FRANSIZCA VE TÜRKÇE EDEBİ ESERLERDE İSTANBULLU RUMLAR

Yıl 2015, Sayı: 4, 133 - 150, 17.05.2016

Hüseyin Yaşar

Öz

İstanbul, tarihe ve medeniyetlere yön vermiş köklü bir şehirdir. Antik olanı ile modernliği bünyesinde birleştirmiştir. Osmanlılar tarafından ele geçirmesiyle beraber şehir Batılı seyyah ve edebiyatçıların yoğun ilgisini çekmiştir. İstanbul, artık Bizans kültürünün sembolü değil Osmanlı ve Doğu medeniyetinin merkezi konumundadır. Bundan böyle Batılıların zihninde esrarlı bir atmosferi vardır. Sarayları ve haremleriyle Bin Bir Gece Masalları’nı çağrıştırır. Bundan hareketle seyyahların olduğu kadar edebiyatçıların da merak ettikleri bir masal ülkesidir. Gezgin edebiyatçıların eserlerinde İstanbul önemli bir tema olur. Fransız edebiyatçılar, İstanbul’a gelerek sosyal yaşama dair gözlemlerini hayal dünyalarından yeniden yoğurarak eserlerinde işlerler. İstanbul, Türk romanına da uzun süre önemli bir mekân olmuştur. Farklı etnik grupları barındırmasıyla, Tanzimat romanına önemli malzeme sunmuştur. İstanbul, yerli ve yabancı gayr-i müslimleriyle, Müslüman halklarıyla, farklı kültürleriyle adeta bir Babil kulesidir. Çok kültürlülük romanlara bariz bir şekilde yansımıştır. Bu çalışmada, Fransızca ve Türkçe edebi eserlerde, şehirdeki çok kültürlülüğün bir unsuru olan Rumlara bakış açısı incelenecektir.Anahtar Sözcükler: On dokuzuncu yüzyıl, Gayr-ı müslim azınlıklar, İstanbul, Rumlar.

Anahtar Kelimeler

On dokuzuncu yüzyıl, Gayr-ı müslim azınlıklar, İstanbul, Rumlar

THE GREEKS OF ISTANBUL IN THE FRENCH AND TURKISH LITERARY WORKS

Öz

Istanbul is a deep rooted city which has given direction to history and civilizations. It has incorporated ancient one with modernity in bosom. The city has attracted intense interest of Western travelers and literati from the moment conquered by the Ottoman Empire. Istanbul is not a symbol of Byzantine culture anymore but the center of the Ottoman Empire and Eastern civilization. Hereafter it has a mysterious atmosphere in the minds of Westerners. It reminisces of A Thousand Nights with the palaces and harems. From now on it is a fairy tale country for literati as well as travelers which they care. Now Istanbul is a major theme in the works of literati travelers. French writers by coming to Istanbul use their observations by re-kneading them in their dream world in works related to social life. Istanbul has been an important place for a long time for Turkish novels also. It has provided important material for the novels of Tanzimat period owing to hosting different ethnic groups. Istanbul with aboriginal and non- Muslims foreign and Muslim folks and various cultures is Tower of Babel so to speak. Multiculturalism has been clearly reflected to novels. In this study, attitudes in Turkish and French literary works towards Greeks nation which is one of the dominant ethnic group in Ottoman Empire will be analyzed.

Anahtar Kelimeler

Nineteenth-century, Non-muslim minorities, Istanbul, Greeks

Kaynakça

• Ahmet Mithat Efendi, (2007), Vah, Sel Yayıncılık, İstanbul
• -------------------------, (2000), Felatun Bey ile Rakım Efendi, Akçağ, Ankara.
• -------------------------, (1999), Dürdane Hanım, Akçağ, Ankara.
• Anagnostopulu, Athanasia, (1999), Tanzimat ve Rum Milletinin Kurumsal Çerçevesi, İn: Pinelopi
• Stathis, 19. Yüzyılda İstanbul’da Gayrimüslimler, 2. Baskı, Tarih Vakfı Yayınları, İstanbul.
• Ayverdi, Samiha, (2007), İbrahim Efendi Konağı, Kubbealtı, İstanbul.
• Briquet, E. Pierre (1945), Pierre Loti et L’Orient, Editions de la Baconnière, Neuchatel.
• Farrère, Claude. (1939), L’homme qui assassina, Societe d’Editions, Litteraires et Artistiques, Paris.
• Gautier, Theophile, (1910), Costantinople, Nouvelle Edition. Charpantier, Paris.
• Gautier, Theophile,(2007), İstanbul, Dünyanın En Güzel Şehri, Profil, İstanbul.
• Gökçek, Fazıl, (2006), Osmanlı Kapısında Büyümek, İletişim Yayınları, İstanbul
• Karal, Enver Ziya, (1988), Osmanlı Tarihi V, Ankara.
• Karay, Refik Halid, (1990), Sonuncu Kadeh, İnkılap Kitabevi, İstanbul.
• -------, --------------, (1990), Bu Bizim Hayatımız, İnkilap Kitabevi, İstanbul.
• -------, --------------, (2005), Üç Nesil Üç Hayat, İnkilap Kitabevi, İstanbul.
• Kuntay, Mithat Cemal, (2007), Üç İstanbul, Oğlak Klasikleri, İstanbul.
• Lamartine, Alfonse de, (1835), Voyage en Orient, Hachette, Paris.
• ------------------ , ------------- , (1971) İstanbul Yazıları, Yenilik Basımevi, İstanbul.
• Lotı, Pierre. (2000), Aziyade, Engin Yayıncılık, İstabul.
• Mehmet Rauf, (2006), Genç Kız Kalbi, Elips, İstanbul.
• -----------------, (2005), Ferday-ı Garam, Bordo Siyah, İstanbul.
• -----------------, (2003), Eski Aşk Geceleri, Bordo Siyah, İstanbul.
• Milas, Herkül (2000). Türk Romanı ve “Öteki”, Ulusal Kimlikte Yunan İmajı, Sabancı Üniversitesi, İstanbul.
• Nabizade Nazım, (2003), Zehra, Bordo siyah, İstanbul.
• Nerval, de Gerard, (1974), Muhteşem İstanbul, Çev. Refik Özdek, Boğaziçi Yayınları, İstanbul.
• Safveti Ziya, (2006), Salon Köşelerinde, Beyaz Balina, İstanbul.
• Şemsettin Sami, (20029, Taaşşuk-u Talat ve Fıtnat, Akçağ, Ankara.
• Uşaklıgil, Halid Ziya, (1990), Nesl-i Ahir, İnkilap Kitabevi, İstanbul
• -----------, -------------, (2003), Saray ve Ötesi, Özgür Yayınları, İstanbul
• Villéger, Alain Quella, (1989), Le Cas Farrère, De Goncourt à la disgrace, Presse de la Renaissance, Paris.