İŞYERİNDE PSİKOLOJİK TACİZ

Yıl 2017, Sayı: 30, 377 - 422, 01.04.2017

Salim Yunus Lokmanoğlu

Öz

Kişi, çalışma hayatına adım atması ile bir takım sorunlar ve sıkıntıları yaşamaya başlar. Günümüzün rekabet dolu, fazla çalışmaya dayalı iş hayatı insanların gündelik hayatını olumsuz etkileyen en önemli faktörlerden biri olup, çalışma hayatında gerek işverenle işçi arasında gerekse de işçiler arasında sıkıntılar ortaya çıkmasına neden olmuştur. İşte bu sıkıntıların yaşandığı süreç, hem bireyleri hem de toplumu olumsuz etkiler. Aslında eskiden beri var olan, işyerindeki çalışanlara yönelik psikolojik taciz kavramı, son yıllarda kapsamlı bir şekilde tanımlamaya kavuşmuş ve çok tartışılan kavramlardan biri haline gelmiştir.Uluslararası Hukukta daha evvelden tartışılmaya başlanan psikolojik taciz kavramı, Ulusal Hukukta son zamanlarda yargı kararlarına konu olmakla birlikte ilk defa mevzuatımızda 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun 417. maddesi ile düzenleme altına alınmıştır.Bu çalışma ile işyerinde psikolojik taciz kavramının genel tanımı yapılarak tarihsel gelişimi hakkında bilgiler verilecek, benzer kavramlarla ilişkisi anlatılacak ve psikolojik tacize mağdur olan kişinin mevzuatımıza göre başvurabileceği yasal yollar açıklanacaktır

Anahtar Kelimeler

Psikolojik Taciz, İşyerinde Psikolojik Taciz, İşçinin Haklı Sebebi olarak Psikolojik Taciz

Mobbing At Workplace

Öz

Human, with the starting to working life, has begin to face some problems and difficulties. Working life is any time, based on overworking and full competitive, is one of the most important factor that negatively affect human’s daily life and for this reason, cause some troubles emerge between employe and worker, ever between workers. With this kind of process containing frombles and inconueniences in it, naturally affects badly both individuals and society. The concept of psychological harassment that there has actually been from old times, has been defined comprehensively in recent years and has become one of the most discussed concepts. The concept of psychological harassment that begun to discuss earlier, in international law, in national law, altough being the subject of the judicial decision lately, it was taken under order with the article 417 of numbered 6098 The Turkish Code of Obligations for the first time. With this study, being done the general definition of the concept of the psychological harassment in the workplace will be provided informations about it’s historical development, will be expressed relationship with the other parallel concepts and will be expressed legal ways to be consulted in accordance with our laws if one exposed to psychological harassment

Anahtar Kelimeler

Mobbing, psychological harassment, mobbing as being right reason of worker.

