MİLLİ KÜTÜPHANE’DE KAYITLI 06 MİL YZ. A 2860 NUMARALI ŞİİR MECMUASI

Yıl 2015, Sayı: 38, 177 - 212, 31.05.2016

Selman Karadağ

https://doi.org/10.21563/sutad.187042

Öz

Mecmualar, çeşitli kişilere veya konulara ait seçilmiş mensur ve manzum birçok türü
içerisinde barındıran derleme eserlerdir. Şiir mecmuaları ise, edebiyat tarihi özellikle klasik Türk
şiiri tarihi açısından divanlar ve şuara tezkirelerinden sonra önemli kaynaklardır. Genellikle
derleyeni ve derleme tarihleri belirsiz olan şiir mecmualarında divanı bulunmayan/bulunamayan
şairlerin şiirlerine ulaşılabilindiği gibi kaynaklarda adı geçen veya geçmeyen şairlerin şiirlerini de
tespit edebilmek mümkündür. Bu yönleri ile şiir mecmuaları, kültür ve edebiyat tarihine ışık
tutarlar.
Makalede Milli Kütüphane Yazmalar Koleksiyonu’nda kayıtlı olan 06 Mil Yz. A 2860
numaralı şiir mecmuasının tanıtımı amaçlanmıştır. XV ve XIX. yüzyıllara ait muhtelif nazım
şekillerinde şiirlerin bulunduğu 162 varaklık mecmuada toplam 532 manzume yer almaktadır. 100
şaire ait 409 şiir dışında kalan 123 şiirde mahlas tespit edilemediğinden şairi gösterilememiştir.
Esasen mecmuanın içerik tespitinin amaçlandığı çalışmada şiirlerin matla’ı veya ilk bendlerinin
birinci mısraı transkripsiyonlu metinleri mecmuadaki tertip sırası gözetilerek verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

şiir mecmuası, mecmua, şair, mecmua geleneği, divan şiiri, Mil Yz. A 2860

THE POETRY JOURNAL NUMBERED 06 MIL YZ. A 2860 IN THE NATIONAL LIBRARY

Öz

Journals are compilations containing various kinds of selected verse and prose works belonging to persons or subjects. Poetry journals, on the other hand, are important sources after divans (collected poems) and şuara tezkire (collections of poets) in terms of history of literature, especially history of classical Turkish poetry. In poetry journals, whose compilers and dates of compilation are generally unknown, one can access poems of poets who do not have divans or whose divans cannot be found; in addition, one can also identify poems of poets whose names are mentioned or not mentioned in sources or references. In this respect, poetry journals shed light on history of culture and literature. The purpose of this article is to present a poetry journal registered with number 06 Mil Yz. A 2860 in The National Library Manuscripts Collection. Containing 162 foils of poems in verse form belonging to the 15th and 19th centuries, the journal includes 532 poems. Apart from 409 poems belonging to 100 poets, the poets of 123 poems have not been indicated as the poets’ pennames could not be established. This study, which aimed to determine the content of the journal, presented the transcripted texts the first verse of the first couplets of poems in the order given in the journal.

