Hakem Kılavuzu

Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi özgün ve bilimsel kalitesi yüksek makaleleri yayımlamayı amaçlamaktadır. Dolayısıyla alanında uzman hakemlerin, dergimizin makale değerlendirmeleri hususunda yapacağı katkılar oldukça önem arz etmektedir.

Hakemlerin Seçimi
Hakemler, değerlendirmeye alınacak makale konusuyla ilgili çalışmaları bulunan ve doktora derecesine sahip uzmanlar arasından tercih edilmektedir. Bir makaleye yazarın görev aldığı kurumdan ve/veya bölümden hakem atanmaz. Ayrıca hakemlerin aynı kurumdan ve/veya bölümden olmamasına dikkat edilir. Hakem seçiminde akran değerlendirmesi göz önünde bulundurulur.
Türkiye’deki üniversitelerden seçilen hakemlerle ilgili bilgilere YÖK Akademik internet sitesinden, yurt dışından seçilen hakemlere ise Publons’dan erişim sağlanmaktadır.

Hakemlerin Görev ve Sorumlulukları
Akademik çalışmaların "Kör Hakemlik" ile değerlendirilmesi, yayın kalitesini doğrudan etkilemektedir. Dergimizin değerlendirme süreci çift taraflı kör hakemlik ilkesiyle yürütülmektedir. Kör hakemlik uygulaması akran değerlendirmesi esasına göre işletilmektedir. Hakemler, yazarlar ile doğrudan iletişime geçemez, değerlendirme ve yorumlar dergi yönetim sistemi aracılığıyla iletilir. Bu süreçte değerlendirme formları ve tam metinler üzerindeki hakem yorumları editör aracılığıyla yazar(lar)a iletilir. Bu bağlamda Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi için makale değerlendiren hakemlerin aşağıdaki sorumluluklara sahip olması beklenmektedir:
• Değerlendirmeyi nesnel bir şekilde sadece çalışmanın içeriği ile ilgili olarak yapmalıdır. Milliyet, cinsiyet, dinî inançlar, siyasi görüşler ve ticari kaygıların değerlendirmeye etki etmesine izin vermemelidir.
• Gizlilik ilkesi gereği, değerlendirdikleri çalışmalarla ilgili incelemeleri ve bilgileri kimseyle paylaşmamalıdır. Yazarlarla doğrudan iletişime geçmemelidir. Çalışmada yer alan bilgiler yazarının izni olmadan kullanılmamalıdır.
• Değerlendirme sürecinde çıkar çatışması ile karşı karşıya olduğunu düşünürse, çalışmayı incelemeyi reddederek, dergi editörünü bilgilendirmelidir.
• Makaleyi değerlendirirken bilimsel etik ihlalleri hususunda dikkatli olmalıdır. Eğer etik ihlal tespit ederse durumu editöre rapor etmelidir.
• Yaptığı değerlendirmeler makalenin gelişimine katkı sağlamalı ve editörlerin karar almasına yardımcı olmalıdır.
• Değerlendirme için gönderilen makale konusu hakkında kendisinin yetkin olmadığını veya incelemeyi zamanında tamamlayamayacağını düşünen hakemler hakemlik davetini reddetmelidir
• Hakemler, bir yazarın çalışmasına çıkar amaçlı atıflar önermemelidir. Önereceği atıflar yazının gelişimine katkı sağlamalıdır.
• Değerlendirmeyi yapıcı ve nazik bir dille yapmalıdır. Düşmanlık, iftira ve hakaret içeren aşağılayıcı kişisel yorumlar yapmamalıdır.

İnceleme Yapma
Hakem değerlendirmeleri genel olarak çalışmaların; özgünlük, kullanılan yöntem, etik kurallara uygunluk, bulguların ve sonuçların tutarlı bir şekilde sunumu ve alanyazın açısından incelenmesine dayanmaktadır. Bu inceleme aşağıdaki unsurlara göre yapılmalıdır:
1. Giriş ve alanyazın: Değerlendirme raporu çalışmada ele alınan problemin sunumu ve amaçları, konunun önemi, konuyla ilgili alanyazının kapsamı, güncelliği ve çalışmanın özgünlüğü hakkında görüş içerir.
2. Yöntem: Değerlendirme raporu, kullanılan yöntemin uygunluğu, araştırma grubunun seçimi ve özellikleri, geçerlik ve güvenilirlik ile ilgili bilgilerin yanı sıra veri toplama ve analiz süreci hakkında görüş içerir.
3. Bulgular: Değerlendirme raporu, yöntem çerçevesinde elde edilen bulguların sunumu, analiz yöntemlerinin doğruluğu, araştırmanın amaçları ile erişilen bulguların tutarlılığı, ihtiyaç duyulan tablo, şekil ve görsellerin verilmesi, kullanılan testlerin kavramsal açıdan değerlendirilmesine yönelik görüşler içerir.
4. Değerlendirme ve tartışma: Değerlendirme raporu, bulgulara dayalı olarak konunun tartışılması, araştırma sorusuna/larına ve hipoteze/lere uygunluk, genellenebilirlik ve uygulanabilirlik ile ilgili görüş içerir.
5. Sonuç ve öneriler:  Değerlendirme raporu alanyazına katkı, gelecekte yapılabilecek çalışmalara ve alandaki uygulamalara yönelik öneriler hakkında görüş içerir.
6. Stil ve anlatım: Değerlendirme raporu, çalışma başlığının içeriği kapsaması, Türkçenin kurallara uygun kullanımı, gönderme ve referansların APA 6 kurallarına uygun olarak tam metnin diline uygun verilmesi ile ilgili görüş içerir.
7. Genel değerlendirme: Değerlendirme raporu çalışmanın bir bütün olarak özgünlüğü, eğitim alanyazınına ve alandaki uygulamalara sağladığı katkı hakkında görüş içerir.

