Halal Product Matter and Its Results In Terms of Law on the Protection of Consumer

Yıl 2017, Sayı: 30, 19 - 56, 01.04.2017

Metin Topçuoğlu Burcu Özkul Numan Tekelioğlu

Öz

One of the reasons that prompted consumers yo buying a product or away from it, is that the product is in accordance with the consumer’s faith values. In terms of the relevant provisions of Islam which give up the life of each and every field halal concept has an undisputed importance. Of course, the people don’t have an objective measure of their sensitivity to the concept of halal. However, in general halal requirements of muslim consumers pay attention whether the products they purchase Islam prescribes rightly poses. In these case, both in Islamic countries as well as the USA and European countries, has led to the creation a growing halal product market. In our country, the demand for halal products have proliferated in recent years and the activities carried out in this context. Businesses which want to make their products attractive, acting in accordance with religious sensitivities of consumers, are making an effort to get the halal certificate. However, in our country there is no law on issuance of halal certificates and its conditions of regulation. Therefore, halal certificates are provided by various associations and companies. But in this case, it poses many problems both consumer protection as well as unfair competition and unfair trade practices. In addition, sales of non-halal products without the knowledge of consumers also poses a problem. In this study, will focus on the issue of halal products from various angles and solution to the problem about examining the consequences of non-halal product supply will be sought

Anahtar Kelimeler

Halal product, consumer protection, halal certificate, halal criteria, defective product, unfair trade practice

TÜKETİCİNİN KORUNMASI HAKKINDA KANUN AÇISINDAN HELAL ÜRÜN SORUNU VE SONUÇLARI

Öz

Tüketiciyi bir ürünü satın almaya veya ondan uzak durmaya sevk eden sebeplerden birisi, ürünün tüketicinin inanç değerlerine uygun olup olmamasıdır. İslam dini açısından helal kavramı tartışmasız büyük bir öneme sahiptir. Elbette kişilerin helal kavramına gösterdikleri hassasiyetin objektif bir ölçüsü bulunmamaktadır. Ancak müslüman tüketicilerden bir kısmının, ürün tercihlerinde İslam’ın öngördüğü helal şartlarına göre hareket ettikleri olgusu kuşkusuzdur. Bu olgu sebebiyledir ki, hem İslam ülkelerinde hem de ABD ve Avrupa ülkelerinde giderek gelişen bir helal ürün pazarı oluşmuştur.Ülkemizde de son yıllarda helal ürünlere yönelik talep ve bu çerçevede yapılan faaliyetler artmıştır. Tüketicilerin dini hassasiyetleri doğrultusunda hareket ederek ürünlerini cazip kılmak isteyen işletmeler, helal sertifikası almak için çaba sarf etmektedirler. Ancak ülkemizde helal sertifikasının verilmesi ve buna ilişkin şartların düzenlenmesi ile ilgili hiçbir hukuk kuralı bulunmamaktadır. Bu sebeple helal sertifikası çeşitli dernek ve şirketler eliyle verilmektedir. Bu durum hem tüketicinin korunması hem de haksız rekabet ve haksız ticari uygulamalar yönüyle pek çok sorunu gündeme getirmektedir. Ayrıca tüketicilere bilgisi dışında helal olmayan ürün satışı da başlı başına bir sorun teşkil etmektedir. Bu çalışmada, TKHK açısından helal ürün sorunu üzerinde durulmuş ve helal olmayan ürün arzının sonuçları irdelenerek soruna çözüm aranmıştır

Anahtar Kelimeler

Helal ürün, tüketicinin korunması, helal sertifikası, helal şartları, ayıplı ürün, haksız ticari uygulama