Anahtar Kelimeler

poetry journal, journal, poet, journal tradition, divan poetry, Mil Yz. A. 2860

Kaynakça

• ALİ CANİB (1927), “Edebiyat Tedkiklerinde Mecmûaların Rolü”, Hayat, S 45: 363–364.
• AÇIKGÖZ, Namık (1986), Riyâzî Hayatı, Eserleri ve Edebi Kişiliği (Divan, Sâkî-name ve Düstürü’l‘Amel’in Tenkidli Metni) (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Elazığ: Fırat Üni..
• AÇIKGÖZ, Namık (1990), Riyâzî Divanı’ndan Seçmeler, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• AK, Coşkun (2001), Bağdatlı Rūhī Dīvānı (Karşılaştırmalı Metin) 2 cilt, Bursa: Uludağ Ün..
• AKKUŞ, Metin (1993), Nef‘ī Divanı, Ankara: Akçağ Yay..
• AKYÜZ, Kenan - Süheyl Beken- Sedit Yüksel - Müjgân Cunbur, (2000), Fuzûlî Divanı, Ankara: Akçağ Yayınları.
• ALTUN, Kudret (1999), Gelibolulu Mustafa Âlî ve Divanı, Niğde: Özlem Kitabevi.
• ATİK GÜRBÜZ, İncinur (2011/1), “Bir Siir Mecmuasındaki Hicivli Söyleyisler”, Turkish Studies, Volume 6, Issue 2: 87-94.
• Atik Gürbüz, İncinur (2011/2), Mecmû‘a-i Letâif, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamıs Doktora Tezi, Ankara.
• AVŞAR, Ziya, Revāni Divanı, Kültür ve Turizm Bakanlığı e-kitap yayınları.
• AYAN, Hüseyin (1993), “Bir Nazire Mecmuası”, Marmara Üniversitesi Türklük Araştırmaları Dergisi, S 7: 111-118.
• AYAN, Hüseyin (1981), Cevrî Hayatı, Edebî Kişiliği, Eserleri ve Divanının Tenkitli Metni, Erzurum: Atatürk Üniversitesi Yayınları.
• AYDEMİR, Yaşar (2001), “Şiir Mecmuaları ve Metin Teşkilinde Mecmuaların Rolü”, Bilig-19 (Güz 2001): 147-153.
• AYDEMİR, Yaşar (2001, Aralık), “Şairlerin Edebi Kişiliğinin Tespitinde Mecmuaların Rolü”, Türk Kültürü, Yıl XXXIX, S 464: 731-744.
• AYDEMİR, Yaşar (2007), “Metin Neşrinde Mecmuaların Rolü ve Karşılaşılan Problemler”, Turkish Studies/Türkoloji Araştırmaları, Volume 2/3 Summer 2007: 122-137.
• AYDIN, Mehmet (2003), 17. Yüzyıl Divan Şairlerinden Vecdî (Abdülbaki) Divanı, Ankara: Balkan Türkoloji Araştırmaları Merkezi Yayınları.
• AYPAY, A. İrfan (1992), Nahīfī Süleyman Efendi (Hayatı, Eserleri, Edebi Kişiliği Ve Divānının Tenkidli Metni) , Konya: SÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü, DT..
• BEKTAŞ, Ekrem (2007), Muvakkıtzade Muhammed Pertev Divanı, Malatya: Öz Serhat Yayıncılık.
• BİLKAN, Ali Fuat (1997), Nābî Divānı I-II, Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• CAN, Ertuğrul (2005), Şuhūdī Divānçesi (İnceleme-Metin), Adana: Çukurova Üni. SBE. YLT.
• CANPOLAT, Mustafa (2003), “Mecmû’atü’n-Nezâir”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, C 28: 275-277.
• CANPOLAT, Mustafa (1995), Ömer bin Mezîd-Mecmû’atü’n-nezâ’ir (Metin-Dizin-Tıpkıbasım), Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• ÇAVUŞOĞLU, Mehmed (1977), Yahyâ Bey Divan(Tenkidli Basım) İstanbul: İstanbul Üni. Yay..
• ÇETİN, Kamile (2006), Râşid ve Divanı İnceleme- Tenkidli Metin, YLT, Isparta.
• ÇIPAN, Mustafa (2000), Derviş Avnî, Güfte ve Şiir Mecmuası, Konya: Konya Valiliği İl Kültür Müdürlüğü Yayınları.
