Öz
Bu çalışmamızda, dil bilgisi kitaplarında tasarlama kipleri içinde yer alan, genellikle dilek-şartkipi olarak anılan şart kipi ile ilgili, bugüne kadar dilbilimcilerimizin bu kip üzerine yaptıklarıçalışmalardan yola çıkarak metinlerden alınan örnekler ışığında, şart kipi eki -sA’nın yapısınınnasıl oluştuğu ve kökeninin ne olduğu üzerinde durulmuştur. Ayrıca tarihî süreç içinde EskiTürkçe, Orta Türkçe, Karahanlı Türkçesi, Harezm Türkçesi, Kıpçak Türkçesi, Eski OğuzTürkçesi, Çağatay Türkçesi, Eski Anadolu Türkçesi, Osmanlı Türkçesi gibi yazı dilleri dönemindeşart kipi eki -sA’nın geçirdiği şekil değişikliği, çekiminde kullanılan kişi eklerinin türlerive geçirdikleri şekil değişiklikleri yazılı kaynaklardaki örneklere dayanarak incelenmiştir.Kipin çağdaş Türk lehçelerindeki çekimi üzerinde durularak bu lehçelerdeki şart kipi eki, çekimindekullanılan kişi ekleri ve pekiştiriciler incelenmiştir. Ayrıca çağdaş lehçelerdeki ekleringeçirdiği şekil değişiklikleri ve aralarındaki farklar üzerinde durulmuştur.
Anahtar Kelimeler
Dil bilgisi tasarlama kipleri dilek-şart kipi -sA eki şart kipinin işlevleri.
Öz
In this study, it was focused on the origin of conditional mood suffix –sA, and how its structure came up, by referring to examples from the texts and the studies done by Turkish linguists concerning conditional mood, which is also called as “subjunctive-conditional mood”. Further, historically, types of personal endings used in conjugation, and structural change of the suffix –sA in the periods of old Turkish, middle Turkish, Karahan Turkish, Harezm Turkish, Kipchak Turkish, Old Oghuz Turkish, Chagatay Turkish, old Anatolian Turkish, and Ottoman Turkish were examined depending on examples in written sources. By emphasizing the conjugation of the suffix in contemporary Turkish dialects; personal suffixes and reinforces which are used in the conjugation of conditional mood in these dialects were examined. More, structural changes of suffixes in contemporary languages, and differences between them are studied.
Ayrıntılar
| Diğer ID | JA29GH53VT |
|---|---|
| Bölüm | Araştırma Makalesi |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 1 Aralık 2011 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2011 Sayı: 30 |
Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi Creative Commons Atıf-GayriTicari 4.0 Uluslararası Lisansı (CC BY NC) ile lisanslanmıştır.