Kaynakça

• ABBAMONTE, Giuseppe, The Unfair Commercial Practices, Directive: An Example Of The New European Consumer Protection Approach, Columbia Journal Of European Law, Vol.12, 2006, s.699-712.
• AKÇURA KARAMAN, Tuba, Üreticinin Ayıplı Ürünün Sebep Olduğu Zararlar Nedeniyle Üçüncü Kişilere Karşı Sorumluluğu, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2008.
• AKGÜNDÜZ, Ahmet, Avrupa’da Helal Gıda Problemleri ve Çözüm Yolları, İhracat İçin Helal Sertifikası Sempozyumu, 2012.
• AL MAZEEDI, Hani, Mc Halal System, http://www.asidcom.org/IMG/pdf/ McHalal_System-Dr-_Hani_M-_Al-Mazeedi.pdf.
• ARAL, Fahrettin- AYRANCI, Hasan, Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri, Yetkin Yayınları, Ankara, 2012
• ARKAN, Sabih, Ticari İşletme Hukuku, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü, 22.Bası, Ankara, 2016.
• ASLAN, İ.Yılmaz, Tüketici Hukuku Dersleri, Ekin, Bursa, 2014.
• ATAMER, Yeşim M.- BAŞ, Ece, “Avrupa Birliği Hukuku İle Karşılaştırmalı Olarak 6502 Sayılı Yeni Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun Uyarınca Satım Sözleşmesinde Ayıptan Doğan Sorumluluk”, İstanbul Barosu Dergisi (Tüketici Hakları ve Rekabet Hukuku Özel Sayısı), C.88, S.1, 2014, s.19-60.
• AYAN, Mehmet- AYAN, Nurşen, Kişiler Hukuku, Seçkin Yayınları, Ankara, 2016
• AYDIN, Hüseyin, Türk Ticaret Kanununda Haksız Rekabet Suçları, Yetkin Yayınları, Ankara, 2008.
• AYDOĞDU, Murat, Tüketici Hukuku Dersleri, Adalet Yayınevi, Ankara, 2015.
• AYDOS, Oğuz Sadık, Ürün Sorumluluğu, Adalet Yayınevi, Ankara, 2009.
• AYHAN, Rıza-ÖZDAMAR, Mehmet-ÇAĞLAR, Hayrettin, Ticari İşletme Hukuku, Yetkin Yayınları,9. Bası, Ankara, 2016.
• BİLGİLİ, Fatih- DEMİRKAPI, Ertan, Ticaret Hukuku Bilgisi, Dora Yayınları, 8.Baskı, 2015.
• CAN, Mustafa, Türk Ticaret Kanunu Tasarısına Göre Haksız Rekabet, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, S.69, 2007, s.151-175.
• CHAMBOLLE, Marc, Food Policy And The Consumer, Journal Of Consumer Policy, 1988, s.435-448.
• ÇALLI, İ.Duygu, Etnik Pazarlamada Helal Kavramının Kullanımı-“Almanya’da Yayınlanan Gıda Reklamları Üzerine Bir İnceleme”, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, C.XIV, S.4, s.43-55.
• ÇAYIROĞLU, Yüksel, İslam Hukukuna Göre Helal Gıda, Işık Yayınları, 2014.
• ÇEKER, Mustafa, Ticaret Hukuku Genel Esaslar, Karahan Kitabevi, Adana, 2016.
• DAILY, Eoın, Competing Concepts Of Religious Freedom Through The Lens Of Religious Product Authentication Laws, Ecclesiastical Law Society, Vol.13, 2011, s.298-311.
• DUIVENVOORDE, B.B., The Consumer Benchmarks In The Unfair Commercial Practices Directive, Studies In European Economic Law And Regulation, Springer International Publishing, Switzerland, 2015, s.13-22.
• DURAL, Mustafa- ÖĞÜZ, Tufan, Türk Özel Hukuku Cilt II Kişiler Hukuku, Filiz Kitabevi, İstanbul, 2016
• DURAL, Mustafa, Türk Medeni Hukukunda Gerçek Kişiler, Filiz Kitabevi, İstanbul, 1995.
• EREN, Fikret, Borçlar Hukuku Özel Hükümler, Yetkin Yayınları, Ankara, 2015.
• GÖLE, Celal, Ticaret Hukuku Açısından Aldatıcı Reklamlara Karşı Tüketicinin Korunması, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü, Ankara, 1983.
• GÜMÜŞ, Mustafa Alper, 6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun Şerhi Cilt I, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2014.
