İŞ SÖZLEŞMESİNE DİSİPLİN KURULU KARARI İLE SON VERİLMESİ

Yıl 2021, Sayı: 46, 327 - 354, 05.04.2021

Baki Oğuz Mülayim

Öz

İşyerinde düzenli ve huzurlu bir çalışma ortamının olması için disiplinin sağlanması gerekir. Disiplin soruşturması, işyerinde disipline aykırı davranışların cezalandırılması amacını taşır. Disiplin sağlama amacını taşımayan durumlarda, işçiye ceza verilemez.
Mevzuatımızda 4857 sayılı İş Kanunu ile 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunundaki bazı düzenlemeler dışında, disiplin cezalarını genel anlamda düzenleyen ve bunların uygulanmasına yönelik usul ve esasları ortaya koyan yasal bir düzenleme bulunmadığından, mevzuatımızın genel hükümleri ile iş hukukunun genel ilkeleri, göz önünde bulundurulmalıdır. İşveren tarafından uygulanan cezalara karşı, işçi tarafından yargı yoluna başvurulabilir. Bu nedenle, konu hakkındaki yargı kararları da önemlidir.
Uygulamada, daha çok toplu iş sözleşmeleri ve işyeri iç yönetmelikleri ile disiplin cezaları düzenlenmektedir. İş sözleşmelerinde de bu kapsamda düzenlemeler yer alabilir. Bu düzenlemeler ile işçiler açısından kanundan daha hafif yaptırımlar öngörülmesi mümkündür.
Disiplin kurulu, yasa, toplu iş sözleşmesi ya da mevzuatta öngörülen cezaların uygulanmasında yetkili organ olarak kabul edilmektedir. Toplu iş sözleşmeleri ile iş sözleşmesinin feshinin sınırlandırılması veya işverenin yasadan doğan bazı haklarını kısıtlayıcı düzenlemelerin getirilmesi mümkündür.
Uyarı, kınama, ücret kesintisi ve işten çıkarma cezası, yaygın olarak uygulanan cezalardır. İşin ve işyerinin değiştirilmesi, terfi ettirilmeme ve geçici işten uzaklaştırma gibi disiplin cezaları da uygulamada sık olmamakla birlikte öngörülen cezalar arasında yer almaktadır.
Disiplin soruşturması sonucunda işçi hakkında disiplin cezası uygulanması, işçi açısından olumsuz bir durumdur. İşten çıkarma cezası verilmesi durumunda işçinin, işini kaybetmesi de söz konusudur. Bu nedenle disiplin soruşturmasının usul ve esaslarının ortaya konulması önemlidir.

Anahtar Kelimeler

Disiplin, Disiplin Soruşturması, Disiplin Cezası, Disiplin Kurulu, İşten Çıkarma

Termination of the Labour Contract by the Decision of the Board of Discipline

Öz

In order to have a regular and peaceful working environment, discipline should be maintained in the workplace. The disciplinary investigation aims to apply the punishment of the behaviors that disrupt the discipline. In cases that do not aim to maintain discipline, the employee cannot be punished.
In our legislation, there is no legal regulation that regulates disciplinary sanctions and sets out the procedures and the principles for their implementation except for the Labour Law numbered 4857 and some regulations in the Turkish Code of Obligations numbered 6098, so the general provisions of our legislation and the general principles of labour law should be taken into consideration. It is also possible that the employee can also apply to judicial authorities against the sanctions imposed by the employer. Therefore, judicial decisions on this subject are also important.
In practice, regulations regarding disciplinary sanctions are being made by the collective agreements and workplace internal regulations mostly. Regulations within this scope can also be envisaged by labour contracts. With these regulations it is possible to prescribe lighter sanctions for the employees than the law.
Board of discipline is accepted as the competent body in the implementation of the sanctions stipulated in the law, collective agreement or other legislation. By the collective agreements, limiting the termination of the labour contracts and restricting some rights of the employer arising from the law is possible.
Warning, condemnation, wage cut and dismissal are common sanctions those are widely applied. Changing the job done by the employee or reloacation in the workplaces, being not promoted and temporary removal from work, are also among the foreseen punishments, although they are not frequent in practice.
To apply disciplinary sanction as a result of disciplinary investigation is a negative situation for the employee. In case of dismissal, the employee also loses his job. For this reason, it is important to reveal the procedures and principles of the disciplinary investigation.