Editör Kılavuzu

Editörlerin Seçimi

Baş editör(ler) ve alan editörleri, derginin yayın kapsamına uygun olarak doktora derecesine sahip olan ve akademik çalışmaları bulunan uzmanlar arasından seçilir. Editör yardımcılarında ise en az yüksek lisans mezunu olma şartı aranır.

Editörlerin Görev ve Sorumlulukları
Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi editörleri, açık erişim olarak Committee on Publication Ethics (COPE) tarafından yayımlanan "COPE Code of Conduct and Best Practice Guidelines for Journal Editors" ve "COPE Best Practice Guidelines for Journal Editors" kılavuzlarında belirtilen görev ve sorumluluklara sahip olmalıdır:

1. Genel görev ve sorumluluklar
Editörler, dergide yayımlanan her yayından sorumlu olduğundan aşağıdaki görev ve sorumlulukları benimsemelidir:
• Okuyucuların ve yazarların bilgi taleplerini karşılamaya yönelik çaba sarf eder.
• Derginin sürekli olarak gelişimine katkı sağlar.
• Dergide kaliteli çalışmaların yayınlanmasına yönelik süreçleri yürütür.
• Düşünce özgürlüğünü destekler.
• Editoryal süreçleri tarafsızlık ilkesi çerçevesinde yönetir.
• Fikrî mülkiyet hakları ve etik ilkelerden taviz vermeden süreçleri yürütür.
• Düzeltme, açıklama gerektiren konularda yayın açısından açıklık ve şeffaflık gösterir.

2. Okuyucu ile ilişkiler
Editörler, karar verme süreçlerinde tüm okuyucu ve araştırmacıların ihtiyaç duydukları bilgi, beceri ve deneyim beklentilerini göz önünde bulundurmalıdır. Yayınlanan çalışmaların, okuyucu ve araştırmacılara katkılar sunan özgün nitelikte yayınlar olmasına önem vermelidir. Ayrıca editörler okuyucu ve araştırmacılardan gelen geri bildirimleri dikkate alarak onlara açıklayıcı ve bilgilendirici geri dönüşler yapmalıdır.

3. Yazarlar ile ilişkiler               
• Editörler; çalışmaların önemi, özgün değeri, geçerliliği, anlatımın açıklığı ve derginin amaç ve hedeflerine dayanarak olumlu ya da olumsuz karar vermelidir.                     
• Yayın kapsamına uygun olan çalışmaların ciddi problemi olmadığı sürece ön değerlendirme aşamasına almalıdır.
• Editörler, çalışma ile ilgili ciddi bir sorun olmadıkça, olumlu yöndeki hakem önerilerini göz ardı etmemelidir.
• Yeni editörler, çalışmalara yönelik olarak önceki editör(ler) tarafından verilen kararları ciddi bir sorun olmadıkça değiştirmemelidir.
• "Değerlendirme ve Yayın Süreçleri" mutlaka yayımlanmalı ve editörler tanımlanan süreçlerde yaşanabilecek sapmaların önüne geçmelidir.
• Editörler yazarlar tarafından kendilerinden beklenecek her konuyu ayrıntılı olarak içeren bir "Yazar Rehberi" yayımlamalıdır. Bu rehberler belirli zaman aralıklarında güncellenmelidir.
• Yazarlara açıklayıcı ve bilgilendirici şekilde bildirim ve dönüş sağlanmalıdır.

4. Hakemler ile ilişkiler
Editörlerin hakemlere karşı görev ve sorumlulukları aşağıdaki şekildedir:
• Hakemleri çalışmanın konusuna uygun olarak belirlemelidir.
• Hakemlerin değerlendirme aşamasında ihtiyaç duyacakları bilgi ve rehberleri sağlamakla yükümlüdür.
• Yazarlar ve hakemler arasında çıkar çatışması olup olmadığını gözetmek durumundadır.
• Kör Hakemlik ilkesi gereği hakemlerin kimlik bilgilerini gizli tutmalıdır.
• Hakemleri tarafsız, bilimsel ve nesnel bir dille çalışmayı değerlendirmeleri için teşvik etmelidir.
• Hakemleri zamanında dönüş ve performans gibi ölçütlerle değerlendirmelidir.
• Hakemlerin performansını artırıcı uygulama ve politikalar belirlemelidir.
• Hakem havuzunun dinamik şekilde güncellenmesi konusunda gerekli adımları atmalıdır.
• Nezaketsiz ve bilimsel olmayan değerlendirmeleri engellemelidir.
• Hakem havuzunun geniş bir yelpazeden oluşması için adımlar atmalıdır.

