EKONOMİ POLİTİK PERSPEKTİFTEN FİNANSALLAŞMA VE FİNANSALLAŞMA SÜRECİNDE DİJİTAL TEKNOLOJİLERİN YERİ

Yıl 2019, Cilt: 19 Sayı: 38, 99 - 117, 31.10.2019

Zelal Beyaz

https://doi.org/10.30976/susead.601402

Cited By: 1

Öz

ÖZ

Küresel kapitalizmde
1960‘lı yılların sonlarından günümüze giderek büyüyen aşırı birikim sorunu
finansallaşmanın hızlandırılması yoluyla aşılmaya çalışılmış; 1970’li yıllarda
kar oranlarındaki düşme eğilimi sonucunda ortaya çıkan krizin ardından
uygulanan neoliberal politkalar sürecinde ise finansallaşma eğilimi daha
belirgin hale gelmeye başlamıştır. Uygulamaya konulan neoliberal politikaların
sonucunda güvencesiz çalışma biçimlerinin yaygınlaşması sonucunda yaşamsal
ihtiyaçların karşılanmasına yetecek ölçüde gelir elde edemeyen hanehalkının
borçlandırılmasının kolaylaştırılmasıyla düşük gelirli hanehalkı finansal
sisteme içerilmeye başlanmıştır. 2008 krizinden sonra Dünya Bankası ve G-20 ülkelerinin
ana gündem maddesine taşınan finansal içerme amacını gerçekleştirme
doğrultusunda dijital teknolojiler finansal içerilmenin hızlandırılması ve
ölçeğinin artırılmasında önemli bir araç olarak kullanılmıştır. Bu çalışmada
finansallaşma ve finansal içerilmede dijital teknolojilerin kullanımı ekonomi
politik perspektiften değerlendirilmeye çalışılmaktadır. Çalışma neoliberalizmin
politik bağlamı ve kurumsal yapısı içerisinde ortaya çıkan dijital
teknolojilerin içerik ve donanımlarının gelişmesini sağlayan temel motifin kar
arayış olduğu; finansal alanda içerikleri ve donanımları kapitalist mülkiyete
tabi olan teknolojilerin ve bilginin üretimi, tüketimi ve dağıtımı kapitalist
üretim ve bölüşüm ilişkilerine göre yapıldığı ve iktidar sahipleri tarafından
kontrol edilip düzenlendiği sonucuna varmaktadır. Çalışmanın vardığı bir diğer
sonuç ise dijital teknolojilerin özellikle mobil uygulamaların kişisel
verilerin metalaştırılmasına ve bu teknolojilerin kullanımının yaygınlaşmasıyla
birlikte alt gelir gruplarının ve yoksul hanehalkının daha büyük kesiminin finansal
piyasalar tarafından içerilmesine yol açtığıdır. Finansal içerilme, mevcut
yaşam standartlarını korumakta zorlanan geniş toplum kesimlerinin
huzursuzluklarını törpülenebilmesine ve sorunların geleceğe taşınmasına aracı
olabilmektedir.  

Anahtar
Kelimeler: 

Jel Kodları:

