GÜNDELİK HAYAT BAĞLAMINDA DÖNÜŞEN SANAT

Yıl 2020, Cilt: 8 Sayı: 15, 229 - 246, 17.06.2020

Murat Gök , Seçkin Aydın

Öz

Son yüzyılda, modern kapitalist toplumsal ilişkiler düzeninde ve bürokratik yöntemlerle gündelik hayat çeşitli yollarla kontrol altına alınmaya çalışılmıştır. Özellikle sosyal bilimlerin ilgi alanına girmiş olan gündelik hayat aynı anda sanatın da konusu olmuştur. Sürrealizm ve Dada gibi öncü sanat akımlarının hem sanattaki hem de gündelik hayattaki rutinlerin akışını etkileyerek, sanatta, kültüre, düşünceye dair yaklaşımlar sergilemişlerdir. Aralanan bu kapıda, gündelik hayat pratiklerinin sanatta ele alınması, belirgin bir şekilde ivme kazanarak, günümüzde de devam etmektedir. Özellike 1. Dünya savaşı sonrasında ortaya çıkan savaş karşıtı düşünsel ortamda sanatçılar da sanatın rolnü sorgulamaya başlamışlar. Edebiyat, felsefe, tiyatro, resim gibi bir çok alandan sanatçı ve düşünürler kapitalist sistemin ve dolayısıyla egemen sınıfın hizmetindeki bir sanat anlayışının aksine daha çok gündelik hayatla ilişkili olan bir sanatın gerekliliği üzerine tartışmalar başlatmış bu tartışmalar 2. Dünya savaşından sonra zirve noktalarına ulaşarak sanatta, etkisi günümüz sanatında hala hissedilen köklü dönüşümlere yol açmıştır.

Bu makalede öncelikle gündelik hayat kavramı sosyal bilimler alanında yazılan kaynaklardan elde edilen bilgilerle açıklanmaya çalışılmış ve daha sonra gündelik hayat ile sanat ilişkisin sanat tarihsel bir kronolojiyle sanat akımları bazında incelenmeye çalışılmıştır. Bu bağlamda sanatçıların algılarıyla gündelik hayat, sanat ilişkisinin sanat yapıtına yansıması ele alınmaya çalışılmıştır. Araştırma gündelik hayat sanat ilişkisinin kültürel kodlarla sanat eserine sızıp politik bir ifadeye dönüşmesini örnek eserler üzerinden incelemeye çalışmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Sanat, resim, sanat akımları

Kaynakça

• Antmen, A. (2013) 20. Yüzyıl Batı Sanatında Akımlar, (5.Baskı) İstanbul:Sel Yayıncılık.
• Artun, A. (2011) Sanat Manifestoları ,(Çev.Ufuk Kılıç) 2.Baskı, İstanbul, İletişim Yayınları
• De Certeau, M. (2008) Gündelik Hayatın Keşfi -1 Eylem, Uygulama, Üretim Sanatları, (Çev. Lale Arslan Özcan) Ankara, Dost Kitabevi Yayınları, (Eserin Orijinali 1990'da yayımlandı.)
• Fıske, J. (2012) Popüler Kültürü Anlamak, (Çev.Süleyman İrwan) İstanbul, Parşömen Yayıncılık, (Eserin Orijinali 1987'de yayımlandı.)
• Gardiner, M. (2016) Gündelik Hayat Eleştireleri, (Çev.Deniz Özçetin, Babacan Taş demir ve Burak Özçetin 1.Baskı: Ankara, Heretik Basın Yayın.
• Germaner, S. (1997) 1960 Sonrası Sanat, (1.Basım), İstanbul: Kabalcı Yayın Evi
• Lefebvre, H. (2013) Gündelik Hayatın Eleştirisi I, (Çev.Işık Ergüden) İstanbul:Sel Yayıncılık (Eserin orijinali 1958 yayımlanmıştır.)
• Lefebvre, H. (2013) Gündelik Hayatın Eleştirisi II, (Çev.Ergüden Işık) (1.Baskı), Sel Yayıncılık, İstanbul
• Robert, J. (2013) Gündelik Hayatın Felsefesi Devrimci Kuram ve Kültürel Kuramın Kaderi. (1. Basım.) İstanbul: Doruk yayıncılık
• Sanouillet, M. (2000) Dadacılığın Kökleri: Zürih ve New York (Hazırlayan:Enis Batur), (Editör, Aslı Kayabal (Sema Rifat) Yapı Kredi Yayınları, sanat:43 4.Baskı İstanbul.
• Stavrides, S. (2016) Kentsel Heterotopya, (Çev.Ali Karatay) İstanbul:Sel Yayıncılık
• Veseley, D. (2014) Sürrealizm, Mit ve Modernite, Skop Dergi, (Çev.Nur Altınyıldız Artun) Sayı;6 http://e-skop.com/skopdergi/surrealizm-mit-ve-modernite/1937 , [Ziyaret Tarihi: 22.03.2018]
• Yeşil, B. (2015) Kapitalist Günlük Yaşamın Eleştirisi Olarak Sitüasyonist Hareket. https://etilen.net/kapitalist-gunluk-yasamin-elestirisi-olarak [Ziyaret Tarihi: 21.3.2018]