5. Yayın kurulu ile ilişkiler
Editörler, tüm yayın kurulu üyelerinin süreçleri yayın politikaları ve yönergelere uygun ilerletmesini sağlamalıdır. Yayın kurulu üyelerini yayın politikaları hakkında bilgilendirmeli ve gelişmelerden haberdar etmelidir. Yeni yayın kurulu üyelerini yayın politikaları konusunda eğitmeli, ihtiyaç duydukları bilgileri sağlamalıdır.
Ayrıca editörler;
• Yayın kurulu üyelerinin çalışmaları tarafsız ve bağımsız olarak değerlendirmelerini sağlamalıdır.
• Yeni yayın kurulu üyelerini, katkı sağlayabilir ve uygun nitelikte belirlemelidir.
• Yayın kurulu üyelerinin uzmanlık alanına uygun çalışmaları değerlendirme için göndermelidir.
• Yayın kurulu ile düzenli olarak etkileşim içerisinde olmalıdır.
• Yayın kurulu ile belirli aralıklarla yayın politikalarının ve derginin gelişimi için toplantılar düzenlemelidir.

6. Çıkar çatışmaları
Editörler; yazar(lar), hakemler ve diğer editörler arasındaki çıkar çatışmalarını göz önünde bulundurarak, çalışmaların yayın sürecinin bağımsız ve tarafsız bir şekilde tamamlamasını garanti etmelidir. Editör; kendisi, aile üyeleri veya çıkar ilişkisi içinde olduğu başka bir kişi tarafından yazılmış makalelerin süreçlerine müdahale etmemeli ve makaleyle ilgili kararlarda yer almamalıdır.

7. Yayın kararı
Baş editör, hakem raporları doğrultusunda makalelerin kabul veya reddedilmesine yönelik kararlardan sorumludur. Baş editör, vereceği bu kararlarda yayın kurulunun belirlediği politikalara uymak zorundadır.

8. Dergiye atıf talebi
Editör, kendi dergisinin veya başka bir derginin etki faktörünü ve görünürlüğünü artırmaya atıf talebinde bulunmamalıdır. Eğer atıf talebinde bulunacaksa sadece bilimsel esasları gözetmelidir.

9. İddiaların  araştırılması
Bir makalede etik ihlale yönelik güçlü deliller tespit eden editör, söz konusu makalenin düzeltilmesi veya geri çekilmesi sağlamak amacıyla Yayın Kurulu ve Yayıncıyla iletişime geçmelidir.

10. Kalite güvencesi
Editörler; dergide yayınlanan her makalenin dergi yayın politikaları ve uluslararası standartlara uygun olarak yayınlanmasından sorumludur.

11. Kişisel verilerin korunması
Editörler; değerlendirilen çalışmalarda yer alan deneklere veya görsellere ilişkin kişisel verilerin korunmasını sağlamakla yükümlüdür. Çalışmalarda kullanılan bireylerin açık rızası belgeli olmadığı sürece çalışmayı reddetmekle görevlidir. Ayrıca editörler; yazar, hakem ve okuyucuların bireysel verilerini korumaktan sorumludur.

12. Olası suistimal ve görevi kötüye kullanmaya karşı önlem
Editörler; olası suistimal ve görevi kötüye kullanma işlemlerine karşı önlem almakla yükümlüdür. Bu duruma yönelik şikâyetlerin belirlenmesi ve değerlendirilmesi konusunda titiz ve nesnel bir soruşturma yapmanın yanı sıra, konuyla ilgili bulguların paylaşılması editörün sorumlulukları arasında yer almaktadır.

13. Akademik yayın bütünlüğünü sağlamak
Editörler çalışmalarda yer alan hata, tutarsızlık ya da yanlış yönlendirme içeren yargıların hızlı bir şekilde düzeltilmesini sağlamalıdır.

14. Fikrî mülkiyet haklarının korunması
Editörler; yayınlanan tüm makalelerin fikri mülkiyet hakkını korumakla, olası ihlallerde derginin ve yazar(lar)ın haklarını savunmakla yükümlüdür. Ayrıca editörler yayınlanan tüm makalelerdeki içeriklerin başka yayınların fikri mülkiyet haklarını ihlal etmemesi adına gerekli önlemleri almakla yükümlüdür.

15. Yapıcılık ve tartışmaya açıklık
Editörler;
• Dergide yayınlanan eserlere ilişkin ikna edici eleştirileri dikkate almalı ve bu eleştirilere yönelik yapıcı bir tutum sergilemelidir.
• Eleştirilen çalışmaların yazar(lar)ına cevap hakkı tanımalıdır.
• Olumsuz sonuçlar içeren çalışmaları göz ardı etmemeli ya da dışlamamalıdır.

16. Politik ve ticari kaygılar
Editörler, bağımsız karar alma süreçlerinde dergi sahibi, yayıncı ve diğer hiçbir politik ve ticari unsurdan etkilenmemelidir.