TİMURLU DEVLETİ EMÎRLERİ I- BARLAS BOYU: MIZRAB BARLAS

Yıl 2019, Sayı: 46, 261 - 268, 31.08.2019

Ali Rıza Yağlı

https://doi.org/10.21563/sutad.636779

Öz

Emîr Mızrab, Barlas boyundan Emîr Caku’nun oğludur. Ailesinin idaresinde bulunan Kunduz ve Bağlan bölgesi uluslarını yönetmiş, Turşiz kendine suyurgal olarak verilmiştir. Emîr Mızrab, Emîr Timur’un ardından Şahruh Mîrza’nın hizmetine girmiş, emîrü’l-ümerâlık ve emîr-i tümenlik yapmıştır. Askerî faaliyet olarak ilk Hindistan Seferi’ne katılmıştır. Ardından Yedi Yıllık Sefer’de bulunmuştur. Başından beri Şahruh Mîrza’nın maiyetinde olan Emîr Mızrab, Timurlu fetretinde de hizmetine devam etmiştir. Şahruh Mîrza’nın hâkimiyet kurmasında önemli yararlıkları görülmüştür. Şahruh Mîrza’nın hizmetinde Fars hâkimi iken ölmüştür. Oğlu Pir Ahmed ise Emîr Timur’un hizmetinde emîrü’l-ümerâ olarak görev yapmıştır. Ancak Emîr Timur’un ölünce babasının aksine Halil Sultan’ın tarafında yer almıştır. Burada görevi kötüye kullandığı için öldürülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Emîr Mızrab, Emîr Caku, Barlas boyu, Emîr Sultan Pir Ahmed, Bağlan, Emîr Timur, Şahruh Mîrza.

Kaynakça

• AKA, İsmail (1994), Mirza Şahruh ve Zamanı (1405-1447), Ankara: TTK Yay.
• ALAN, Hayrunnisa (2017), “Timurlular”, Avrasya’nın Sekiz Asrı Çengizoğulları, (hzl. Hayrunnisa Alan- vd.), İstanbul: Ötüken Neşriyat, s.180-247.
• Amîr Temur v Mirovay İstorii (1994), İzdetelska-Poligrafiçkiy Kontsern «Şark», Taşkent.
• BARTHOLD, Wilhelm (1997), Uluğ Beg ve Zamanı, (çev. İsmail Aka), Ankara: TTK. Yay.
• Ca’ferî bin Muhammed el-Hüseynî (2011), Târîh-i Kebîr (Tevârîh-i Enbiyâ ve Mülûk), (çev. İsmail Aka), Ankara: TTK Yay.
• Fasih Ahmed bin Celaleddin Muhammed Hafî (1339), Mücmel-i Fasihî, (nşr. Mahmud Ferruh), Bastan-Meşhed.
• Gazi Zahirüddin Muhammed Babur (1987), Vekayi, C. II, (çev. Reşit Rahmeti Arat), Ankara: TTK Yay., 2. bs.
• Gıyaseddin Ali Yezdî (1379), Sa‘adetnâme (Rûznâme-i Gazavât-ı Hindustân), (nşr. İrec Afşar), Tahran.
• Hafız Abru (1371), Zübdetü’t-tevârîh, C. I, (nşr. Seyyid Kemal Hac Seyyid Cevadî), Tahran.
• Hasan-ı Rumlu (2006), Ahsenü’t-Tevârîh, (çev. Mürsel Öztürk), Ankara: TTK Yay.
• Hondmir (1317/2535 Şahinşahî Yılı), Düstûrü’l-vüzerâ, (nşr. Said Nefisî), Tahran.
• Hondmir (1994), Habibu’s-siyer, C. III/I-III/II, (trans.-Ed. W.M. Thackston), Harvard: Harvard University.
• İbni Arabşah (2012), Acâibu’l Makdur (Bozkırdan Gelen Bela), (çev. D. Ahsen Batur), İstanbul: Selenge Yay.
• LAMBTON, Ann K.S. (1997), “Soyurghal”, EI², C. IX, Leiden-Brill: s.731-734.
• MANZ, Beatrice Forbes (2006), Timurlenk, (çev. Zuhal Bilgin), İstanbul: Kitap Yayınevi.
• Muhammed bin Hondşah bin Mahmud Mirhond (1380), Ravzatü’s-safa Siyretü’l Enbiya ve Mülûkü’l Hulefa, C. VI-I/ IX, (nşr. Cemşid Kiyanfer), Tahran.
• Muizzü’l-ensâb (2006), İstoriya Kazahstana v Percidskih İstoçnikah, Tom III, Almatı.
• Muizzü’l-ensâb, The British Library, Catalogue Or. 467.
• Nizamüddin Şâmî (1987), Zafernâme, (çev. Necati Lugal), Ankara: TTK Yay., 2. bs.
• ÖLMEZ, Mehmet (2009), “Soyurgal”, DİA, C. XXXVII: s.388-389.
• Seyfeddin Hacı ibn Nizam Ukaylî (1337), Âsârü’l-vüzerâ, (nşr. Mir Celaleddin Hüseynî Urmevî (Muhaddih)), Tahran.
• Şerefeddin Ali Yezdî (1336), Zafernâme, C. I-II, (tash. Muhammed Abbasî), Tahran.
• Şerefüddin Ali Yezdî (2013), Zafernâme, (çev. D. Ahsen Batur), İstanbul: Selenge Yay.
• Tacü’s-selmânî (1999), Tarihnâme, (çev. İsmail Aka), Ankara: TTK Yay., 2. bs.
• YAĞLI, Ali Rıza (2014), Timurlu Devleti’nde Vezîrler ve Vezîrlik Kur