+DIr Bildirme Eki Üzerine

Yıl 2012, Sayı: 32, 37 - 54, 01.12.2012

Turgut Baydar

Öz

Eldeki mevcut çalışmalarda +DIr ekinin, ek-fiilin geniş zamanının 3. teklik ve çoklukşahıs çekimlerinde bir yüklemleştirici olarak kullanıldığı ifade edilmektedir. Yani buçalışmalarda +DIr, bir cevher fiili olarak değerlendirilmekte; +DIrın Türkçenin öncekidönemlerinden günümüze kadar böyle bir işlevinin olduğundan bahsedilmekte ve buyönde örnekler verilmektedir. Yazıda mevcut çalışmalarda söylenilenlerin aksine +DIrekinin bir yüklemleştirici / cevher fiili olarak değil; bir tekit / bir enklitik olarakTürkçenin her döneminde kullanıldığı, bugün de Türkiye Türkçesinde ve çağdaş Türklehçelerinde kullanılmaya devam ettiği zengin tanıklı örneklerle dikkatlere sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

+DIr bildirme eki, cevher fiili, tekit / enklitik, pekiştirme, kesinlik, ihtimal

On The Indicative Affix ‘+DIr’

Öz

In available studies, it is stated that the affix ‘+DIr’ is used as a suffix making predicate in the third-person singular and the third-person plural in the simple present tense conjugation of the complementary verb. That is, in those studies, ‘+DIr’ is assessed as a complementary verb; it is mentioned that ‘+DIr’ has such a function from the earlier periods of Turkish to today, and some examples are given to this situation. Contrary to what is said in available studies, it is emphasized that the affix ‘+DIr’ is used not as a predicate or complementary verb, but as a reiteration or enclitic in all periods of Turkish, and that even today it is still continuously used in both Turkish Turkish and modern Turkish dialects.

Anahtar Kelimeler

the affix ‘+DIr’, complementary verb, reiteration / enclitic, emphasis, certainty, possibility