Anahtar Kelimeler

Discipline, Disciplinary, Investigation, Disciplinary Sanction,, The Board of Discipline, Dismissal

Kaynakça

• AKTAY, A. Nizamettin/ARICI, Kadir/SENYEN-KAPLAN, Emine Tuncay, İş Hukuku, Ankara 2013.
• AKTAY, A. Nizamettin, Toplu İş Hukuku, Ankara 2019.
• AKYİĞİT, Ercan, İş Hukuku, İstanbul 2018.
• BAŞBUĞ, Aydın, Türk İş Hukukunda Disiplin Cezaları, Ankara 1999. (Disiplin Cezaları)
• BAŞBUĞ, Aydın, Ücret Kesim Cezası, Sicil İş Hukuku Dergisi, S.22, 2011, s.200-207. (Ücret)
• BAŞBUĞ, Aydın, Toplu İş İlişkileri ve Hukuk, Ankara 2012, s.274. (Toplu İş)
• BAŞBUĞ, Aydın/YÜCEL BODUR, Mehtap, İş Hukuku, İstanbul 2018.
• BİRBEN, Erhan, İşverenin İş Sözleşmesini Fesih Hakkının Etkisizleşmesi, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C.15, Özel S., 2013, s.451-480.
• ÇELİK, Nuri/CANİKLİOĞLU, Nurşen/CANBOLAT, Talat, İş Hukuku Dersleri, İstanbul 2019.
• DOĞAN, Sevil, Toplu İş Sözleşmesinin Ard Etkisi, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C.15, Özel S., 2013, s.781-812.
• DURSUN ATEŞ, Sevgi, İşverenin Yönetim Hakkı, Ankara 2019.
• ELBİR, Nazlı, Türk ve Fransız İş Hukuklarında Disiplin Cezaları, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara 2010.
• ERTÜRK, Şükran, İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku Pratik Çalışmaları, Ankara 2018.
• EYRENCİ, Öner/TAŞKENT, Savaş/ULUCAN, Devrim, Bireysel İş Hukuku, İstanbul 2019.
• FİŞ ÜSTÜN, Gül, Disiplin Soruşturmalarında Hukuka Aykırı Deliller, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, C.24, S.1, Haziran 2018, s.17-35.
• GÜNDÜZ, Fatma Ebru, Hukuka Aykırı Elde Edilmiş Delillerin Disiplin Hukukunda Kullanılması, YBHD, S.2019/1, s.89-114.
• KAR, Bektaş, İş Güvencesi ve Uygulaması, Ankara 2017.
• KESER, Hakan, Sona Eren Toplu İş Sözleşmesi Hükümlerinin Art Etkisi, Sicil İş Hukuku Dergisi, Haziran 2007, s.106-123.
• MOLLAMAHMUTOĞLU, Hamdi/ASTARLI, Muhittin/BAYSAL, Ulaş, İş Hukuku Ders Kitabı, Ankara 2019.
• ÖZDEMİR, Erdem, Disiplin Kurulu Kararı Olmadan İş Sözleşmesinin Feshi, Feshin Geçersizliği ve İşe İade Davası Hakkında Karar İncelemesi, Sicil İş Hukuku Dergisi, Aralık 2009, Y.4, S.16, s.153-162.
• SÜMER, Haluk Hadi, İş Hukuku Uygulamaları, Ankara 2019. (Uygulama)
• SÜMER, Haluk Hadi, İş Hukuku, Ankara 2019, s.106. (İş Hukuku)
• SÜZEK, Sarper, İş Hukuku, İstanbul 2020. (İş Hukuku)
• SÜZEK, Sarper, İş Hukukunda Disiplin Cezaları, Çalışma ve Toplum Dergisi, 2011/1, s.9-18. (Disiplin Cezaları)
• ŞAKAR, Müjdat, İş Hukuku Uygulaması, İstanbul 2016.
• TAŞKENT, Savaş, İşverenin Yönetim Hakkı, İstanbul 1981.
• TİRYAKİ, Hamit, Derhal Fesih Hakkını Kullanma Süresi, Mali Çözüm Dergisi, S.98, 2010, s.249-256.
• TİSK, 4857 sayılı İş Kanunu ve Gerekçesi, İstanbul 2009.
• TUNÇOMAĞ, Kenan/CENTEL, Tankut, İş Hukukunun Esasları, İstanbul 2018.
• YILDIZ, Gaye Burcu, Türk İş Hukukunda Orantılılık İlkesi, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C.15, Özel S., 2013, s.681-707.
• YİĞİT, Yusuf, 4857 Sayılı İş Kanunu Kapsamında İş Sözleşmesini Fesih Hakkını Kullanma Süresi, Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C.27, S.3, 2019, s.749-784.