FOUCAULT PERSPEKTİFİNDEN CEZALANDIRMA ANLAYIŞINDAKİ DEĞİŞİM

Yıl 2023, Sayı: 53, 115 - 138, 10.01.2023

Funda Kaya Bozok Zeliha Kılıçparlar

https://doi.org/10.54049/taad.1231801

Öz

Makalede Foucault özelinde cezalandırma anlayışındaki değişim incelenmektedir. Foucault’ya göre, cezalandırma pratiğindeki dönüşüm ile iktidarın dönüşümü arasında bir paralellik bulunmaktadır. Geleneksel iktidarın hâkim olduğu dönemde, cezalandırma suç işleyen kişinin bedeni üzerinde şiddetli bir azap çektirme şeklinde görülmekteydi. Bu dönemde cezanın amacı kralın, iktidarını yeniden tesis etmekti. İktidarın dönüşümü ile birlikte suç işleyen kişinin bedeni öze ulaşmak adına kapatılan ve disipline edilen bir beden olarak görülmeye başlanmıştır. Artık cezalandırma ile amaçlanan, suç işleyen kişileri üretken ve itaatkâr hale getirmek adına bedeni disipline etmektir. Tarihteki iktidar anlayışlarına göre ceza ve infaz rejimindeki bu değişimler, Foucault’nun çalışmalarından yola çıkılarak ele alınmıştır.
Çalışmada suçlulara uygulanan aleni ve görkemli cezalandırma ayinlerinin yerini gözden uzakta ve sadece cezadan ibaret olmayan yeni tekniklere bırakılışı açıklanacaktır. Ayrıca azap çektirmekten, reform hareketlerinin gerçekleşmesiyle meydana gelen cezaların yumuşamasına, disiplinci iktidara ve onun en belirgin görüldüğü sistem olan panoptikona değinilmiştir. Son olarak hapishane sistemine dönüşümün nasıl gerçekleştiği ve iktidarın bu cezalandırma sistemlerinde nasıl göründüğü ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler

Foucault, Cezalandırma, Hapsetme, Disiplin, İktidar

Change in the Understanding of Punishing with Respect to Foucault’s Ideas

Öz

Abstract
In this article, the change in the perspective of punishing is analyzed in terms of Foucault’s ideas. According to Foucault, there is an analogousness between the change in the implication of punishing and the transformation of government. In the era of traditional government, punishment was regarded as a violent suffering upon the criminal’s body. The aim of punishment in this era was to reestablish the king’s authority. With the trasformation of the government, the body of the criminal was started to be seen as a body that should be isolated and disciplined. After that, the aim of punishment became to discipline the body with the intention of making the criminal obedient and productive. These changes in the regime of punishment and execution according to the types of government in history are explained here with the help of Foucault’s works.
The replacement of public and grand punishments applied to criminals with secluded and new technics which are more than just punishment is going to be explained in this work. Furthermore; the change from tormenting criminals to the softening of punishments after reform movements, disciplinarian goverments and the panapticon prison system which shows the traits of discipline most apparently are being mentioned here, as well. Finally, how the transition to prison system took place and how the governmet power shows itself in this punishing systems are examined.

Anahtar Kelimeler

Foucault, Punishing, Imprisonment, Discipline, Government, Foucault, Cezalandırma, Hapsetme, Disiplin, İktidar