• DEMİREL, Şener (2011), 16. Yüzyıl Şairlerinden Mânî, Dîvân ve Şehr-engîz-i Bursa (İnceleme-Metin), Kültür ve Turizm Bakanlığı e-kitap yayınları.
• DEMİREL, Şener (1999), 17. Yüzyıl Şairlerinden Şehri (Malatyalı Ali Çelebi) Hayatı, Sanatı, Divanı’nın Tenkitli Metni ve Tahlili, Elazığ: Fırat Üniv., DT.
• DERİN, Fahri, Vâhid Çabuk (1985), Hâfız Hüseyin Ayvansarâyî-Mecmû’a-yı Tevârîh, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Yayınları.
• DEVELLİOĞLU, Ferit (1993), Osmanlıca- Türkce Ansiklopedik Lugat, Ankara: Aydın Kitabevi.
• DOĞAN, M. Nur (1977), Şeyh. Es’ad Efendi ve Divanının Tenkitli Metni, Ankara: MEB.
• DURU, Necip Fazıl (1994), Sābir-Mehmed Hayatı- Eserleri- Edebi Kişiliği ve Divanının Tenkidli Metni, Konya: SÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü, YLT.
• Enderunlu Hüseyin Fâzıl Divanı, Tıpkıbasım.
• ERDOĞAN, Mehtap (2005), Sıdkī Paşa Divanı, İnceleme-Tanskripsiyonlu Metin, Sivas: Cumhuriyet Ün. SBE. YLT.
• Ertem, Rekin (1995), Yahyâ Divanı, Ankara: Akçağ Yayınları.
• GIYNAŞ, Kamil Ali (2014), Pervane Bey Mecmuası, Akademik Kitaplar 1-3 Cilt, İstanbul.
• GIYNAŞ, Kamil Ali (2011), “Şiir Mecmuaları Hakkında Yapılan Çalışmalar Bibliyografyası”, Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, S. 25: 245-260.
• GÜMÜŞ, Nevin (2005), “Türk Tarih ve Edebiyatına Dair Değerlendirilmemiş Kaynaklardan Bir Mecmua Örneği: Tuhfe-i İsmâiliye”, Türklük Bilimi Araştırmaları, S 18: 129-162.
• GÜRBÜZ, Mehmet (2011) “Biyografik Değer Bakımından Şiir Mecmuaları”, Prof. Dr. Mustafa İsen Adına Uluslararası Klasik Türk Edebiyatında Biyografi Sempozyumu Bildirileri Kitabı, Ankara: Grafiker Yayınları: 315-328.
• GÜRBÜZ, Mehmet (2012), “Şiir Mecmuaları Üzerine Bir Tasnif Denemesi”, Eski Türk Edebiyatı Çalışmaları VII, Mecmûa: Osmanlı Edebiyatının Kırkambarı, İstanbul: Turkuaz Yayınları: 99- 113.
• GÜRCAN, Karapanlı (2005), Şeyhülislam Muhammed Mekkî Divanı, İstanbul: YLT.
• GÜREL, Rahşan, Enderunlu Osman Vāsıf Bey ve Divānı, İstanbul: Kitabevi Yay.
• GÜVEN, Ahmet Emin (2005), Remzî Divançesi (Kayserili Mehmed Remzî Efendi), Kayseri.
• İPEKTEN, Haluk (1990). Nailî Divanı, Ankara: Akçağ Yayınları.
• İPEKTEN, Haluk (1970), Nâilî Kadîm Divanı (Edisyon- Kritik), İstanbul: Milli Eğitim Basımevi,.
• İSEN, Mustafa (1990), Usuli Divanı, Ankara: Akçağ Yayınları.
• İSEN, Mustafa- Cemal Kurnaz (1990), Şeyhî Divanı, Ankara: Akçağ Yayınları.
• KAHRAMAN, Bahattin (1989), Arşî Divanı’nın Tenkidli Metni I-II, Konya: SÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü, YLT.
• KAHRAMANOĞLU, Kemal (1995), Sami Hayatı, Eserleri, Edebi Kişiliği ve Divanının Tenkidli Metni, Konya: SÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü DT.
• KALKIŞIM, Muhsin (1994), Şeyh Gâlib Divanı, Ankara: Akçağ Yay..
• KARACAN, Turgut (1991), Bosnalı Alaeddin Sābit Divanı, Sivas: CÜ.
• KARAKÖSE, Saadet (1994), Nev‘ī-zāde Atāyī Divanı, Malatya.
