Work Ethics in the History of Turkish Culture in terms of its Effect on Work Values: Examples from Divan-ı Hikmet

Yıl 2024, Sayı: 62, 199 - 217

Ümit Deniz İlhan

https://doi.org/10.21563/sutad.1302029

Öz

Literary works are concrete reflections of the collective memory in societies in terms of portraying perception, attitudes, and behaviors. They have also taken on the function of carrying the cultural elements they were born into across time and space. Building on this reality, the impact of work ethics on work values in Turkish cultural history has been attempted to be revealed through a qualitative content analysis of Ahmed Yesevi’s Divan-ı Hikmet, which has been spiritually significant in the Turkish Islamic world for centuries. The analysis indicates that the fundamental qualities dedicated to becoming an complete human in the Divan-ı Hikmet, which is the spiritual education of a person on the path to becoming a complete human, correspond to the following characteristics in the working life: i) Upholding justice, ii) valuing continuous learning, iii) working with passion, iv) being reliable, v) being tolerant, vi) showing perseverance, vii) being loving, viii) being optimistic, and xix) being helpful. Thus, it is suggested that within the context of Turkish culture, the principles of a complete human can serve as a guide for work ethics, shaping and influencing the framework of work values.

Anahtar Kelimeler

Turkish Cultural History, Ahmed Yesevi, Divan-ı Hikmet, Work Ethics, Work Values

Çalışma Değerlerine Etkisi Bakımından Türk Kültür Tarihinde Çalışma Ahlakı: Divan-ı Hikmet’ten Örnekler

Öz

Edebi eserler; toplumlarda algı, tutum ve davranışı ortaya koymaları bakımından ortak hafızanın somut yansımalarıdır. Söz konusu eserler, içine doğdukları kültürel öğeleri zaman ve mekân ötesine taşıma gibi bir fonksiyonu da üstlenmişlerdir. Bu gerçekten yola çıkarak çalışma değerlerine etkisi bakımından Türk kültür tarihinde çalışma ahlakının izleri, Türk İslam dünyasının manevi hayatında yüzyıllardır önemi devam eden Ahmed Yesevi’nin Divan-ı Hikmet’i nitel analiz yöntemi kapsamında içerik analizine tabi tutularak ortaya konulmaya çalışılmıştır. Yapılan analizde özünün kâmil insan olma yolundaki insanın manevi eğitimi olan Divan-ı Hikmet’te kâmil insan olmaya ithaf edilen temel niteliklerin; çalışma hayatında i) adaleti gözeten, ii) sürekli öğrenmeyi önemseyen, iii) tutku ile çalışan, iv) güvenilir, v) toleranslı, vi) sebatkar, vii) sevgi dolu, viii) iyimser ve xix) yardımsever olmaya karşılık geldiği sonucuna varılmıştır. Böylece Türk kültürü bağlamında çalışma ahlakının içinin kâmil insan niteliklerinin düstur edinilip meleke haline dönüştürülmesi ile doldurulabileceği ve etkisi altında olan çalışma değerlerinin çerçevesinin çizilebileceği yönünde öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Türk Kültür Tarihi, Ahmed Yesevi, Divan-ı Hikmet, Çalışma Ahlakı

