TOP-LEVEL MANAGERS’ STRATEGIC MANAGEMENT DISCOURSE IN TURKEY

Yıl 2022, Cilt: 5 Sayı: 1, 1 - 16, 31.03.2022

Aytuğ Sözüer

https://doi.org/10.54993/syad.951002

Cited By: 1

Öz

This study aims to understand the strategic management paradigm in Turkey considering the changing business environment. The strategies of firms diverge whether they are a part of the global value chain or do business in sectors close to perfectly competitive markets, or want to take advantage of the opportunities created by public tenders and state incentives. On the other hand, these firms function in the same economic environment in which the country's unique historical and cultural characteristics and various external factors continue to influence. Thus, the discourse of the top-level managers of firms may shed light on today’s strategies that are deemed relevant. In regard, the content of 73 interviews, which was published in the Harvard Business Review’s Turkish edition, is analyzed in terms of strategic management themes. The findings indicate a transition to modern strategic management principles from the old-school business administration. This study is likely to update the business management narrative within Turkey’s economic context today.

Anahtar Kelimeler

Strategic management, Market conditions, Thematic analysis.

TÜRKİYE’DE TEPE YÖNETİCİLERİN STRATEJİK YÖNETİM SÖYLEMİ

Öz

Bu çalışmanın amacı, Türkiye’de değişmekte olan iş çevresi ışığında ve tepe yöneticilerin söylemleri vasıtasıyla, ülkedeki stratejik yönetim paradigmasını anlamaktır. Uluslararası değer zincirlerinin bir parçası olan, tam rekabet piyasasına yakın sektörlerde iş yapan veya kamu ihaleleri ve teşviklerin yarattığı fırsatlardan yararlanmak isteyen işletmelerin stratejileri birbirinden ayrışır. Öte yandan, bu işletmeler bulundukları ülkelerin kendine has tarihsel ve kültürel özellikleri ile çeşitli dışsal faktörlerin etkisini sürdürdüğü ortak iş çevresinde yer almaktadır. Bu makro düzen altında, işletmelerin tepe yöneticilerinin söylemleri, ülkede uygulanmakta olan stratejileri de aydınlatabilir. Buradan hareketle, Harvard Business Review Türkiye dergisinde yayınlanmış 73 görüşme içeriği, vurgulanan stratejik yönetim temaları açısından incelenmiştir. Bulgular, işletmelerin eski usul yöneticiliğin ötesinde, modern stratejik yönetim prensiplerine zamanla artan uyumuna işaret etmektedir. Çalışmanın, Türkiye’nin mevcut iktisadi bağlamında işletmecilik anlatısının güncellenmesine katkı sunması beklenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Stratejik yönetim, Piyasa koşulları, Tematik analiz.

