Representative Action

Yıl 2018, Sayı: 36, 1 - 20, 01.10.2018

Cenk Akil

Öz

In some circumstances, legal order may have given the competence to conduct litigation to a third party. Competence to conduct litigation is divided into two and termed as “subject case competence” and “distanced case competence”, based upon if the competence belongs to the subject of substantial law or not. In “subject case competence”, the owner of the competence is identified according to the parties of the substantial law relation. Whereas in “distanced case competence”, which is also known as “representative action”, the competence to conduct litigation belongs to non-party persons of the substantial law relation. Representative action is divided into two which are termed as “legal representative action” and “voluntary representative action”. In legal representative action, competence to conduct litigation is provided to the relation which is irrelevant to the substantial law relation by the law. Despite that, in voluntary representative action, the competence to conduct litigation is not provided by the law, but instead it is provided by the subject of the substantial law relation. In Turkish law, both the matters of; identification of the party of the case when competence to conduct litigation is used by third parties, and lawfulness of the voluntary representative action, are controversial. In this study, at first a brief information about legal representative action will be given, and then voluntary representative action will be emphasized.

Anahtar Kelimeler

Law of civil procedure, claimant/defendant, substantive legitimation, representative action, authorisation for the pursuit of court proceedings

DAVA YETKİNLİĞİ

Öz

Bazı hallerde hukuk düzeni dava takip yetkisini maddi hukuk ilişkisinin dışında üçüncü bir kişiye vermiş olabilir. Dava takip yetkisi, bu yetkinin maddi hukuk süjesinin sahibine ait olup olmamasına göre bağımlı dava yetkisi ve bağımsız dava yetkisi olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Bağımlı dava yetkisinde, yetkinin sahibi maddi hukuk ilişkisinin taraflarına göre belirlenmektedir. Buna karşılık, dava yetkinliği olarak da bilinen bağımsız dava yetkinliğinde, dava takip yetkisi maddi hukuk ilişkisinin tarafı olmayan kimselere aittir. Dava yetkinliği kendi içinde kanundan doğan dava yetkinliği ve iradi dava yetkinliği olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Kanundan doğan dava yetkinliğinde dava takip yetkisi maddi hukuk ilişkisine yabancı olan hukuki ilişkiye kanun tarafından tanınmıştır. Buna karşılık, iradi dava yetkinliğinde, dava takip yetkisi kanun tarafından değil, maddi hukuk ilişkisinin süjesi tarafından verilmektedir. Türk hukukunda gerek dava takip yetkisinin üçüncü kişiler tarafından kullanılması durumunda davanın tarafının kim olduğu, gerekse iradi dava yetkinliğinin caiz olup olmadığı tartışmalıdır. Çalışmada önce kanuni dava yetkinliği hakkında kısaca bilgi verilecek, daha sonra iradi dava yetkinliği üzerinde durulacaktır

