Reversal in Favor of the Administration of Justice as an Extraordinary Way of Control

Yıl 2024, Sayı: 60, 111 - 138, 25.10.2024

Uğur İhtiyaroğlu

https://doi.org/10.54049/taad.1572877

Öz

In our country, the trial process is carried out by independent courts. It is possible for courts and judges to make erroneous or wrong decisions at the end of the trial. Judges are, after all, human and it is normal for them to make mistakes in their decisions. Supervision of decisions made by courts or judges by a higher authority increases confidence in the judiciary. Thus, it is possible to correct deficiencies and errors in decisions. Reversal in favor of the administration of justice as a way of control is regulated in Articles 309 and 310 of the Code of Criminal Procedure (CMK) No. 5271. Only when the decision is finalized, an application can be made to reversal in favor of the administration of justice. In this respect, it is considered an extraordinary legal remedy. What should be understood from the final decision is the decisions that are examined by the judicial authorities other than the Supreme Court of Appeals and Regional Courts of Justice and become final, that is, they become final without appeal. In the review of reversal in favor of the administration of justice, matters other than significant and serious violations of the law are not evaluated. This situation is of no benefit to society or the defendant. The important thing is to remove the illegal issues in the final decision in favor of the law for the individual and the society and to ensure that the laws are applied equally within the country. In addition to protecting the consequences of the final judgment and the rights arising from it, reversal in favor of the administration of justice is used to ensure the continuation of trust in justice and to protect the authority of the judiciary. Within the scope of what has been explained, in this study, the purpose and application conditions of reversal in favor of the administration of justice are discussed; the results of the decisions made by the Criminal Chambers of the Supreme Court of Appeals and the General Criminal Assembly of the Supreme Court of Appeals upon the application have been presented.

Anahtar Kelimeler

Extraordinary legal remedy, final judgement, illegality, right to a fair trial

Etik Beyan

This article is not subject to Ethics Committee permission

OLAĞANÜSTÜ BİR DENETİM YOLU OLARAK KANUN YARARINA BOZMA

Öz

Ülkemizde yargılama süreci bağımsız mahkemeler eliyle yürütülmektedir. Mahkemelerin ve hâkimlerin yargılama sonunda hatalı veya yanlış karar vermesi mümkündür. Hâkimler de sonuç olarak insandırlar ve verdikleri kararlarda yanılmaları olağandır. Mahkemeler veya hâkimler tarafından verilen kararların bir üst merci tarafından denetlenmesi, yargıya olan güveni arttırır. Böylece, kararlardaki eksikliklerin ve hataların düzeltilmesi imkânı oluşur. Kanun yararına bozma denetim yolu, 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu (CMK) 309 ve 310. maddelerinde düzenlenmiştir. Kanun yararına bozma yoluna ancak kesin kararlara karşı başvurulabilir. Bu bakımdan olağanüstü kanun yolu olarak kabul edilir. Kesin karardan anlaşılması gereken ise, Yargıtay ve Bölge Adliye Mahkemeleri dışındaki yargılama makamlarınca incelenerek kesin hale gelen yani istinaf veya temyiz edilmeksizin kesinleşen kararlardır. Kanun yararına bozma incelemesinde, önemli ve ciddi boyuttaki hukuka aykırılıklar dışındaki hususlar değerlendirilmez. Bu durumun topluma ve sanığa bir yararı yoktur. Önemli olan kesinleşen karardaki hukuka aykırı hususların, birey ve toplum bakımından hukuk lehine kaldırılması ve ülke içinde kanunların eşit şekilde uygulanmasının sağlanmasıdır. Kesin hükmün sonuçlarının ve buradan doğan hakların korunması dışında; adalete olan güvenin devamının sağlanması ve yargının otoritesinin korunması amacıyla kanun yararına bozma yoluna başvurulmaktadır. Açıklananlar kapsamında bu çalışmada, kanun yararına bozma yolunun amacı ve başvuru koşulları tartışılmış; başvuru üzerine Yargıtay Ceza Daireleri ve Yargıtay Ceza Genel Kurulu tarafından verilen kararların sonuçları ortaya koyulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Olağanüstü kanun yolu, kesin hüküm, hukuka aykırılık, adil yargılanma hakkı