Kaynakça

• AKGEYİK Tekin/DELEN Güngör Meltem/UŞEN Şelale: Çalışma Yaşamında Psikolojik Taciz, http://www.casgem.gov.tr/Casgem/content/conn/casgem/ path/Contribution%20Folders/csgb/Dosyalar/Kitap/10.pdf, (ET: 30.10.2015)
• AKI Erol:Ferdi İlişkilerin Kurulması ve İşin Düzenlenmesi Açısından Yargıtay’ın yılı Kararlarının Değerlendirilmesi, İstanbul 1995
• AYDIN Ufuk: İş Hukukunda İşçinin Kişilik Hakları, Eskişehir 2002
• AYDINLI İbrahim: İşverenin Sosyal Temas ve İş İlişkisinden Doğan Edimden Bağımsız Koruma Yükümlülükleri ve Sonuçları, Ankara 2004
• AYDINLI İbrahim: İşçinin Kişiliğinin Korunmasına Yönelik Düzenlemeler ve Borçlar Kanunu Tasarısının Konuyla İlgili Maddelerinin Değerlendirilmesi, TÜHİS, C. 19, S. 6, Kasım 2005
• BAKIRCI Kadriye: İşyerinde Cinsel Taciz, İstanbul 2000
• BAL Özlem: Türk Hukuk İş Hukukunda Manevi Tazminat, Ankara 2010
• BAYAT İrep/BAYKAL Beril: Ulusal ve Uluslararası Düzenlemeler Çerçevesinde İşyerinde Psikolojik Taciz (Mobbing) Olgusu ve Hukuki Sonuçları, http://iibfdergisi. gazi.edu.tr/index.php/iibfdergisi/article/viewFile/910/635,(ET:03.03.2016)
• BİLGİLİ Abbas:İş Hukukunda Mobbing, Adana 2015
• BOZBEL Savaş / PALAZ Serap: “İşyerinde Psikolojik Taciz (Mobbing) ve Hukuki Sonuçları”, TISK Akademi, 2007/I
• BRİDGE Berna: Zorbalık-Mobbing: Bilinmeyen Çeşitleri ve Çözümleri, 2. B., Beyaz Yayınları, İstanbul, 2010
• CENTEL Tankut : “Türk Borçlar Kanunu’nda Genel Olarak İşçinin Kişiliğinin Korunması”, Sicil İş Hukuku Dergisi, Yıl:6, S.24, Aralık 2011
• CENTEL Tankut : “Yeni Türk Ceza Kanununda Çalışma Yaşamına İlişkin Düzenlemeler”, Çimento İşveren Dergisi, C. 19, S. 5, Eylül 2005
• CENTEL Tankut: İş Hukuku, Bireysel İş Hukuku, İstanbul 1994
• ÇALIK Şefik : İş Sözleşmesinin Feshi ve İş Güvencesi, İstanbul 2005
• ÇELEBİ Özgün : İş İlişkisinde Manevi Taciz, Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Prof. Dr. Erden Kuntalp’e Armağan,İstanbul 2004, C.I
• ÇELİK Nuri/ CANİKOĞLU Nurşen/CANBOLAT Talat: İş Hukuku Dersleri, 28. B., İstanbul 2014
• ÇENBERCİ Mustafa : İş Kanunu Şerhi, 5 B., İstanbul 1984
• ÇOBANOĞLU Şaban: Mobbing- İşyerinde Duygusal Saldırı ve Mücadele Yöntemleri, İstanbul 2005
• DEMİR Fevzi: Yargıtay Kararları Işığında İş Hukuku ve Uygulaması, 8. B., İzmir , DEMİRCİOĞLU Huriye Reyhan: ‘‘Kişilik Hakkı İhlalinin ve Borca Aykırılığın Bir Türü Olarak İşyerinde Psikolojik Taciz (Mobbing)’’, http://webftp.gazi.edu.tr/ hukuk/dergi/11_6.pdf, (ET: 28.10.2015)
• DULAY Dilek : ‘‘İş Hukuku Çerçevesinde Mobbing Kavramı, Terazi Aylık Hukuk Dergisi’’, Şubat 2010, S. 42
• DURAL Mustafa/ÖĞÜZ Tufan: Türk Özel Hukuku, C. 2, Kişiler Hukuku, İstanbul , DOĞAN Yenisey Kübra : “İş Kanununda Eşitlik İlkesi ve Ayırımcılık Yasağı”, Çalışma ve Toplum Dergisi, Y. 2006, S. 11
• EKİN Ali :Adil ve Makul Koşullarda Çalışma Hakkı Kapsamında İşçi Onurunun Korunması, Ankara 2013
