SOSYAL MÜBADELE TEORİSİ BAĞLAMINDA BİREY-ÖRGÜT UYUMUNUN İŞE ADANMIŞLIK ÜZERİNE ETKİSİNE İLİŞKİN BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2020, Cilt: 20 Sayı: 40, 186 - 200, 28.10.2020

Bilge Güler

https://doi.org/10.30976/susead.715107

Cited By: 2

Öz

Amaç - Bu çalışmada, sosyal mübadele teorisi bağlamında birey-örgüt uyumunun çalışanların işlerine fiziksel, duygusal ve bilişsel olarak adanmalarında etkili olup olmadığını araştırmak amaçlanmıştır.
Yöntem – Araştırmada veri toplama yöntemi olarak anket tekniği kullanılmıştır. Otomotiv sektörü çalışanlarına anket uygulanması sonucu 564 veri elde edilmiştir. Anket uygulaması sonucu elde edilen veriler SPSS ve AMOS programları ile analiz edilmiştir. Araştırmada frekans, güvenilirlik, doğrulayıcı faktör, korelasyon ve regresyon analizleri kullanılmıştır.
Bulgular – Araştırma sonucunda, birey-örgüt uyumunun işe adanmışlık boyutları (dinçlik, adanmışlık ve özümseme) üzerinde pozitif yönde bir etkisinin olduğu belirlenmiştir.
Sonuç – Çalışanların işe adanmışlık düzeylerindeki değişimin birey-örgüt uyumu tarafından açıklandığı sonucuna ulaşılmıştır. Bu sonuçtan hareketle birey-örgüt uyumunun sağlanması ile çalışanların işlerini daha anlamlı bulacağı ve işlerinde daha fazla coşku, ilham ve gurur duygusu yaşayacakları söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Sosyal Mübadele Teorisi, Birey-Örgüt Uyumu, İşe Adanmışlık