Anahtar Kelimeler

Medeni usul hukuku, taraf, sıfat, dava yetkinliği, dava takip yetkisi

Kaynakça

• Alangoya, Yavuz: Yargılama Sırasında Tarafta (Yanda) İradi Olarak Meydana Gelen Değişme Hakkında Düşünceler, MHAD 1969, S. 5, s. 125 vd.
• Alangoya, Yavuz/Yıldırım, Kamil/Deren Yıldırım, Kamil: Medeni Usul Hukuku Essaları, Tıpkı 8. Basım, İstanbul 2011.
• Arslan, Ramazan/Yılmaz, Ejder/Taşpınar Ayvaz, Sema: Medenî Usul Hukuku, 3. B., Ankara 2017.
• Baumbach, Adolf/Lauterbach, Wolfgang/Albers, Jan/Peter, Hartmann: Zivilprozessordnung, 72. B., München 2014.
• BeckOK ZPO, Vorwerk/Wolf, 25. B., 2017.
• Berg, Hans: Die Prozessführungsbefugnis im Zivilprozess, JuS 1966 (12), s. 461 vd.
• Berger, Bernard/Güngerich, Andreas: Die Prozessführungsbefugnis des Lizenznehmers, recht 2003, s. 138 vd.
• Berger, Bernard/Güngerich, Andreas: Zivilprozessrecht, Bern 2008.
• Berger, Christian: Die subjektiven Grenzen der Rechtskraft bei der Prozessstandschaft, Köln/Berlin/Bonn/München 1992.
• Bilge, Necip/Önen, Ergun: Medeni Yargılama Hukuku, 3. B., Ankara 1979.
• Börü, Levent: Sıfat ve Dava Takip Yetkisi, BATİDER 2011, C. XXVII, S. 31, s. 249 vd.
• Budak, Ali Cem: Medeni Usul Hukukunda Üçüncü Kişilerin Haklarının Korunması, İstanbul 2000.
• Budak, Ali Cem: Hukuk Muhakemeleri Kanunu, 9. B., Ankara 2016.
• Budak, Ali Cem/Karaaslan, Varol: Medeni Usul Hukuku, Ankara 2017.
• Çiftçi, Murat Özgür: Medeni Yargılama Hukukunda İstinaf, 3. B., Ankara 2016.
• Deren Yıldırım, Nevhis: Kesin Hükmün Sübjektif Sınırları, İstanbul 1996.
• Diederichsen, Uwe: Die Funktion der Prozessführungsbefugnis in ihrer Beschraenkung auf Drittpersonen, ZZP 76 (1963), s. 400.
• Erişir, Evrim: Medeni Usul Hukukunda Taraf Ehliyeti, İzmir 2007.
• Frank, Richard: Die Verschiebung von Prozessrechtsverhaeltnissen mit Hilfe der gewillkürten Prozessstandschaft, ZZP 92 (1979), s. 321 vd.
• Frank, Richard/Straueli, Hans/Messmer, Georg: Kommentare zur zürcherischen Zivilprozessordnung, 3. B., Zürich 1997.
• Görgün, Şanal/Börü, Levent/Toraman, Barış/Kodakoğlu, Mehmet: Medenî Usûl Hukuku, 6. B., Ankara 2017.
• Gruber, Urs Peter: Anmerkung von BGH, Urteil vom 10.06.2016-V ZR 125/15, NJW 2017, s. 486.
• Grunsky, Wolfgang: Prozessstandschaft, Festgabe BGH, Bd. 3, 2000, s. 109 vd. Grunsky, Wolfgang: Die Prozessführungsbefugnis des Beklagten, ZZP 76 (1963), s. 49 vd.
• Guldener, Max: Schweizerische Zivilprozessrecht, 3. B., Zürich 1979.
• Habscheid,Walther J.: Schweizerisches Zivilprozess- und Gerichtsorganisationsrecht, 2. B., Basel und Frankfurt am Main 1990.
• Heintzmann, Walther: Die Prozessführungsbefugnis, Köln/Berlin/Bonn/ München 1971.
• Henckel, Wolfram: Parteibegriff und Rechtskrafterstreckung, ZZP 70 (1957), s. 448 vd.
• Henckel, Wolfram: Parteilehre und Streitgegenstand im Zivilprozess, Heidelberg 1961.
• Kale, Serdar: Medeni Yargılamada Taraf Ehliyeti, İstanbul 2010.