• GÜNERGÖK, Özcan, Üreticinin Sorumluluğu Çerçevesinde Üreticinin Ürün Gözleme Yükümlülüğü, Erzincan Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. XII, S.3-4,2008, s.313-343.
• HANZAEE, Kambiz Heidarzadeh-RAMEZANİ, Mohammad Reza, Intention To Halal Products In The World Markets, Interdisciplinary Journal Of Research In Business, Vol.1, 2011, s.1-7.
• HATEMİ, Hüseyin-KALKAN OĞUZTÜRK, Burcu, Kişiler Hukuku (Gerçek KişilerTüzel Kişiler), İstanbul, 2013.
• HAVINGA, Tetty, Regulating Halal and Kosher Foods: Different Arrangements Between State, Industry and Religious Actors, Erasmus Law Review, Vol.3, Issue 4, 2010, s.241-255.
• HAYAT, Raphie- BUTTER, Frank- KOCK, Udo, Halal Certification For Financial Products: A Transaction Cost Perspective, Tinbergen Institute Discussion Paper, 171/3, 2011, s.1-18.
• HELVACI, Serap, Gerçek Kişiler, Legal Yayıncılık, İstanbul, 2012.
• INCARDONA, Rossella- PONCIBO, Cristina, The Average Consumer, The Unfair Commercial Practices Directive And The Cognitive Revolution, J. Consum Policy(2007), s.21-38.
• İNAL, Emrehan-BAYSAL, Başak, Reklam Hukuku ve Uygulaması, On İki Levha Yayınları, İstanbul, 2008.
• İNCEOĞLU, Murat, “Yargıtay Kararları Işığında Sözleşmeye Aykırılıktan Doğan Manevi Tazminat Talepleri”, BATİDER, Aralık 2008, s.77-121.
• KARABULUT, Orhun, 6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun Kapsamında Ceza Hükümleri, İstanbul Barosu Dergisi, Tüketici Hakları ve Rekabet Hukuku Özel Sayısı, C. 88, 2014, S. 1, s.103-117.
• KARAKOCALI, Ahmet- KURŞUN, Ali Suphi, Tüketici Hukuku, Aristo, İstanbul, 2015.
• KAYA, Arslan, Reklamın Fikri Mülkiyet Hukuku İçindeki Yeri, Ömer Teoman’a 55. Yaş Günü Armağanı, İstanbul, 2002, s.459-477.
• KAYAR, İsmail, Ticari İşletme Hukuku, Seçkin Yayınları, Ankara, 2015.
• KAYIHAN, Şaban-ÜNLÜTEPE, Mustafa, Medeni Hukuk Bilgisi, Ankara, 2014.
• KULAKLI, Emrah, Ürün Sorumluluğu ve Ayıp Kavramı, On İki Levha Yayınları, İstanbul, 2009.
• KURT, Ali Osman, Yahudilikte Koşer ve Koşer Ekonomisi, Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, C.XIV, S.2, 2010, s.103-149.
• KURTOĞLU, Ramazan- ÇİÇEK, Behiye, Tüketicilerin Helal Ürünler Hakkındaki Algılama, Tutum ve Beklentilerini Tespit Etmeye Yönelik Bir Araştırma, Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, Aralık 2013, 8(3), s.181-206.
• LYTTON, Timoty, Kosher Certification: Private Regulation In The Age Of Industrial Food, Harvard University Press, 2013.
• OĞUZMAN, Kemal- SELİÇİ, Özer- OKTAY ÖZDEMİR, Saibe, Kişiler Hukuku (Gerçek ve Tüzel Kişiler), Filiz Kitabevi, İstanbul, 2016
• ÖNER, Erhan, Kalite Güvencesi, Marmara Üniversitesi Yayını, İstanbul, 2007.
• ÖZDAMAR, Mehmet- ERMENEK, İbrahim, Haksız Rekabet Davaları ve Korunan Menfaat, Ankara Barosu Dergisi, C.7, S.3, 2007, s.43-71.
• ÖZDEMİR, Hayrunnisa, Aldatıcı Reklamlara Karşı Tüketicinin Korunması, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C.53, S.3, 2004, ss.60-90.
• ÖZDEMİR, Hüseyin- YAYLI, Ali, Tüketicilerin Helal Sertifikalı Ürün Tercihleri Üzerine Bir Araştırma İstanbul İli Örneği, İşletme Araştırmaları Dergisi, 2014, 6(1), s.183-202.
• ÖZDİLEK, Ali Osman, Türk Hukukunda “Güvenli Ürün” Kavramı ve Güvenli Olmayan Ürüne Bağlanan Hukuki Sonuçlar, Asansör Sempozyumu, 2014, s.159-170.
• ÖZEL, Çağlar, Tüketicinin Korunması Hukuku, Seçkin Yayınları, Ankara, 2015. PINAR, Hamdi, Reklam Hukukunun Esasları, Turgut Akıntürk’e Armağan, İstanbul, 2008, ss.514-544.