• KARAPANLI, Gürcan (2005). Şeyhülislam Muhammed Mekkî Divanı, İstanbul.
• KARASOY, Yakup - ORHAN Yavuz (2010), Āşık Ömer Divānı, Konya.
• KARAVELİOĞLU, Murat A. (2011), Mecmû‘a-i Kasâ‘id-i Türkiyye, İstanbul: Titiz Yayınları.
• KARAVELİOĞLU, Murat Ali (2005), XVI. Yüzyıl Şairlerinden Prizenli Şem’înin Divanı’nın Edisyon Kritiği ve İncelenmesi, İstanbul: DT.
• KAVRUK, Hasan (2001), Şeyhülislam Yahyâ Divanı (Tenkidli Basım), Ankara: MEB.
• KAYA, Bayram Ali (2003), Azmi-zāde Hâletî Divanı, Harvard Üniversitesi / Metin Bankası.
• KILIÇ, Atabey (2012), “Mecmûa Tasnifine Dair”, Eski Türk Edebiyatı Çalışmaları VII, Mecmûa: Osmanlı Edebiyatının Kırkambarı, İstanbul: Turkuaz Yayınları: 75-96.
• KIRKKILIÇ (1985), Ahmet, Sultan Üçüncü Murad (Murādī) Hayatı, Edebī Kişiliği, Eserleri ve Divanının Tenkitli Metni, Yayımlanmamış DT, Erzurum: Atatürk Üniversitesi SBE.
• Koca Ragıp Paşa Divanı, Tıpkıbasım.
• KOPARAN, Birgül (1995), Cem‘î Hayatı, Edebi Şahsiyeti ve Divanı’nın Tenkidli Metni, Konya: SÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü, YLT.
• KÖKSAL, M. Fatih (2012), Şiir Mecmûalarının Önemi ve “Mecmûaların Sistematik Tasnifi Projesi (MESTAP), Eski Türk Edebiyatı Çalışmaları VII, Mecmûa: Osmanlı Edebiyatının Kırk Anbarı, İstanbul: Turkuaz: 409-431.
• KURTOĞLU, Orhan (2004), Lebib Divanı- Tenkitli Metin- Ankara: Hacettepe Üniversitesi.
• KUT, Günay (1986), “Mecmu‘a”, Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi (Devirler, İsimler, Eserler, Terimler), C 6. İstanbul: Dergâh.
• KUTLAR, Fatma Sabiha (2004), Arpaemīni-Zade Mustafa Sami Divānı, Ankara.
• KÜÇÜK, Sabahattin (1994), Bâkî Divanı (Tenkitli Basım), Ankara: TDK Yay..
• LEVEND, Agah Sırrı (1984). Türk Edebiyatı Tarihi Giriş, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları, , XXIV+666 s.
• Leylâ Hanım Divanı, Metin Bankası.
• MACİT, Muhsin (1997), Nedim Divanı, Ankara: Akçağ Yayınları.
• MERMER, Ahmet (1991), Mezâkî Hayatı, Edebî Kişiliği ve Divanı’nın Tenkidli Metni, Ankara:Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu, Atatürk Kültür Merkezi Yayını.
• MERMER, Ahmet (2002), XVII. Yüzyıl Divan Şairi Vecdī ve Dīvānçesi, Ankara: MEB.
• NACİ, Muallim (1995), Lugat-i Naci, Çağrı Yay., İstanbul.
• Nesīb Divanı (1261), Tıpkıbasım.
• Neş’et Efendi Divanı, Tıpkıbasım.
• OKATAN, Halil İbrahim (1995), Kafzâde Fâ’izi- Hayatı Eserleri Sanatı- Tenkitli Divan Metni, İzmir: Ege Üniversitesi, SBE. DT.
• OKUYUCU, Cihan (1994), Cinānī Hayātı, Eserleri, Divānının Tenkidli Metni, Ankara: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu, Atatürk Kültür Merkezi Yayını.
• ÖZYILMAZ, Halime (1995), Üsküdarlı Sırrı Hayatı, Eserleri, Edebi Kişiliği ve Divanının Tenkidli Metni, Konya: SÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü, YLT.
• ÖZYILDIRIM, Ali Emre (1999), Hamdullah Hamdī Ve Divanı, Ankara: Kül. Bakanlığı,.
• PALA, İskender (2002), Ansiklopedik Divan Şiiri Sözlüğü, İstanbul: L&M Yay..
