ADIYAMAN HALK KÜLTÜRÜNDE EVLİLİK VE EVLENME TÖRENLERİ

Yıl 2019, Sayı: 46, 179 - 193, 31.08.2019

Yavuz Uysal

https://doi.org/10.21563/sutad.636732

Cited By: 3

Öz

Toplumun en küçük birimi olan aile, iki insanın birlikteliği ile oluşan ve toplumun çekirdeği konumundaki en küçük sosyal yapıdır. Bir milletin geleceğini tayin eden bu sosyal yapı, kültürel boyutta incelendiğinde Türkler arasında kutsallık derecesinde önemli görülen ve dinî inançlarla da tamamlanarak önemi arttırılan bir yapıya dönüşmüştür. Aile kavramının oluşmasının ilk basamağını oluşturan evlilik, dünyanın bütün milletlerinde görülen bir uygulama şekli gibi görülse de bu törenin oluşumu, öncesi ve sonrasında yapılan törenler, hemen hemen bütün milletlerde hatta bir milletin kendi içerisinde bile farklılık göstermektedir. Eş seçimi, eş sayısı, kız isteme, kına gecesi vb. uygulamalar, her kültürde kuralları ve sınırları belirlenerek insanların kültür mirasına işlenmiştir. Evlilik, insanların bireysellikten kurtularak yeni bir sosyal statü kazandıkları hem toplumsal hem de bireysel sorumluluklarıyla yaşam şekillerini değiştirdikleri, önemli dönüm noktalarından birisidir. Geleneksel yapı içerisinde uygulanmakta olan evlilik adına düzenlenen törenler, gün geçtikçe yok olmakta ve insanlar geleneksel uygulamaları, toplumsal yükümlülük statüsünden çıkarmaktadırlar.

Bu çalışmada, Adıyaman ili ve çevresinde unutulmaya yüz tutmuş evlenme gelenekleri, evlilik çağı gelmiş iki insanın, tanışmalarından, düğün sonrası el öpme ziyaretine kadar geçirdikleri evreler, detaylı bir şekilde ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler

Adıyaman, Düğün Geleneği, Evlenme, Kız İsteme, Kına Gecesi.

Kaynakça

• AK, Mehmet (2017), “Yörüklerde Kadın”, JASSS/The Journal Of Academic Social Science Studies, (58): 307-336.
• ARTUN, Erman (2008), Halk Kültürü Araştırmaları, İstanbul: Kitabevi Yayınları.
• BORATAV, Pertev Naili (2003), 100 Soruda Türk Folkloru, İstanbul: Gerçek Yayınevi.
• ERGİN, Muharrem (2004), Dede korkut Kitabı, C. I, Ankara: TDK Yayınları.
• EROĞLU, Erol–ÖZKANAT, Zehra (2014), “Unutulmaya Yüz Tutmuş Bir Gelenek Duvak Töreni”, TÜRÜK Dil, Edebiyat ve Halkbilimi Araştırmaları Dergisi, (2): 272-278.
• GÜRSOY NASKALİ, Emine–KOÇ, Aylin (2007), Kültür Tarihimizde Çeyiz, İstanbul: Picus Yayınları.
• KAYABAŞI, Onur Alp (2016), “Taşeli Yöresi Tahtacılarının Geçiş Dönemlerinde Mitolojik Unsurlar”, Türk Kültürü ve Hacı Bektaşi Veli Araştırma Dergisi, (78): 139-158.
• Kâşgarlı Mahmud (2005), Divanü Lugati’t Türk, (hzl. Seçkin Erdi, Serap Tuğba Yurteser), İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
• TANRIBUYURDU, Gülçin (2016), “Klasik Türk Şiirinde Bir Sembol Dili Olarak Kına”, İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, C. 5, (1): 102-115.
• YALÇIN UYSAL, S. Selhan (2010), “Türklerde Çeyiz Sandığının Kullanımı ve Geleneksel Süslemeleri”, ODÜ Sosyal Bilimle Enstitüsü Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, C. 1 (1): 161-162.