AİLE MAHKEMELERİNDE BOŞANAN BİREYLERİN BOŞANMA SONRASI YAŞAMA UYUMLARINA İLİŞKİN BİR İNCELEME

Yıl 2021, Sayı: 46, 55 - 74, 05.04.2021

Ayşegül Sayan Karahan , İbrahim Yıldırım

Öz

Evlilik her ne kadar insanlık tarihinde uzun bir geçmişe dayanan ve yaygın bir ilişki biçimi olsa da çeşitli toplumsal değişimler sonucunda evlenmelerin boşanma ile sonuçlanma oranında artış gözlenmektedir. Boşanma, yeniden uyum sağlamayı gerektiren bir kriz durumudur. Yurtdışında boşanma sonrası yaşama uyuma çeşitli kuramsal açıklamalar getirilmiş ve çeşitli araştırmalar yapılmıştır. Türkiye’de boşanma sonrası yaşama uyuma ilişkin sınırlı sayıda çalışmaya rastlanmıştır. Bu çalışmada, Türk toplumunda boşanma sonrası yaşama uyumu açıklayan değişkenlerin neler olduğunun belirlenmesi amaçlanmıştır. Boşanma sonrası yaşama uyumu açıklayan değişkenlerin belirlenmesinin, boşanan bireylerin daha sağlıklı bir boşanma süreci geçirmelerine yönelik önleyici aile mahkemesi uygulamalarına kaynak sağlayabileceği düşünülmüştür. 504 boşanmış bireyin katıldığı çalışmada Fisher Boşanma Sonrası Yaşama Uyum Ölçeği, araştıma kapsamında geliştirilen Boşanma Hakkında Yerleşik İnançlar Ölçeği ve Kişisel Bilgi Formu kullanılmıştır. Çoklu doğrusal adımsal regresyon analizi bulgularına göre; boşanma hakkında yerleşik inançlar, sosyal etkinliklere katılma, boşanma kararını isabetli bulma, cinsiyet, arkadaş desteği, boşanmanın üzerinden geçen süre değişkenlerinin boşanma sonrası yaşama uyumu anlamlı olarak açıkladığı görülmüştür. Elde edilen bulgular literatür ışığında tartışılmış ve yorumlanmış, boşanma sürecinde alınabilecek mahkeme temelli psiko-eğitsel programlar, danışmanlık tedbirleri ve sosyal inceleme raporları konularında öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Boşanma,, boşanma sonrası yaşama uyum, boşanma hakkında yerleşik inançlar

A Review on Post Divorce Adjustment of Divorcing Individuals at Family Courts

Öz

Although marriage is a widespread form of relationship which has a long history, as a result of various social changes, divorce rate of marriages has been increasing. Divorce is a crisis situation that requires re-adaptation. In other countries, various theorotical explanations and researches have been made about post-divorce adjustment. In Turkey, there were a limited number of research regarding post-divorce adjustment. In this study, it is aimed to determine the predictors of post-divorce adjustment in a Turkish population. It has been thought that determining the variables predicting post-divorce adjustment can provide resources for preventive family court practices for divorced individuals to have a healthier divorce process. With participation of 504 divorcees in this study, Fisher Divorce Adjustment Scale, Divorce Beliefs Scale, which was developed in this study, and Personel Information Form was used.According to multiple lineer stepwise regression analysis findings; it was found that variables such as divorce beliefs, social activity participation, finding divorce desicion accurate, gender, having friendship support, time since divorce are predicting post-divorce adjustment significiantly. The findings were discuused in the light of literature and recommendations regarding court-based psycho-education programes, measures and social assessment reports were made.

Anahtar Kelimeler

Divorce,, post-divorce adjustment,, divorce beliefs.