• Kass, Bela: Prozessstandschaft und Rechtskraftwirkung, Frankfurt a.M. 1972.
• Karslı, Abdurrahim: Medeni Muhakeme Hukuku Ders Kitabı, 3. B., İstanbul 2012.
• Koch, Harald: Über die Entbehrlichkeit der gewillkürten Prozessstandschaft, JZ 1984 (18), s. 809 vd.
• Kuru, Baki: Hukuk Muhakemeleri Usulü, C. I, İstanbul 2001, (Kuru, Usul I).
• Kuru, Baki: Hukuk Muhakemeleri Usulü, C. V, İstanbul 2001, (Kuru, Usul V).
• Kuru, Baki: İstinaf Sistemine Göre Yazılmış Medenî Usul Hukuku Ders Kitabı, Ankara 2017, (Kuru, Ders Kitabı).
• Lüke, Gerhard: Die Prozessführungsbefugnis, ZZP 76 (1963), s. 1 vd.
• Meriç, Nedim: Medeni Yargılama Hukukunda Tasarruf İlkesi, Ankara 2011.
• Musielak, Hans-Joachim/Voit, Wolfgang/Ball, Wolfgang: Zivilprozessordnung, Kommentar, 14. B., München 2017.
• Münchener Kommentar zur ZPO/Lindacher, Walter F.: 5. B., Band 2, München 2017.
• Oberhammer, Paul/Domej, Tanja/Haas, Ulrich: Kurzkommentar ZPO, 2. B., Basel 2013.
• Özbay, İbrahim: Grup Davaları, Ankara 2009.
• Pekcanıtez, Hakan/Atalay, Oğuz/Özekes, Muhammet: Medeni Usul Hukuku, 14. B., Ankara 2013.
• Pekcanıtez, Hakan/Taş Korkmaz, Hülya: Pekcanıtez Usûl Medeni Usûl Hukuku, 15. B., İstanbul 2017.
• Postacıoğlu, İlhan: Medeni Usul Hukuku Dersleri, 6. B., İstanbul 1975.
• Prütting, Hans/Gehrlein, Markus: ZPO Kommentar, 1. B., Luchterhand 2010.
• Rosenberg, Leo/Schwab, Karl Heinz/Gottwald, Peter: Zivilprozessrecht, 17. B., München 2010.
• Rüssmann, Helmut: Einziehungsermaechtigung und Klagebefugnis, AcP 172 (1972), s. 520 vd.
• Saenger, Ingo: ZPO, 7. B., Baden-Baden 2017.
• Schellhammer, Kurt: ZPO Zivilprozess, 15. B. München 2016.
• Schneider, Rudolf: Die Prozessführungsbefugnis des materiell Berechtigten – eine überholte Sachurteilsvoraussetzung?, ZZP 77 (1964), s. 278 vd.
• Sinaniotis, Lambros: Prozessstandschaft und Rechtskraft, ZZP 79 (1966), s. 78 vd.
• Stein, Friedrich/Jonas, Martin/Bork, Reinhard: Kommentar zur Zivilprozessordnung, Band 6, 22. B., Tübingen 2013.
• Sutter-Somm, Thomas/Hasenböhler, Franz/Leuenberger, Christoph: Kommentar zur Schweizerischen Zivilprozessordnung, 3. B., Zürich 2016.
• Tanrıver, Süha: Medeni Usul Hukuku, Cilt I, Ankara 2016.
• Taş Korkmaz, Hülya: Medeni Usul Hukukunda İradi Taraf Değişikliği, Ankara 2014.
• Taşpolat Tuğsavul, Melis: Kollektif Hukuki Yarar Çerçevesinde Topluluk Davaları, İstanbul 2016.
• Thomas, Heinz/Putzo, Hans/Reichold, Klaus: Zivilprozessordnung: ZPO , 37. B., München 2016.
• Umar, Bilge: Hukuk Muhakemeleri Şerhi, 2. B., Ankara 2014.
• Üstündağ, Saim: Medeni Yargılama Hukuku, C. I-II, 7.B., İstanbul 2000.
• Vogel, Oscar/Spühler, Karl: Schweizerisches Zivilprozessrecht : und Grunzüge des internationalen Zivilprozessrechts, 9. B., Bern 2010
• Yılmaz, Ejder: Hukuk Muhakemeleri Şerhi, C. I, 3. B., Ankara 2017.
• Zimmermann, Walter: ZPO, 8. B., Heidelberg 2007.
• Zöller, Richard/Bearbeiter: Zöller ZPO Zivilprozessordnung, 30. B., Köln 2014.