Etik Beyan

Bu makale Etik Kurul iznine tabi değildir

Kaynakça

• Akkaya Ç, Kanun Yararına Bozma ve Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısının İtiraz Yetkisi, (Kartal Yayınevi, Ankara 2007)
• Akyılmaz B, Sezginer M ve Kaya C, Açıklamalı İçtihatlı Türk İdari Yargılama Hukuku, (Savaş Yayınevi, Ankara 2019)
• Akyürek G, Yargılamanın Yenilenmesi, (2. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2016)
• Alnıak M İ, “Fransız Ceza Usul Hukukunda Kanun Nef’ine Temyize Müracaat Tarikleri”, (1969) 3 (4), İstanbul Üniversitesi Mukayeseli Hukuk Araştırmaları Dergisi 83-100
• Aygün Eşitli E, “Ceza Muhakemesi Kanunu’nda Kanun Yararına Bozma” (2016) (122), TBB Dergisi 193-234
• Avcı M, “6545 ve 6552 Sayılı Kanunlar ile İdari Yargıya İlişkin Kanunlarda Yapılan Değişiklikler Üzerine Bir İnceleme”, (2015) 13 (152), Legal Hukuk Dergisi 35-106
• Bakım S, “Ceza Muhakemesinde Yargılamanın Yenilenmesi”, (2013) 19 (2), Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi 919-952
• Baştürk İ, Ceza Muhakemesi Hukukunda Kanun Yararına Bozma, (On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2022)
• Centel N ve Zafer H, Ceza Muhakemesi Hukuku, (19. Baskı, Beta Yayınevi, İstanbul 2020)
• Çınar A R, “Aleyhe Değiştirme Yasağı Kuralı”, (2013) 19 (2), Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi 603-666
• Erdem M R ve Şentürk C, Ceza Muhakemesinde Kanun Yolları, (Seçkin Yayıncılık, Ankara 2018)
• Ersoy U, “Ceza Muhakemesi Hukukunda Hukuki Çare ve Kanun Yolu Kavramları Bağlamında Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısının İtiraz Yetkisi” (2015) 10 (29), Ceza Hukuku Dergisi 67-124
• Ersoy U, Ceza Muhakemesi Hukukunda Aleyhe Değiştirme (Reformatıo In Peıus) Yasağı, (Adalet Yayınevi, Ankara, 2018)
• Günay, E, Olağanüstü Kanun Yolları, (4. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2023)
• Gültaş V, Tutuklama ve Kanun Yolları, (2. Baskı, Bilge Yayınevi, Ankara 2008)
• Gürkan M F, Deniz Y ve Boz S S, “İdari Yargıda Kanun Yararına Bozma”, (2013) 21 (1) Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 105-127
• Gökcen A, Balcı M, Alşahin M E ve Çakır K, Ceza Muhakemesi Hukuku, (7. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara 2023)
• Güleç S S, “Ceza Muhakemesi Hukukunda Aleyhe Değiştirme (Reformatıo In Peıus) Yasağı”, Prof. Dr. Durmuş Tezcan’a Armağan, (2019) 21 (2), D.E.U. Hukuk Fakültesi Dergisi 701-750
• İhtiyaroğlu U, “Bölge Adliye Mahkemesi Cumhuriyet Başsavcılığının İtiraz Yetkisine Yönelik Bir Değerlendirme”, (2023) (71), Adalet Dergisi 1163-1188
• Kara B C, “İdari Yargılama Usulünde Kanun Yararına Temyiz”, (2020) 11 (1), İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 353-371
• Karakehya H, Ceza Muhakemesi Hukuku, (2. Baskı, Savaş Yayınevi, Ankara 2016)
• Kunter N, Yenisey F ve Nuhoğlu A, Muhakeme Hukuku Dalı Olarak Ceza Muhakemesi Hukuku, (18. Baskı, Beta Yayıncılık, İstanbul 2010)
• Kuyucu A A, Ceza Yargılaması Hukukunda Kanun Yararına Bozma (Yetkin Yayınevi, Ankara 2020)
• Öner H, “Muhkem Kaziyenin İstisnaları 2-Yazılı Emir [1]”, (1974) 38 (8), Adalet Dergisi 752-776
• Salihoğlu H, Parlar A ve Öztürk M, Olağanüstü Yasa Yolları ve Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru (1. Baskı, Aristo, İstanbul 2018)
• Soyaslan D, Ceza Muhakemesi Hukuku, (Güncelleştirilmiş 8. Baskı, Yetkin Yayınevi, Ankara 2020)
• Şahin C ve Göktürk N, Ceza Muhakemesi Hukuku II, (12.baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2022)
• Taner F G, “Kovuşturmaya Yer Olmadığı Kararına Karşı Anayasa Mahkemesi’ne Bireysel Başvuru: Dar, Sarp ve Kısmen Açık Bir Yol” (2018) (135) TBB Dergisi 185-234
• Tezcan Yüksel, E S, Türk Ceza Yargılama Usulünde İlk Kanun: 1879 Tarihli Usul-i Muhakemat-ı Cezaiye Kanun-ı Muvakkati ve Mahkemelerin Görev ve Yetkisi, (1. Baskı, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2023)
• Toroslu N ve Feyzioğlu M, Ceza Muhakemesi Hukuku, (21. Baskı, Savaş Yayınevi, Ankara 2021)
• Turinay F Y, “1879 Tarihli Ceza Muhakemesi Kanunu (Usul-İ Muhakemat-I Cezaiye Kanun-U Muvakkatı) Üzerine Bir İnceleme”, (2021) 11 (1), Hacettepe Hukuk Fakültesi Dergisi, 169-228.
• Ünver Y ve Hakeri H, Ceza Muhakemesi Hukuku, (19. baskı, Adalet Yayınevi, Ankara, 2022)
• Yılmaz E, Olağanüstü Temyiz, (1. Baskı, Yetkin Yayınevi, Ankara 2003)
• Yüksektepe M A, Adil Yargılama ve Ceza Muhakemesinde Kanun Yolları, (1. Baskı, Platon Hukuk Yayınevi, İstanbul 2020)