Kaynakça

• Akıntürk, (2002). Türk Medeni Hukuku Aile Hukuku. Beta Yayınevi: Ankara
• Amato, P.R. (2000). The concequences of divorce for adults and children. Journal of Marriage and the Family. 62. 1269-1287.
• Aseltine, R.H., Kessler, R.C. (1993). Marital disruption and depression in a community sample. Journal of Health and Social Behavior. 34. 237-251.
• Barnet, H.S. (1990). Divorce stress and adjustment model : locus of control and demographic predictors. Journal of Divorce. 13 (3). 93-109.
• Blaisüre, K.R. & Geasler, M.J. (1996). Results of a survey of court-connected parent education programs in U.S. nies. Family and Conciliation Courts Review. 34 (1). 23-40.
• Bloom, B.L. & Caldwell, R.A. (1981). Sex differences in adjustment during the process of marital separation. Journal of Marriage and the Family. 43. 693-701.
• Braver, S.L., Salem, P., Pearson, J. & DeLuse, S.R. (1996). The content of divorce education programs: results of a survey. Family and Conciliation Courts Review. 34 (1). 41-59.
• Diedrick, P. (1991). Gender differences in divorce adjustment. Journal of Divorce and Remarriage. 14 (3/4). 33-45.
• Garvin, V., Kalter, N. & Hansell, J. (1993). Divorced women: individual differences in stressors, mediating factors and adjustment uutcome. American Journal of Orthopsychiatry. 63 (2). 233-240.
• Geasler, M.J. & Blaisüre, K.R. (1999). 1998 Nationwide survey of court-connected divorce education programs. Family and Conciliation Courts Review. 37 (1). 36-63.
• Geelhoed, R.J., Blaisüre, K.R. & Geasler, M.J. (2001). Status of court connected programs for children whose parents are separating or divorcing. Family Court Review. 39 (4). 393-404.
• Gray, J.D. & Silver, R.C. (1990). Opposite sides of the same coin: former spouse’s divergent perspectives in coping with their divorce. Journal of Personality and Social Psychology. 59 (6). 1180-1191.
• Kaya, T. (2009). İstanbul’da yaşayan boşanmış kadın ve erkeklerin boşanma deneyimleri. Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi
• Keskin, I. (2007). Boşanmanın sosyolojik ve psikolojik nedenleri ve boşanmanın ortaya çıkardığı sonuçlar (Niğde ili örneği). Yüksek Lisans Tezi. Niğde Üniversitesi: Niğde.
• Kitson, C.G. (1982). Attachment to the spouse in divorce: a scale and its application. Journal of Marriage and The Family. 44. 379.-393
• Marks, N.F., Lambert, J.D. (1998). Marital status continuty and change among young and midlife adults. Journal of Family Issues. 19 (6). 652-686.
• McCubbin, H.I. & Patterson, J.M. (1983). Family Stres and Adaptation to Crises : A Double ABCX Model to Family Behavior. Family Studies Review Yearbook. (s. 87-106) Sage Publications Inc.
• McPhee, J.T. (1984). Ambiguity and change in the post divorce family : towards a model of divorce adjustment. Journal of Divorce. 8 (2). 1-15.
• Munoz-Eguileta, A. (2007). Irrational beliefs as predictors of emotional adjustment after divorce. Journal of Rational-Emotive & Cognitive-Behavior Therapy. 25 (1). 1-15.
• Özgüven, İ. E. (2000). Evlilik ve Aile Terapisi. PDREM Yayınları, Ankara.
• Öztan, (2004). Aile Hukuku. Turhan Kitapevi, Ankara
• Shapiro, A.D. (1996). Explaining psychological distress in a sample of remarried and divorced persons. Journal of Family Issues. 17 (2). 186-203.
• Simon, R.W. & Marcussen, K. (1999). Marital transitions, marital beliefs and mental health. Journal of Health and Social Behavior. 40. 111-125.
• Sürerbiçer, F.S. (2008). Boşanmış bireylerin deneyimlerine göre evlilik eğitimi gereksinimi. Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi : Ankara.
• Thuen, F. (2000). Psychiatric symptoms and perceived need for psychiatric care after divorce. Jounral of Divorce and Remarriage. 34 (1/2). 61-76.
• Türk Medeni Kanunu. (2004). Adalet Yayınevi: Ankara.
• Uçan, Ö., Yazar, H. & Sayıl, I. (2005). Bir boşanma olgusunun dört kurama bağlı olarak değerlendirilmesi. Kriz Dergisi. 14 (2). 23-29.
• Wang, H. & Amato, P.R. (2000). Predictors of divorce adjustment : stressors, resources and definitions. Journal of Marriage and the Family. 62. 655-668.
• Williams, K. & Dunne-Bryant, A. (2006). Divorce and adult psychological well being : clarifying the role of gender and child age. Journal of Marriage and Family. 68. 1178-1196.
• Yılmaz, A.E. (2002). The prediction of divorced parents’ emotional / social adjustment and psychological distress from perceived power / control over child related concerns, perceived social support and demographic characteristics. Yüksek Lisans Tezi. Orta Doğu Teknik Üniversitesi : Ankara.