Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

YAZININ DOĞAL GELİŞİMİNE BİLGİ KURAMI TEMELİNDE FARKLI BİR BAKIŞ (TÜRKÇE ÖRNEĞİNDE)

Yıl 2020, , 65 - 82, 20.04.2020
https://doi.org/10.21563/sutad.856431

Öz

İletilerdeki karakterlerin (harflerin veya rakamların) yazı dizgesindeki işlevlerini onların kullanım sıklıklarıyla ve buna bağlı olarak bilgi değerleriyle ilişkilendiren bilgi kuramı, bir yandan ölçülebilir (ve karşılaştırılabilir) veriler sunarken diğer yandan yazı dizgesinin gelişimi üzerine öngörüde bulunma imkânı sağlıyor. Ancak bunun için öncelikle standart bir alfabedeki karakterlerin iletilerdeki kullanım sıklıklarını gösteren veriler gerekiyor. Bu sebeple standart Türk alfabesindeki karakterlerin (“w”, “x”, “q” ve boşluk karakteri (–) ile birlikte) ve karakter permütasyonlarının (2’li, 3’lü, 4’lü, 5’li, 6’lı, 7’li ve 8’li permütasyonlar) son 10 yılda yayımlanmış 100 adet metinden seçilen pasajlarla oluşturulan derlemdeki kullanım sıklıkları tespit edildi. Sonrasında bu sıklık değerleri üzerinden iletilerde kullanılan her karakter ve karakter bloğunun bilgi değeri hesaplandı. Bilgi değerlerine ilişkin elde edilen verilerle, söz konusu karakter ve karakter bloklarının işaretlenme aşamaları açıklanmaya çalışıldı. Ulaşılan sonuçlar, Türkçedeki sözcüklerinin günümüz konuşma ve yazı dilindeki kullanımıyla ve tarihî metinlerdeki şekilleriyle ilişkilendirildi.

Kaynakça

  • Abramson, N. (1963). Information theory and coding. New York: Mc Graww-Hill Kitap Şirketi Yay.
  • Atalay, B. (1985). Dîvânü lûgat-it-Türk. Ankara: Türk Dil Kurumu Yay.
  • Ergenç, İ. (2002). Konuşma dili ve Türkçenin söyleyiş sözlüğü. İstanbul: Multilingual Yay.
  • Gemalmaz, E. (1982). Standart Türkiye Türkçesi’nin formanlarının enformatif değerleri ve bu değerlerin ihtiyaç hâlinde bu dilin gelişimine muhtemel etkileri. Erişim adresi: http://efrasiyap.tripod.com/yazilar/STT2.pdf
  • Günşen, A. (2000). Kırşehir ve yöresi ağızları. Ankara: Türk Dil Kurumu Yay.
  • Hartley, R. V. L. (1928). Transmission of information. The Bell System Tecnical Journal, 7, 535-563.
  • Ifrah, G. (1998). Rakamların evrensel tarihi, (K. Dinçer, Çev.). Ankara: TUBİTAK Yay.
  • Ercilasun, A. B. (Ed.) (1991). Karşılaştırmalı Türk lehçeleri sözlüğü. Ankara: Kültür Bakanlığı Yay.
  • Naskali, E. G., Butanayev, V., İsina, A., Şahin, E., Şahin, L. & Koç, A. (2007). Hakasça – Türkçe sözlük. Ankara: Türk Dil Kurumu Yay.
  • Naskali, E. G. & Duranlı M. (1999). Altayca – Türkçe sözlük. Ankara: Türk Dil Kurumu Yay.
  • Olcay, S. (1995). Doğu Trakya yerli ağzı. Ankara: Türk Dil Kurumu Yay.
  • Saussure, F. (2013). Genel dilbilim dersleri (B. Vardar, Çev.). İstanbul: Multilingual Yay.
  • Shannon, C. E. (1948). A mathematical theory of communication. The Bell SystemTecnical Journal, 27, 1-55.
  • Toparlı, R., Vural, H. & Karaatlı, R. (2007). Kıpçak Türkçesi sözlüğü, Ankara: Türk Dil Kurumu Yay.
  • Türk Dil Kurumu (1978). Derleme sözlüğü. Ankara.
  • Türkmenistan İlimler Akademisi (2015). Türkmen dılının düşündırışlı sözlügı. Aşkabat.
  • Wiener, N. (1975). Emek sibernetik ve toplum (İ. Keskin, Çev.). İstanbul: Özgün Yay.
  • Yılmaz, Ç. (2018). Türkçede anlam birimlerinin bilgi kuramı temelinde işaretlenmesi. Ankara: Gazi Kitabevi Yay.
  • Yudahin, K. K. (1998), Kırgız sözlüğü (A. Taymas, Çev.). Ankara: Türk Dil Kurumu Yay.
Toplam 19 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Sanat ve Edebiyat
Bölüm Araştırma Makalesi
Yazarlar

Çağlayan Yılmaz Bu kişi benim 0000-0002-1995-212X

Yasin Sancar Bu kişi benim 0000-0002-4200-1293

Yayımlanma Tarihi 20 Nisan 2020
Yayımlandığı Sayı Yıl 2020

Kaynak Göster

APA Yılmaz, Ç., & Sancar, Y. (2020). YAZININ DOĞAL GELİŞİMİNE BİLGİ KURAMI TEMELİNDE FARKLI BİR BAKIŞ (TÜRKÇE ÖRNEĞİNDE). Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi(48), 65-82. https://doi.org/10.21563/sutad.856431

Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi Creative Commons Atıf-GayriTicari 4.0 Uluslararası Lisansı (CC BY NC) ile lisanslanmıştır.