Kaynakça

• Ahmadian, N. ve Etebarian, A. (2015). The effect of person-organization fit on work engagement and organizational engagement case study: Education organization of char mahalbakhtiari province. Indian Journal of Fundamental and Applied Life Sciences, 5(2), 231-236.
• Aydemir, C. ve Endirlik, H. (2019). İşe adanmışlığın bazı demografik değişkenler açısından incelenmesi: bankacılık sektöründe bir araştırma. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23(3), 1093-1107.
• Behram, N.K. ve Dinç, E. (2014). Algılanan kişi-örgüt uyumunun kişilerarası çatışma ve işten ayrılma niyeti üzerine etkisi. Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7(1), 115-124.
• Biswas, S. ve Bhatnagar, J. (2013). Mediator analysis of employee engagement: Role of perceived organizational support, PO fit, organizational commitment and job satisfaction. Vikalpa, 38(1), 27-40.
• Chatman, J. A. (1989). Improving interactional organizational research: A model of person-organization fit. Academy of Management Review, 14(3), 333-349.
• Cropanzano, R. ve Mitchell, M.S. (2005). Social exchange theory: An interdisciplinary review. Journal of Management, 31(6), 874-900.
• Erdirençelebi, M. ve Karataş, C.G. (2019). Örgütsel adaletin işe adanmışlık ile işten ayrılma niyeti üzerine etkisi. Business&Management Studies: An International Journal, 7(4), 1825-1849.
• Gürbüz, S. ve Şahin, F. (2016). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Gürbüz, S. ve Şahin, F. (2018). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri (5. baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Hamid, S.N.A. ve Yahya, K.K. (2011). Relationship between person-job fit and person-organization fit on employees’ work engagement: A study among engineers in semiconductor companies in malaysia. International Journal of Finance and Management, 1(3), 185-199.
• Kahn, W.A. (1990). Psychological conditions of personal engagement and disengagement at work. Academy of Management Journal, 33(4), 692-724.
• Kanbur, E. (2017). Psikolojik güçlendirme ve örgütsel özdeşleşme arasında birey-örgüt uyumunun aracı rolü. Uluslararası Sosyal ve Eğitim Bilimleri Dergisi, 4(7), 63-82.
• Kayış, A. (2018). Güvenilirlik Analizi. Şeref Kalaycı (Ed.), SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri, Ankara: Dinamik Akademi.
• Köksal, O. (2012). Sosyal değişim teorisi çerçevesinde güven ve algılanan aidiyet durumunun örgütsel vatandaşlık davranışı ve saldırgan davranışlar üzerindeki etkisi. Doktora tezi, Erciyes Üniversitesi SBE, Kayseri.
• Kristof, A.L. (1996). Person‐organization fit: an integrative review of ıts conceptualizations, measurement, and ımplications. Personnel Psychology, 49(1), 1-49.
• Kurtpınar, M. (2011). Birey-örgüt uyumunun bireysel performans üzerindeki etkisinde kişilik özellikleri ve işe adanmışlığın rolü. Yüksek lisans tezi, Harp Akademileri Komutanlığı Stratejik Araştırmalar Enstitüsü Müdürlüğü, İstanbul.
• Küçüksille, E. (2018). Çoklu Doğrusal Regresyon Modeli, Şeref Kalaycı (Ed.), SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri, Ankara: Dinamik Akademi. Lauver, K.J. ve Kristof-Brown, A. (2001). Distinguishing between employees' perceptions of person–job and person–organization fit. Journal of Vocational Behavior, 59(3), 454-470.
• Leiter, M.P. ve Bakker, A.B. (2010). Work engagement: Introduction A.B. Bakker, M.P. Leiter (Ed.), Work Engagement: A Handbook of Essential Theory and Research (1-10), Psychology Press.
• Lv, Z. ve Xu, T. (2016). Psychological contract breach, high-performance work system and engagement: The mediated effect of person-organization fit. The International Journal of Human Resource Management, 29(7), 1257-1284.
• Macey, W.H. ve Schneider, B. (2008). The meaning of employee engagement”, Industrial and Organizational Psychology, 1(1), 3-30.
• Memon, M.A., Salleh, R., Baharom, M.N.R. ve Harun, H. (2014). Person-organization fit and turnover intention: The mediating role of employee engagement. Global Business & Management Research, 6(3), 205-209.
• Naami, A. (2011). Relationship between person-environment fit and job engagement in nurses of Ahvaz hospitals. International Journal of Psychology, 5(1), 119-134. Netemeyer, R.G., Boles, J.S., McKee, D.O. ve McMurrian, R. (1997). An investigation into the antecedents of organizational citizenship behaviors in a personal selling context. Journal of Marketing, 61(3), 85-98.
• Özdemir, O., Birer, İ. ve Akkoç, İ. (2017). Lider desteği ve örgütsel adalet algısının iş performansına etkisinde kişi-örgüt uyumunun aracılık rolü. Toros Üniversitesi İİSBF Sosyal Bilimler Dergisi, 6(10), 77-106.
• Özkalp, E. ve Meydan, B. (2014). Schaufeli ve Bakker tarafından geliştirilmiş olan işe angaje olma ölçeğinin Türkçe’de güvenilirlik ve geçerliliğinin analizi. 2. Örgütsel Davranış Kongresi, 7-8 Kasım Kayseri, 867-880.
• Peng, J.C., Lee, Y.L. ve Tseng, M.M. (2014). Person-organization fit and turnover intention: Exploring the mediating effect of work engagement and the moderating effect of demand–ability fit. Journal of Nursing Research, 22(1), 1-11.
• Polatçı, S., Özçalık, F. ve Cindiloğlu, M. (2014). Üretkenlik karşıtı iş davranışı ve örgütsel vatandaşlık davranışı üzerinde kişi-örgüt uyumunun etkileri. Niğde Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7(3), 1-12.
• Rich, B.L., Lepine, J.A. ve Crawford, E.R. (2010). Job engagement: Antecedents and effects on job performance. Academy of Management Journal, 53(3), 617-635. Salanova, M. ve Schaufeli, W.B. (2008). A cross-national study of work engagement as a mediator between job resources and proactive behaviour. The International Journal of Human Resource Management, 19(1), 116-131.
• Saks, A.M. (2006). Antecedents and consequences of employee engagement. Journal of Managerial Psychology, 21(7), 600-619.
• Schaufeli, W.B. (2012). Work engagement: “What do we know and where do we go. Romanian Journal of Applied Psychology, 14(1), 3-10.
• Schaufeli, W.B. (2018). “Work engagement in Europe: Relations with national economy, governance and culture. Organizational Dynamics, 47, 99-106.
• Schaufeli, W.B., Bakker, A.B. ve Salanova, M. (2006). The measurement of work engagement with a short questionnaire: A cross-national study. Educational and Psychological Measurement, 66(4), 701-716.
• Schaufeli, W.B., Salanova, M., Gonzalez-Roma, V. ve Bakker, A.B. (2002). The measurement of engagement and burnout: A two sample confirmatory factor analytic approach. Journal of Happiness Studies, 3(1), 71-92.
• Simpson, M.R. (2009). “Engagement at work: A review of the literature. International Journal of Nursing Studies, 46(7), 1012-1024.
• Sungur, O. (2018). Korelasyon analizi. Şeref Kalaycı (Ed.) , SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri, Ankara: Dinamik Akademi.
• Şahinbaş, F. ve Erigüç, G. (2019). Pozitif örgütsel davranış yaklaşımıyla işyeri arkadaşlığı ve işe adanma ilişkisi: Sağlık çalışanları üzerine bir araştırma. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 15(4), 1201-1225.
• Turunç, Ö. ve Çelik, M. (2012), İş tatmini-kişi-örgüt uyumu ve amire güven-kişi-örgüt uyumu ilişkisinde dağıtım adaletinin düzenleyici rolü. İş-Güç Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 14(2), 59-78.
• Ulutaş, M. (2010). Birey örgüt uyumu kuramı ve Dalaman havalimanı çalışanları üzerine bir alan araştırması. Doktora tezi, Selçuk Üniversitesi SBE, Konya.
• Ulutaş, M., Kalkan, A. ve Bozkurt, Ö.Ç. (2015). Birey-örgüt uyumunun iş doyumu ve örgüte bağlılık üzerine etkisi. İş, Güç Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 17(1), 138-160.
• Ünal, Z.M. ve Turgut, T. (2015). The buzzword: Employee engagement. does person-organization fit contribute to employee engagement?. Iranian Journal of Management Studies (IJMS), 8(2), 157-179.
• Yan, Y., Zou, J. ve Zhu, X. (2013). “How people-organization value-fit affects work engagement: The moderation role of conscientiousness. In 2013 International Conference on Applied Social Science Research (ICASSR-2013), Atlantis Press, ss. 44-47.
• Yavan, Ö. (2016). Örgütsel davranış düzleminde adanmışlık. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (25), 278-296.
• Yıluzar, H. (2016). Kişi-örgüt uyumu ile işe adanmışlık ve örgütsel bağlılık ilişkisi: Sağlık sektöründe bir araştırma. Yüksek lisans tezi, Akdeniz Üniversitesi SBE, Antalya.
• Youngs, P., Pogodzinski, B., Grogan, E. ve Perrone, F. (2015). Person-organization fit and research on instruction. Educational Researcher, 44(1), 37-45.