• EKONOMİ Münir: İş Hukuku, C.I, Ferdi İş Hukuku, 3. B., İstanbul 1984
• ERDOĞAN Gülnur : Mobbing (İşyerinde Psikolojik Taciz), http://www. tbbdergisi.barobirlik.org.tr/m2009-83-535, (ET : 26.10.2015)
• ERTÜRK Arslan Arzu: İş Hukuku Boyutuyla Türkiye’de Psikolojik Taciz (Mobbing) ve Dünyada Örnekler, Prof. Dr. Ali Rıza Okur’a Armağan, İstanbul , ERTÜRK Şükran/ GÜRSEL İlke: İş Hukukunda Eşit Davranma İlkesi, Prof. Dr.Sarper Süzek’e Armağan, C. 1, İstanbul 2011
• ERTÜRK Şükran: Uluslararası Belgeler ve Avrupa Birliği Direktifleri IşığındaÇalışma Hayatında Kadın Erkek Eşitliği, Belediye İş Yayınları, Ankara , ERTÜRK Şükran: İş İlişkisinde Temel Haklar, İstanbul 2002
• EYRENCİ Öner/TAŞKENT Savaş/ULUCAN Devrim: Bireysel İş Hukuku, İstanbul , EVREN ÖCAL Kemal: ‘‘İş Hukukunda Cinsel Taciz’’, Terazi Aylık Hukuk Dergisi, S. 28, GÜNGÖR Meltem :Çalışma Hayatında Psikolojik Taciz, İstanbul 2008
• GÜZEL Ali/OKUR Ali Rıza/CANİKLİOĞLU Nurşen: Sosyal Güvenlik Hukuku, 15. B., İstanbul 2014
• GÜZEL Ali/ERTAN Emre :AB Hukuku ve Karşılaştırmalı Hukukta Psikolojik Taciz, İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukukuna İlişkin Sorunlar ve Çözüm Önerileri, İstanbul Barosu Çalışma Hukuku Komisyonu 11. Yıl Toplantısı 2008
• HELVACI Serap: Gerçek Kişiler, 5. Baskı, İstanbul 2013
• HELVACI Serap : Türk ve İsviçre Hukuklarında Kişilik Haklarını DüzenleyenDavalar, İstanbul 2001
• IŞKIN Gülay :İşyerinde Psikolojik Taciz, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul 2010
• KARACA GÖKÇEK Nuray:AB Ülkelerinde İşyerinde Psikolojik Tacizin Boyutları, Psikolojik Tacizle Mücadele ve BM Mücadelede Sendikaların Rolü, Çimento İşveren, C. 23, S. 5, Eylül 2009
• KARATUNA Işıl/TINAZ Pınar: İşyerinde Psikolojik Taciz, Sağlık Sektöründe Kesitsel Bir Araştırma, Ankara 2010
• KARSLIOĞLU Y. Güldane: İşyerinde Psikolojik Taciz (Mobbing),http:// webservice.turkmetal.org.tr/AsyaWebXmlService/file.do?id=46523, (ET : 10.2015)
• KÖSEOĞLU Ali Cengiz: İş Sözleşmesinin İşçiden Kaynaklanan Nedenlerle Bildirimli Feshi, İstanbul 2011
• LİMON Resul: İş Kanunu Açısından İşçinin ve İşverenin Bildirimsiz Fesih Hakkı ve İşyeri Sendika Temsilciği, Ankara 1998
• LİMONCUOĞLU S. Alp: İş Hukuku Kapsamında Psikolojik Tacizin Değerlendirilmesi ve Mağdurların Kullanabilecekleri Haklar, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, Mart-Nisan 2013, S. 105
• MOLLAMAHMUTOĞLU Hamdi/ASTARLI Muhittin/ BAYSAL Ulaş: İş Hukuku, 6. B., Ankara 2014
• NARMANLIOĞLU Ünal : İş Hukuku, Ferdi İş İlişkileri I, İstanbul 2015
• OĞUZMAN M. Kemal/SELİÇİ Özer/OKTAY-ÖZDEMİR Saibe: Kişiler Hukuku, 15. B, Ankara 2015
• OKUR Ali Rıza : İşyerinde Cinsel Taciz , Argumentum, Ocak-Mart 1994,S.42
• OLSEN Lene : Services sectors: ILO code of practice combats workplace violence, www.ilo.org, ONARAN Yüksel Melek: Türk İş Hukukunda Kadın-Erkek Eşitliği, İstanbul 2000
• ÖZDEMİR Erdem : İş Sağlığı ve Güvenliği Hukuku, İstanbul 2014