• POYRAZ, Yakup (2008), Seyyid Mehmed Efendi (Hākim) Yaşamı, Edebi Kişiliği ve Divānı Üzerine Bir Araştırma (İnceleme- Metin), Samsun: Ondokuz Mayıs Üni. SBE.DT.
• Sabri Şâkir Divanı, El-cevaib Matbaası, İstanbul 1296.
• SARAÇ, M. Ali Yekta (1999), Şeyhülislam Kemalpaşazade, Şule Yayınları.
• SIRRI (1976), Divan-ı Sırrı / Hacı Muharrem Hilmi Efendi, Editör: S. Ateş [y.y], Ankara.
• TANYILDIZ, Ahmet (2012), “Şiir Mecmûalarının Neşri Hakkında”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, C 5, S 21: 224-239.
• TARLAN, Ali Nihad (1992), Ahmed Paşa Divanı, Ankara: Akçağ Yay.
• TARLAN, Ali Nihad (1948), Şiir Mecmualarında XVI. ve XVII. Asır Divan Şiiri (Rahmî ve Fevrî), İstanbul: İÜEF, Fasikül 1.
• TARLAN, Ali Nihad (1948), Şiir Mecmualarında XVI. ve XVII. Asır Divan Şiiri (Ubeydî- Aşkî- Şem’î- İşretî), İstanbul: İÜEF, Fasikül 2.
• TARLAN, Ali Nihad (1948). Şiir Mecmualarında XVI. ve XVII. Asır Divan Şiiri (‘Ulvī- Me‘âlî- Nihânî-Feyzî- Kâtibî), İstanbul: İÜEF, Fasikül 3.
• TARLAN, Ali Nihad (1948), Şiir Mecmualarında XVI. ve XVII. Asır Divan Şiiri (Revânî- Hayretî- Hâverî- Âhî- Peyâmî- Sânî), İstanbul: İÜEF, Fasikül 4.
• TATAROĞLU, Abdullah (1995), Muhiti Hayatı, Eserleri ve Edebi Kişiliği Divanının Tenkidli Metni, Konya: SÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü YLT.
• TOLASA, Harun (1979), Şeyhülislam Bahâyî Efendi Divanı’ndan Seçmeler, İstanbul: Tercüman 1001 Temel Eser.
• TOPARLI, Recep- ÇÖĞENLİ, M. Sadi (1992), Divan-ı Halim Giray, Erzurum: Fen-Edeb. Fak. Ofset.
• TULUM, Mertol- TANYERİ, M. Ali (1977), Nev‘ī Divanı, İstanbul: İstanbul Üni. Yayınları.
• TUNÇ, Semra (2000), “Konya Mevlana Müzesi Kütüphanesi 2455 Numarada Kayıtlı Bir Şiir Mecmuası”, SÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, S 6: 105-139.
• TUNÇ, Semra (2007), “On Altıncı Yüzyıl Divan Şairi Mânî ve Şiirleri”, SÜ Türkiyat Araştırmaları Dergisi, S 21: 1-37.
• TUNÇ, Semra (2005), “Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi Revan 1985 Numaralı Şiir Mecmuası”, SÜ Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Türkiyat Arastırmaları Dergisi, S. 18: 11-87.
• TURAN, Lokman (1998), Yenişehirli Avnî Bey Divanı’nın Tahlili (Tenkitli Metin) Encümen-i Şu‘arā Ve Batı Tesirinde Gelişen Türk Edebiyatına Geçiş 2 cilt, Erzurum.
• YANBAL, Semra (2009), Şākir Mehmed Efendi Divanı (Metin- İnceleme), Sivas: Cumhuriyet Üniversitesi. SBE. YLT.
• YÜCEBAŞ, Hilmi (2004), Hiciv ve Mizah Edebiyatı Antolojisi, İstanbul: L&M Yayınları.
• ÜZGÖR, Tahir (1991), Fehim-i Kadim (Hayatı, Sanatı, Divanı ve Metnin Bugünkü Türkçesi), Ankara: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu, Atatürk Kültür Merkezi Yayını.
• Zâtî Divanı, [İsmail Hakkı Hazretlerinin halkalarından bir zât] Tıpkıbasım 1257.
• ZÜLFE, Ömer (2009), On Altıncı Yüzyıl Şairi Selīkī ve Şiirleri, Ankara.
• ZÜLFE, Ömer (2007), “Pervane Beg Nazire Mecmuası”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C 34: 244-245.