Anahtar Kelimeler

Finansallaşma, dijital teknolojiler

Kaynakça

• Akçay, Ü.(2014). Avrupa’nın Krizi ve Türkiye. DİSK-AR Dergisi, Sayı 3, 28-33. Akçay, Ü. ve Güngen, A.E. (2014). Finansallaşma, Borç Krizi ve Çöküş: Küresel Kapitlizmin Geleceği, Ankara: NotaBene Yayınları.Akçay, Ü. (2015). Güvencesizlik ve Finansal İçerilme, Başlangıç Dergisi, Erişim Tarihi: 01 Mayıs 2019, https://baslangicdergi.org/guvencesizlik-ve-finansal-icerilme/AFI (2013). ‘2013 AFI Global Policy Forum (GPF) Report’. Erişim Tarihi: 6 Nisan,2019, http://www.afi-global.org/global-policy-forum/2013AFI (2014). ‘2014 AFI Global Policy Forum (GPF) Report: Global Partnerships, National Goals, Empowering People’. Erişim Tarihi: 4 Nisan 2019, http://www.afi-global.org/library/publications/2014-global-policy-forum-report-global-partnerships-national-goals-empoweringAFI (2015). ‘2015 AFI Global Policy Forum (GPF) Report’, Erişim Tarihi: 6 Nisan 2019, http://www.afi-global.org/global-policy-forum/2015Arrighi, G. (1994). The Long Twentieth Century: Money, Power and the Origins of Our Times, New York: Verso. Babatz, G. (2013). Sustained Effort, Saving Billions: Lessons from the Mexican Government’s Shift to Electronic Payments. Case Study, Better Than Cash Alliance Somerville, Erişim Tarihi: 12 Nisan 2019, http://betterthancash.org/wp-content/uploads/2013/12/Evidence-Paper-English1.pdf.Baker, D., Epstein, G. and Pollin, R. N. (1998). Introduction, Globalisation and Progressive Economic Policy, (Baker D, G.Epstein and R.Pollin edt.), Cambridge: Cambridge University Press.Bankable Frontier Associates (2014). The Journey towards Cash-lite. Report Commissioned by the Better than Cash Alliance. Erişim Tarihi: 12 Nisan 2019, http://www.uncdf.org/sites/default/files/Download/BetterThanCashAlliance-JourneyTowardCashLite.pdfBlyth, M. (2013). Austerity: the History of a Aangerous Idea. Oxford: Oxford University Press.BM, United Nations. (2016). Digital financial inclusion. international telecommunication union (itu), issue brief series, inter-agency task force on financing for development, July. United Nations. Erişim Tarihi: 29 Nisan 2019, http://www.un.org/esa/ffd/wpcontent/uploads/2016/01/Digital-Financial-Inclusion_ITU_IATFIssue-Brief.pdf BNP Paribas; World Payments Report 2018, Erişim Tarihi: 23 Nisan 2019, https://worldpaymentsreport.com/wp-content/uploads/sites/5/2018/10/World-Payments-Report-2018.pdf.Cignifi (2014). Building the Bridge to New Customers in Brazil. Erişim Tarihi: 13 Nisan 2019, White Paper, http://www.cignifi.com/lead-generation/Costa, A. and Ehrbeck, T. (2015). A Market-building Approach to Financial Inclusion, Innovations: Technology, Governance, Globalization, 10 (1-2), 53-59.Dore, R. (2002). Stock Market Capitalism and Its Diffusion. New Political Economy, 7 (1), 115–121.Dumenil, G. and Levy, D. (2005). Costs and Benefits of Neoliberalism: A Class Analysis. Financialization and the World Economy, (Gerald A. Epstein edt.) Edward Elgar, pp.17-45.Durmuş, M. (2010. Aşırı Birikim-Finansallaşma İlişkisinin 2008 Krizi Bağlamında Analizi, Ekonomik Yaklaşım Dergisi, 21 (77), 1-49.Durmuş, M. (2018). Türkiye Ekonomisi Krizin İkinci Fazında (IV): Finansallaşma Teorileri Krizleri Nasıl Açıklıyor?, Erişim Tarihi: 13 Şubat 2018, https://www.gazetetohum.com/turkiye-ekonomisi-krizin-ikinci-fazinda-iv-finansallasma-teorileri-krizleri-nasil-acikliyor-mustafa-durmus-sendika-org/ Foster, J. B. (2007). Financialization of Capitalism, Monthly Review, 58 (11), 1-12. Gabor, D. and Brooks, S.H.; (2016). The Digital Revolution in Financial Inclusion: International Develeopment in the Fintech Era, New Political Economy, 22(4), 1-14. Güngen, A. R. (2010). Finansallaşma: Sorunlu bir Kavram ve Verimli bir Araştırma Gündemi, Praksis, 22, 85-105. Güngen, A. R. (2015). Finans ve İçerilme: Herkes için finans ya da sermaye için herkes, Birgün Gazetesi, 12 Nisan 2015. Güngen, A.R. (2019). Reform/Kurtarma Paketi ve Gidişat: Bozuk Düdüklü Misali, Erişim Tarihi: 25 Mayıs 2019, http://www.bes.org.tr/haberler.php?id=6975Haiven, M. (2014). Cultures of Financialization, New York: Palgrave.Hanieh, A. (2009). Hierarchies of a Global Market: The South and the Economic Crisis. Studies in Political Economy, 83, 61-84.Harvey, D. (2008). Yeni Emperyalizm. Çev. Hür Güldü, İstanbul: Everest Yayınları. Hilferding, R. (1981). Finance Capital: A Study of Latest Phase of Capitalist Development (1910), London,UK and Boston,MA: Routledge and Kegan.Kaminska, I. (2015). When Financial Inclusion Stands for Financial Intrusion, FT Alphaville, Financial Times, Erişim Tarihi: 13 Nisan 2019, http://ftalphaville.ft.com/2015/07/31/2135943/when-financial-inclusion-stands-for-financial-intrusion/Karaçimen, E. (2013). Political Economy of Consumer Debt in Developing Countries: Evidence from Turkey, Basılmamış Doktora Tezi, SOAS, University of London. Karaçimen, E. (2015). Türkiye’de Finansallaşma: Borçlanma Kıskacında Emek, İstanbul: Sav Yayınları.Krippner, G.R. (2005). The Financialization of the American Economy, Socio-Economic Review, 3(2), 173-208.Lapavistas, C. (2009). Financialised Capitalism: Crisis and Financial Expropriation, Historical Materialism, 17, 114-148. Mandel, E. (2008). Geç Kapitalizm, (Çev.C.Badem), İstanbul: Versus Kitap.Marx, K. (2011). Kapital: Ekonomi Politiğin Eleştirisi, Cilt I, İstanbul: Yordam Kitap.Marx, K. (2012). Kapital: Ekonomi Politiğin Eleştirisi, Cilt III, İstanbul: Yordam Kitap.Mcnally, D. (2009). From Financial Crisis to World Slump: Accumulation, Financialisation and the Global Slowdown, Historical Materialism, 17(2), 35-83.Orhangazi, Ö. (2008). Financialization and the U.S. Economy, Northampton: Edward Elgar. Painceira, J. P. (2009). Developing Countries in the Era of Financialisation: From Defi cit Accumulation to Reserve Accumulation, Erişim Tarihi: 23 Mayıs 2019, SOAS Research on Money and Finance Discussion Paper, no 4, https://www.researchgate.net/publication/254449158_Developing_Countries_in_the_Era_of_Financialisation_From_Deficit_Accumulation_to_Reserve_Accumulation/downloadPowell, J. (2013). Subordinate Financialisation: a Study of Mexico and its Non-Financial Corparations. LondonRoy, A. (2012). Subjects of Risk: Technologies of Gender in the Making of Millennial Modernity. Public Culture, 24 (1 66), 131-155.Ruppert, E. (2012). The Governmental Topologies of Database Devices. Theory Culture Society, 29, 116–136.Scott, J. C. (1998). Seeing Like a State: How Certain Schemes to Improve the Human Condition Have Failed. Boston: Yale University Press. Saritaş Oran, S. (2015). Bireysel Emeklilik Sisteminin Finansallaşma ve Emek Gücünün Değeri Bağlamında İncelenmesi, Mıhçı, H. (der.), Finansallaşma, Devlet ve Politik İktisat, Ankara: NotaBene Yayınları.Soederberg, S. (2013). Universalising Financial Inclusion and the Securitisation of Development. Third World Quarterly, 34 (4), 593-612.Sweezy, P. M. (1995). Economic Reminiscenses, Monthly Review, 47 (1), 1-11.Van Treek, T. (2008). The Political Economy Debate on ‘Financialization’: A Macroeconomic Perspective, Macroeconomic Policy Institute Working Paper, 01/2008, Erişim Tarihi: 13 Mart 2019, https://ideas.repec.org/p/imk/wpaper/01-2008.html.Wade, H. R. (2005). The March of Neoliberalism and What to do About It, draft paper for plenary talk at conference Beyond ‘Deregulation’: Finance in the 21st Century, University of Sussex, 26-28 May 2005.Wallersteın, I. (2011). Historical Capaitalism, London: Verso.WDR - World Development Report (2016). Digital Dividends, World Bank Group, Erişim Tarihi: 29 Nisan 2019, http://www.worldbank.org/en/publication/wdr2016.