Kaynakça

• Ağtaş Ö, Ceza ve Adalet (İletişim Yayınları 2017)
• Akay A, Michel Foucault’da İktidar ve Direnme Odakları (3. Baskı Doğu Batı Yayınları. 2016)
• Altunok G, “Şiddetin Eleştirisi Olarak İktidar: Arendt ve Foucault” (2007) S. 43 Doğu Batı Düşünce Dergisi 51-75
• Arslantaş Toktaş S, Binark M, Dikmen E, Fidaner I, Küzeci E ve Özağyen, A, Türkiye’de Dijital Gözetim T.C. Kimlik Numarasından E-Kimlik Kartlarına Yurttaşın Sayısal Bedenlenmesi, (2012 Alternatif Bilişim Derneği Yayınevi)
• Bauman Z, Özgürlük (Ayrıntı Yayınları 2016) (Çeviren: Kübra EREN).
• Beccaria C, Suçlar ve Cezalar Hakkında (7. Baskı İmge Yayınları.2018) (Çev. Sami Selçuk)
• Bernauer J.W. Foucault’nun Özgürlük Serüveni (Ayrıntı Yayınları 2005) (Çev. İsmail Türkmen)
• Demir Güneş C, “Ruh Bedenin Hapishanesidir: Michel Foucault”, (2015), Y:19, S:64, EKEV Akademi Dergisi, 59-72
• Durkheim E, “Ceza Evriminin İki Kanunu, (2018) Sayı 24 Küresel Bakış Dergisi, (Çev. Hâkim Burak POL) 85- 109
• Erdem M.R, “Kısa Süreli Özgürlüğü Bağlayıcı Cezaların İnfazı ve Yeni Seçenekler”, İnfaz Hukukunun Sorunları Sempozyumu, (Goethe İnstitut Ankara Başkent Üniversitesi Yayınları 2001) 192-213
• Foucault M, Hapishanenin Doğuşu, (6. Baskı İmge Kitabevi 2015) (Çev. Mehmet Ali Kılıçbay)
• Foucault M, “Büyük Kapatılma”, Büyük Kapatılma, Michel Foucault Seçme Yazılar 3 (4. Baskı Ayrıntı Yayınları 2015) (Çev. Işık Ergüden) 103- 116
• Foucault M, “Hakikat ve Hukuksal Biçimler”, Büyük Kapatılma, Michel Foucault, Seçme Yazılar 3 (4. Baskı Ayrıntı Yayınları 2015c) (Çev. Işık Ergüden) 163-279
• Foucault M, “Hapishane ve Hapishane İsyanları”. Büyük Kapatılma, Michel Foucault Seçme Yazılar 3. (4. Baskı Ayrıntı Yayınları 2015) (Çev. Işık Ergüden) 120-129
• Gutting G, Foucault, (Dost Kitapevi Yayınları 2010) (Çev. Hakan Gür)
• Işık S, “Foucault’da İktidar, Özgürlük ve Direniş” (2012) Y. 16, S. 51, Ekev Akademi Dergisi, 103-114
• Keskin F, “Foucault’da Şiddet ve İktidar” (2005) S. 96 (Kış- Bahar) Cogito Dergisi 117-122
• Keskin F, “Sunuş: Büyük Kapatılma”, Büyük Kapatılma, Michel Foucault. Seçme Yazılar 3 (4. Baskı Ayrıntı Yayınları 2015) (Çev. Işık Ergüden) 11-19
• Lemke T, Politik Aklın Eleştirisi: Foucault’nun Modern Yönetimsellik Çözümlemesi, (Phoenix Yayınları 2016) (Çev. Özge Karlık)
• Revel J, Foucault Sözlüğü (Say Yayınevi 2012) (Çev. Veli Urhan)
• Roth M. P, Göze Göz- Suç ve Cezanın Küresel Tarihi, (Can Yayınları 2017) (Çev. Barışhan Erdoğan)
• Rousseau J. J, Toplum Sözleşmesi, (9. Baskı İş Bankası Kültür Yayınları 2012) Çev. Vedat Günyol
• Saygılı A, “Mikro-İktidarın Bir Fiziği: Hapishane” (2004) C. 53, S. 2 AÜHFD 177-196
• Şentürk İ ve Turan S, “Foucault’un İktidar Analizi Bağlamında Eğitim Yönetimine İlişkin Bir Değerlendirme. (2012) C.18, S. 2 Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 243-272.
• Varer Ş, Michel Foucault’da İktidarın Mikro Fiziği, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü 2010)