Kaynakça

• Akdeve, E., & Köseoğlu, M.A. (2013). Türkiye’de stratejik yönetimin akademik örüntüsü nasıl gelişiyor? Lisansüstü çalışmalar üzerine bir araştırma. Finans Politik & Ekonomik Yorumlar, 50(581), 63-74.
• Akış, B. (2007). Türk iş sistemindeki değişimin holdingler arası işbirliğine etkisi. Yayınlanmamış doktora tezi. Başkent Üniversitesi, Ankara, Türkiye.
• Barca, M. 2005. Stratejik düşüncenin evrimi: Bilimsel bir disiplinin oluşum hikâyesi. Yönetim Araştırmaları Dergisi, 5(1), 7-38.
• Barca, M., & Hızıroğlu, M. (2009). 2000’li yıllarda Türkiye’de stratejik yönetim alanının entellektüel yapısı. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 4(1), 113‐148.
• Baumgartner, M.S., & Schneider, D.E. (2010). Perceptions of women in management: A thematic analysis of razing the glass ceiling. Journal of Career Development, 37(2), 559–576.
• Bellek, M., Koparan, E., & Aykan, E. (2019). Stratejik yönetim alanında türkiye’nin genel durumu: 1975-2019 yılları arası bibliyografik bir değerlendirme. Kayseri Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1, (Prof. Dr. Fuat Sezgin Özel Sayısı), 58-90.
• Bettis, R.A., Gambardella, A., Helfat, C., & Mitchell, W. (2015). Qualitative empirical research in strategic management. Strategic Management Journal, 36, 637-639.
• Boratav, K. (2012). Türkiye iktisat tarihi: 1908-2009. Ankara: İmge Kitabevi.
• Braun, V., & Clarke, V. (2006). Using thematic analysis in psychology. Qualitative Research in Psychology, 3(2), 77-101.
• Buğra, A. (1995). Devlet ve işadamları. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Buğra, A., & Savaşkan, O. (2014). Türkiye’de yeni kapitalizm. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Coşkun, R., & Çiftçi, D. (2019). Pozisyon okulu mu, kaynaklara dayalı yaklaşım mı? Yöneticilerin stratejik konulara ilişkin görüşleri üzerine nitel bir araştırma. İşletme Bilimi Dergisi, 7(3), 611-651.
• Çolpan, A.M., & Hikino, T. (2008). Türkiye’nin büyük şirketler kesiminde işletme gruplarının iktisadi rolü ve çeşitlendirme stratejileri. Yönetim Araştırmaları Dergisi, 8(1-2), 23-58.
• Dalyan, F. (2002). Stratejik yönetim alanında yapılmış lisansüstü çalışmalarla ilgili bir durum saptaması. Dokuz Eylül Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 3, 57-77.
• Dirlik, O. (2016). Türk iş sisteminin evrimi: Makro kurumsal bir inceleme. Yönetim ve Organizasyon Araştırmaları Dergisi, 1(2), 5-30.
• Duman, Ş.A., Kalemci, R.A., & Çakar, M. (2005). Türkiye’de stratejik yönetim alanının kapsamını belirlemeye yönelik bir araştırma. Yönetim Araştırmaları Dergisi, 5(1), 57-72.
• Durand, R., Grant, R.M., & Madsen, T.L. (2017). The expanding domain of strategic management research and the quest for integration. Strategic Management Journal, 38(1), 4-16.
• Ener, M., & Demircan, E. (2006). Küreselleşme sürecinde yeni devlet anlayışı ve Türkiye. Yönetim Bilimleri Dergisi, 4(2), 197-219.
• Eren, E., Aren, S., & Alpkan, L. (2000). İşletmelerde stratejik yönetim faaliyetlerini değerlendirme araştırması. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 1(1), 96-123.
• Erol, Y., İnce, A.R., & Aras, M. (2013). Türk sanayi sektöründe stratejik yönetim yaklaşımları tercihi: ISO 1000 firmalarında bir araştırma. Business and Economics Research Journal, 4(3), 75-92.
• Fikirkoca, A., & Kalemci, R.A. (2011). Küreselleşme ve makro-kurumsal teori: Bir literatür taraması. İş, Güç Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 13(2), 177-198.
• Gökşen, N.S. (2010). Makrokurumsal bakış açısı: Bir değerlendirme. İçinde A.S. Sargut ve Ş. Özen (Eds.), Örgüt Kuramları (s. 331-378). Ankara: İmge Yayınevi.
• Gökşen, N.S., & Üsdiken, B. (2001). Uniformity and diversity in Turkish business groups: effects of scale and time of founding. British Journal of Management, 12, 325-340.
• Güvemli, O. (2018). Türkiye’de işletme eğitiminin tarihçesi ile ilgili bir görüş. Accounting and Financial History Research Journal, 14, 238-241.
• Granovetter, M. (1985). Economic action and social structure: The problem of embeddedness. The American Journal of Sociology, 91(3), 481-510.
• Hancıoğlu, Y., & Tekin, E. (2017). Ulusal işletmecilik ile ulusal yönetim ve organizasyon kongrelerinde yayımlanan araştırmaların bibliyometrik profili: stratejik yönetim yazını üzerine bir inceleme. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 16. UİK Özel Sayısı, 87-100.
• HBR Türkiye, Dergi arşivi, [Çevrim içi https://hbrturkiye.com/dergi], Erişim tarihi: 01.06.2020
• Holley, D., & Trescott, P.B. (2021). Great Depression. Salem Press Encyclopedia.
• Kaplan, M. (2020). Lisansüstü İşletme Öğrencilerinin Stratejik Yönetim Çalışmaları: Yazınölçüm ve Değerleme Analizi. Stratejik Yönetim araştırmaları Dergisi. 3(1), 50.68.
• Karabag, S.F., & Berggren, C. (2014). Antecedents of firm performance in emerging economies: Business groups, strategy, industry structure, and state support. Journal of Business Research, 67, 2212-2223.
• Kepenek, Y. (2012). Türkiye ekonomisi. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Ketchen Jr., D.J., Boyd, B.K., & Bergh, D.D. (2008). Research methodology in strategic management: Past accomplishments and future challenges. Organizational Research Methods, 11(4), 643-658.
• KİK (Kamu İhale Kurumu) (2003). İhale istatistik bilgileri. [Çevrim-içi https://www.ihale.gov.tr/ ihale_istatistikleri-45-1.html], Erişim tarihi: 01.12.2020
