomide Teknoloji Bağımlılığı ve Çözümleri. Addicta: The Turkish Journal on Addictions, 5(4), 665-690. doi: 10.15805/addicta.2018.5.4.0038
• Frankel, J. R., & Wallen, N. E. (2003). How to design and evaluate research in education, (5. Baskı). . McGraw-hill Company Inc. https://saochhengpheng.files.wordpress.com/2017/03/jack_fraenkel_norman_wallen_helen_hyun-how_to_design_and_evaluate_research_in_education_8th_edition_-mcgraw
• Gökel, Ö. (2020). Teknoloji Bağımlılığının Çeşitli Yaş Gruplarındaki Çocuklara Etkileri Hakkındaki Ebeveyn Görüşleri. Cyprus Turkish Journal of Psychiatry & Psychology, 41-47.
• Griffiths, M. D. (1995). Technological Addictions. Clinical Psychology Forum, 76, 14-19. doi: 10.53841/bpscpf.1995.1.76.14
• Harris, T. (2016). How technology hijacks people’s minds — from a magician and google’s design ethicist. http://www.tristanharris.com/2016/05/how-technology-hijacks-peoples-minds%E2%80%8A-%E2%80%8Afrom-a-magician-and-googles-design- adresinden alındı
• Kaplan, A. (2019). Tüketim sosyolojisi: Teknoloji bağımlılığı üzerine bir araştırma. Current Addiction Research, 3(1), 31-41. doi: 10.5455/car.105-1550823495.
• Marlatt, G. A., Baer, J. S., Donovan, D. M., & Kivlahan, D. R. (1988). Addictive Behaviors Etiology and Treatment. Anuual Review of Psychology, 223-252.
• Muraven, M., & Slessareva, E. (2003). Mechanisms of self-control failure: Motivation and limited resources. Personality and Social Psychology Bulletin, 29(7), 894-906. doi: 10.1177/0146167203029007008.
• Neuman, W. L. (2016). Toplumsal Araştırma Yöntemleri Nicel ve Nitel Yaklaşımlar. (8. Baskı). (S. Özge, Çev). Yayınodası.
• Newport, C. (2019). Dijital Minimalizm (C. Mavituna Çev.). Metropolis Yayıncılık.
• Özen, Y. (2013). Değerler felsefesi açısından irade ve bileşenleri (Özgür bir irademiz var mı?). Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi. 5(9). https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/149874
• Przybylski, , A. K., Murayama, K., & DeHaan, C. R. (2013). Motivational, emotional, and behavioral correlates of fear of missing out. Computers in Human Behavior, 29(4), 1841-1848. doi: https://doi.org/10.1016/j.chb.2013.02.014
• Rachlin, H. (1990). Why do people gamble and keep gambling despite heavy losses? Psychological Science, 1(5), 294-297.doi: https://doi.org/10.1111/j.1467-9280.1990.tb00220.x
• Thombs, D. L., & Osborn, C. j. (2019). Indroduction to addictive behaviors. The Gulfod Press.
• Twenge, J. M. (2017). Have smartphones destroyed a generation. The Atlantic, 1-20. https://www.theatlantic.com/magazine/archive/2017/09/has-the-smartphone-destroyed-a-generation/534198/
• Walker, M. B. (1989). Some problems with the concept of "Gambling Addiction": Should theories of addiction be generalized to include excessive gambling? Journal of Gambling Behavior, 5(3), 179-200. doi: https://doi.org/10.1007/BF01024386
• Williams, R. E., & Kraft, J. S. (2012). The mindfulness Workbook for Addiction: A Guide to Coping With The Grief, Stress and Anger That Trigger Addictive Behaviors. New Harbinger Publications.
• Yengin, D. (2019). Teknoloji bağımlılığı olarak dijital bağımlılık. The Turkish Online Journal of Design, Art and Communication, 9(2), 130-144. doi: 10.7456/10902100/007.