• POROY, Reha-YASAMAN, Hamdi, Ticari İşletme Hukuku, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2015.
• RAFIDA, A.R- ALİNA, A.R- HAFIZ, H.H- SAIFOL,B., Negotiating Interests According to Islamic Approach on Halal Certifications, World Applied Sciences Journal, 2012, s.11-16.
• REGENSTEIN, J.M- CHAUDRY, M.M- REGENSTEIN, C.E, The Kosher and Halal Food Laws, Comrehensive Reviews In Food Science And Food Safety, Vol.2, 2003, s.111-127.
• REİSOĞLU, Safa, Türk Borçlar Hukuku Genel Hükümler, İstanbul, 2012.
• SAMORİ, Zakiah-ISHAK, Amal Hayati-KASSAN, Nurul Himmah, Understanding The Development Of Halal Food Standard: Suggestion For Future Research, International Journal Of Social Science And Humanity, Vol.4, No:6, 2014, s.482-486.
• SEROZAN, Rona, Medeni Hukuk Genel Bölüm- Kişiler Hukuku, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2015.
• SHAFIE, Shahidan- OTHMAN, Md Nor, Halal Certification: An International Marketing Issues And Challenges, http://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/dow nload?doi=10.1.1.458.2667&rep=rep1&type=pdf, s.1-10.
• ŞAHİNCİ, Dilek, 6502 Sayılı Yeni Tüketici Kanunundaki Reklam Hükümlerine Eleştirel Bir Bakış, Terazi Hukuk Dergisi, Cilt:9, Sayı:89, Ocak 2014, ss.97-115.
• ŞENER, Oruç Hami, Ticari İşletme Hukuku, Seçkin Yayınları, Ankara, 2016.
• TANDOĞAN, Haluk, Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri C.I, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2008.
• TANRIBİLİR, Feriha Bilge, Milletlerarası Özel Hukukta Ürün Sorumluluğuna İlişkin Kurallara Genel Bir Bakış, Sorumluluk ve Tazminat Hukuku Sempozyumu, 2009, s.263-292.
• TAŞÇI, Deniz- ÇABUK, Saye Nihan, Kalite Yönetim Sistemleri, Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayını, Eskişehir, 2013.
• TEKELİOĞLU, Numan, Tüketicinin Korunması Açısından Hukuka Aykırı Reklamlar, On İki Levha Yayınları, İstanbul, 2016.
• TEKİNAY, Selahattin Sulhi, Medeni Hukuka Giriş Dersleri, Sulhi Garan Matbaası, İstanbul, 1978.
• TİRYAKİ, Betül, Avrupa Konseyi’nin 25.7.1985 Tarihli Direktifi’ne Göre Üreticinin Sorumluluğunun Şartları ve Tüketicinin Korunması Mevzuatı İle Mukayesesi, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C.55, S.2, 2006, s.229-248.
• TOPÇUOĞLU, Metin- ÖZKUL, Burcu, Rekabet Hukuku Özellikle Haksız Rekabet Açısından Helal Gıda Sertifikası, Süleyman Demirel Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C.4, S.1, 2014, s.1-27.
• TOPÇUOĞLU, Metin, Türk Ticaret Kanunu ve Yeni Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun Açısından Haksız Ticari Uygulamalar, Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, Y.7, S.24, 2016, s.15-57.
• YARAYAN, Ali, Türk Medeni Hukuku, Yetkin Yayınları, Ankara, 2013.
• YAVUZ, Cevdet- ACAR, Faruk- ÖZEN, Burak, Türk Borçlar Hukuku Özel Hükümler, Beta Yayınları, İstanbul, 2015.
• YAVUZ, Nihat, Ayıplı İfa, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2012.
• YILDIZ, Mehmet, Osmanlıda Ürünlerin Dini/Şer’i Standardizasyonunda Dönüm Noktası: Tahirdir Damgalı Sertifikasyona Geçiş, International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Vol.5/1, 2010, s.1468-1493.
• ZEVKLİLER, Aydın-GÖKYAYLA, Emre, Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri, Turhan Kitabevi, Ankara, 2013.
• ZEYTİN, Zafer-ERGÜN, Ömer, Türk Medeni Hukuku, Ankara, 2013.