• KİK (Kamu İhale Kurumu) (2020). Kamu alımı izleme raporu 2019. [Çevrim-içi https://www.ihale.gov.tr/ ihale_istatistikleri-45-1.html], Erişim tarihi: 01.12.2020
• Koçoğlu, R. (2015). Ulusal iş sisteminin kurumsal yönetim mekanizması üzerindeki etkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon, Türkiye.
• Kuruç, B. (1988). Belgelerle Türkiye iktisat politikası 1. cilt (1929-1932). Ankara: Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları.
• Lee, K., Lin, J., & Chang, H-J. (2005). Late marketisation versus late industrialisation in East Asia. Asian-Pacific Economic Literature, 19(1), 42-59.
• McIntyre, D.P., & Srinivasan, A. (2016). Networks, platforms, and strategy: Emerging views and next steps. Strategic Management Journal, 38(1), 141-160.
• Morgan, G., Campbell, J. H., Crouch, C., Pedersen, O.K., & Whitley, R. (Eds.). (2010). The Oxford handbook of comparative institutional analysis, Oxford: Oxford University Press.
• Morphew, C.C., & Hartley, M. (2006). Mission statements: A thematic analysis of rhetoric across institutional type. The Journal of Higher Education, 77(3), 456-471.
• Nag, R., Hambrick, D.C., & Chen, M-J. (2007). What is strategic management really? Inductive derivation of a consensus definition of the field. Strategic Management Journal, 28, 935-955.
• Pamuk, Ş. (2012). Türkiye’nin 200 yıllık iktisadi tarihi. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• OECD (Organisation for Economic Co-operation and Development) (2019). Productivity in public procurement. [Çevrim-içi https://www.oecd.org/gov/public-procurement/publications], Erişim tarihi: 15.11.2020
• Öniş, Z. (1995). International context, income distribution and state power in late industrialization: Turkey and South Korea in comparative perspective. New Perspectives on Turkey, 13, 25-49.
• Öniş, Z. (1998). State and market: The political economy of Turkey in comparative perspective. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi.
• Özalp, B. (2018). Siyasi elitler ve iş elitleri arasındaki ilişkilerin Türk iş sistemine etkileri. Yayınlanmış doktora tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul, Türkiye.
• Özbilgin, M., & Erbil, C. (2019). Yönetim çalışmaları alanındaki kısır yöntem ikilemlerini dışaçekimsel ve geçmişsel yaklaşım ve eleştirel gerçekçilikle yöntem yelpazesine dönüştürmek. Yönetim ve Çalışma Dergisi, 3(1), 1-24.
• Özcan, H.M. ve Özdemir, B. (2015). Türkiye’deki stratejik yönetim alanı nereye gidiyor: 2008-2014 yılları arası ulusal yönetim ve organizasyon kongresi bildirileri üzerine bir değerlendirme. 23. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildiriler Kitabı, 179-181.
• ÖİB (Özelleştirme İdaresi Başkanlığı) (2021). Türkiye’de özelleştirme. [Çevrim-içi https://www.oib.gov.tr/turkiyede-ozellestirme], Erişim tarihi: 21.02.2021
• Özen, Ş. (2014). Recontextualizing the new institutional conception of the state to the Turkish case. İçinde R. Westwood, G. Jack, F. Khan, & M. Frenkel (Eds.), Core-periphery relation in organization studies (s. 79-98). Hampshire: Palgrave Macmillan.
• Özen, Ş., & Önder, Ç. (2020a). Şirketlerin siyasi partilerle bağlantılarının iktidar değişikliklerine uyumlanması ve şirket performansına etkileri: Bir kuramsal çerçeve önerisi. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 75(4), 1251-1282.
• Özen, Ş., & Önder, Ç. (2020b). Distinctive context, divergent pattern: Diffusion of imported management practices in Turkey and implications for late-industrializing countries. Journal of Management & Organization, 1-20.
• Porter, M. (1996). What is strategy?. Harvard Business Review, November-December: 3-21.
• Sargut, A.S. (2009). Türkiye’de işletme yönetimi eğitiminin kurumsal çerçevesi: Çeşitlilikten eşbiçimliliğe. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 4(1): 51‐63.
• Şahin, H. (2013). Türkiye ekonomisi. Bursa: Ezgi Kitabevi.
• Şahin, K.T. (2005). Liberalleşmenin iş örgütlerinin çeşitlenmesi üzerindeki etkisi: Yeni bir perspektif ihtiyacı. Yönetim Araştırmaları Dergisi, 5(2), 121-144.
• Tate, W.L., Ellram, L.M., & Kirchoff, J.F. (2010). Corporate social responsibility reports: A thematic analysis related to supply chain management. Journal of Supply Chain Management, 46(1), 19-44.
• Tezel, Y.S. (1982). Cumhuriyet döneminin iktisadi tarihi. Ankara: Yurt Yayınları.
• Uçkan Hekimler, B., Kağnıcıoğlu, D., & Çalış, Ş. (2018). Endüstri İlişkileri. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi.
• Whitcher, B.J. (2020). Absolute essentials of strategic management. New York: Routledge Focus.
• Whitley, R. (1991). The social construction of business systems in East Asia. Organization Studies, 12(1), 1-28.
• Whitley, R. (1999). Divergent capitalism: The social structuring and change of business systems. New York: Oxford University Press.
• Witt, M.A., de Castro, L.R.K., Amaeshi, K., Mahroum, S., Bohle, D., & Saez, L. (2018). Mapping the business systems of 61 major economies: A taxonomy and implications for varieties of capitalism and business systems research. Socio-Economic Review, 16(1), 5-38.
• Yaşlıoğlu, D.T., İnan, A., & Sözüer, A. (2018). Stratejik yönetim araştırmalarında Türkiye kapsamı: 2000-2015 döneminde yayınlanan makalelerin bibliyometrik incelemesi. Istanbul Management Journal, 29(84): 79-92.