Kaynakça

• Assman, J. (2001). Kültürel bellek (A. Tekin, çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları
• Bice, H. (2016). Piri Türkistan, Hoca Ahmed Yesevi. Ankara: Hoca Ahmet Yesevi Uluslararası Türk-Kazak Üniversitesi Yayınları.
• Bice, H. (2020). Divan-ı Hikmet’te tasavvufi kavramlar (Doktora tezi). Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Boatwright, J. R. & Slate, J. R. (2000). Work ethic measurement of vocational students in Georgia. Journal of Vocational Education Research, 25(4), 503-531. https://doi.org/10.5328/JVER25.4.503
• Christie, P. M. J., Kwon, I. G., Stoeberl, P. A. & Baumhart, R. (2003). A cross-cultural comparison of ethical attitudes of business managers: India Korea and the United States. Journal of Business Ethics, 46, 263-287. https://doi.org/10.1023/A:1025501426590
• Egri, C. P. & Ralston, D. A. (2004). Generation cohorts and personal values: A comparison of China and the United States. Organization Science, 15(2), 210-220. Erişim adresi: https://www.jstor.org/stable/30034725
• Guiso, L, Sapienza, P. & Zingales, L. (2006). Does culture affect economic outcomes? Journal of Economic Perspectives, 20(2): 23-48. Erişim adresi: https://www.jstor.org/stable/30033649
• Güngör, Z. (Ed.). (2017). Hoca Ahmed Yesevi Külliyatı. Ankara: Hoca Ahmet Yesevi Uluslararası Türk-Kazak Üniversitesi Yayınları.
• Güven, A. Ş. (2017). Aktarılan değerler açısından Divan-ı Hikmet. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 60, 297-310. Erişim adresi: https://www.idealonline.com.tr/IdealOnline/lookAtPublications/paperDetail.xhtml? uId=58004
• Horata, O. (2013). Osmanlı’dan Türkiye Cumhuriyeti’ne kültürel miras. (O. Horata, ed.). Cumhuriyet dönemi Türk Kültürü-Atatürk dönemi (1920-1938) içinde (s. 3-16) Ankara: AKM Yayınları.
• Horata, O. (2017). Türk dünyası’nın kültürel ufukları: Tarihsel bağlam içinde genel bir değerlendirme, bilig, 82, 117-131.
• İlhan, Ü. D. (2019). Kuşaklar açısından çalışma değerleri ve örgütsel bağlılık. Ankara: Nobel Bilimsel Eserler.
• İsen, M. (1996). Orta Asya Türk edebi dilinin Anadolu Türk edebi diline etkisi ve Ahmet Yesevi. bilig, 1, 13-16.
• Joya, M. Z. (2020). Divan-ı Hikmet (Özbekistan yazma nüshası) inceleme, metin, sözlük (Yüksek Lisans Tezi). Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp?id=4wGVpUFGYgSIzOtI- sGIdg&no=_YpiRk47S2o414hLgS2hrQ
• Koca, S. (2016). Türk kültürünün temelleri. Ankara: Berikan Yayınevi.
• Köprülü, F. (1993). Türk еdеbiyаtındа ilk muttаsаvıflаr. Ankara: Diyаnеt İşlеri Bаkаnlığı Yаyınlаrı.
• Miles, M. B. ve Huberman M. (1994). A qualitative data analysis. Sage Publications.
• Mirzoyev, K. İ. (2016). Yesevi Azeri ve Orta Asya Türk edebi mahsullerinde. Geçmişten Geleceğe Hoca Ahmed Yesevi Uluslararası Sempozyumu, II. Cilt içinde (s. 709-712). Ankara: Şenyıldız Yayıncılık.
• Özkul, O. (2015). Türk kimliğini oluşturan ortak kültürel değerler. Emek ve Toplum Dergisi, 4(8), 167-185.
• Roux, J. P. (2020). Türklerin tarihi: Pasifik’ten Akdeniz’e 2000 yıl (A. Kazancıgil & L. A. Özcan, çev.). İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Tatcı, M. (Ed.). (2017). Divan-ı Hikmet, Hoca Ahmed Yesevî. Ankara: Hoca Ahmet Yesevi Uluslararası Türk-Kazak Üniversitesi Yayınları.
• Tenişev, E. R. (1992). Ahmed Yesevi ve Ahmed Yükneki’nin eserlerinin dili üzerine. Milletlerarası Hoca Ahmed Yesevî Sempozyumu Bildirileri Kitabı içinde (s. 99-102). Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Timur, T. (2000). Osmanlı kimliği. İstanbul: İmge Yayınları.
• Tutal, N. (2006). Küreselleşme, iletişim, kültürlerarasılık. İstanbul: Kırmızı Yayınları.
• Ülgener, S. F. (2006). İktisadi çözülmenin ahlak ve zihniyet dünyası. İstanbul: Derin Yayınları.
• Wuthnow, R. (2008). The sociological study of values. Sociological Forum, 23(2), 333-343.
• Yazıcı, M. (2014). Değerler ve toplumsal yapıda sosyal değerlerin yeri. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 24(1), 209-223.