• SARIBAY ÖZTÜRK Gizem: İş Sağlığı ve Güvenliği Yükümlülüklerinin Yerine Getirilmemesinin Hukuki, İdari ve Cezai Sorumlulukları, İstanbul 2015
• SAVAŞ Fatma Burcu:İşyerinde Manevi Taciz, İstanbul 2007
• SEVİMLİ Kamil Ahmet : Türk Borçlar Kanunu m.417 ve İş Sağlığı ve Güveliği Kanunu Işığında Genel Olarak İşçinin KişiliğininKorunması,http:// calismatoplum.org/sayi36/sevimli.pdf, (ET: 16.01.2016)
• SOYER M. Polat: İşçinin İş Görmekten Kaçınma Hakkı, Koşulları, Kullanılması ve Hukuki Sonuçları, Prof. Dr. Sarper Süzek’e Armağan, C. I., İstanbul 2011
• SOYSAL Abdullah : İş Yaşamında Stres, Çimento İşveren, C. 23, S.3, Mayıs 2009
• SUR Melda: İşçinin Çalışmaktan Kaçınma Hakkı , A. Can Tuncay’a Armağan, İstanbul 2005
• SÜMER Haluk Hadi: İş Hukuku, 20. B., Konya 2015
• SÜZEK Sarper: İş Hukuku, 10. B., İstanbul 2015
• ŞAKAR Müjdat: Sosyal Sigortalar Uygulaması, 10. B., İstanbul 2011
• ŞEN Sabahattin: Psikolojik Taciz ve İş Kanunu Boyutu, Çimentoİşveren, Eylül , TAŞKIN Ahmet: İş Hukuku Açısından İşyeri ve İşletmelerde Mobbing, İstanbul , TBMM Kadın Erkek Fırsat Eşitliği Komisyonu:İşyerinde Psikolojik Taciz (Mobbing) ve Çözüm Önerileri Komisyon Raporu, Kadın Erkek Fırsat Eşitliği Komisyonu Yayınları, Ankara 2010
• TINAZ Pınar : İşyerinde Psikolojik Taciz (Mobbing), İstanbul 2008
• TINAZ Pınar:Çalışma Yaşamında Psikolojik Bir Dram: Mobbing, “Çalışma Yaşamı”,http://www.toprakisveren.org.tr/2006-71-pinartinaz.pdf,(ET: 10.2015)
• TINAZ Pınar/BAYRAM Fuat/ERGİN Hediye: Çalışma Psikolojisi ve Hukuki Boyutlarıyla İşyerinde Psikolojik Taciz, İstanbul2008
• TOKER GÖKÇE Asiye : Mobbing: İşyerinde Yıldırma Eğitim Örneği, Pegem Akademi, Ankara 2008
• TUNCAY A. Can: İş Hukukunda Eşit Davranma İlkesi, İstanbul 1982
• TUNCAY A. Can/ EKMEKÇİ Ömer: Sosyal Güvenlik Hukuku Dersleri, 16. B., İstanbul 2013
• TUNÇOMAĞ Kenan/CENTEL Tankut: İş Hukukunun Esasları, 6. B., İstanbul , TÜRKMEN Ahmet : “Yeni Bir Hukuki Olgu Olarak Israrlı Takip ve Taciz (Stalking) ve Bunun Türk Medeni Hukuku Bakımından Değerlendirilmesi”, DEÜHFD, Cilt: , Özel Sayı, 2009
• ULUSAN İlhan: Özellikle Borçlar Hukuku ve İş Hukuku Açısından İşverenin İşçiyi Gözetme Borcu, Bundan Doğan Hukuki Sorumluluğu,İstanbul 1990
• UŞAN Fatih: İş Sözleşmesinin Feshinde İşverenin Eşit Davranma Borcu Var Mıdır?, Legal İSGHD, S. 8, 2005
• ÜNAL Canan:Karşılaştırmalı Hukuk Işığında İşyerinde Psikolojik Tacizin İşverenin İşçinin KişiliğiniKoruma ve Eşit Davranma Borcu Kapsamında Değerlendirilmesi, Legal İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Dergisi, Y. 2013, C. 10, S. 37
• ÜNVER Yener:Ceza Hukuku Açısından Mobbing, Stalking ve Cinsel Taciz Eylemleri, Ceza Hukuku Dergisi, S.11, Aralık 2009
• YÜCETÜRK E. Elif: Örgütlerde Durdurulamayan Yıldırma Uygulamaları: Düş mü? Gerçek mi?, http://www.bilgiyonetimi.org/cm/pages/mkl_gos. php?nt=226, (ET: 25.10.2015)
• Kazancı İçtihat Programı.