NAFAKA YÜKÜMLÜLÜKLERİNİN ÇATIŞMASI

Yıl 2025, Sayı: 64, 1 - 30, 31.10.2025

Semih Yünlü

https://doi.org/10.54049/taad.1810218

Öz

Kanun koyucu ihtiyacın niteliğine ve kaynağına göre bazı kişiler arasında çeşitli yardımlaşma yükümlülükleri düzenlemiştir. Bunlardan genel hükümlerle düzenlenmiş en önemli olanları bakım yükümlülüğü ile tedbir, iştirak, yoksulluk ve yardım nafakalarıdır. Bakım veya nafaka yükümlüsü olan kişiler, ilgili kimselere kanun veya hâkim tarafından belirlenen süre ve miktarda ödemeler yaparlar. Bu yükümlülüklerin ailevi, sosyal, ahlaki ve benzeri dayanakları vardır.
Söz konusu bu yükümlülükler somut olayda bir arada bulunabilir. Örneğin bir kimseden yardım nafakası, yoksulluk nafakası ve iştirak nafakası ödemesi istenebilir. Buna bir engel yoktur. Kişinin ödeme gücü yeterli ise hâkim şartları oluşan tüm talepleri kabul edecektir. Ancak ödeyecek kişinin maddi gücünün tüm talepleri karşılamaya yeterli olmaması durumunda önemli bir sorun vardır. Burada hangi talebin öncelikli olarak karşılanması gerektiğine karar vermek gerekir.
Kanun koyucu böyle bir sorunun nasıl çözüleceğini ayrıca düzenlememiştir. Bu sebeple sorunun ele alınması ve çözülmesi görevi yargıya ve doktrine düşecektir. Çalışmamız da tam olarak bu çatışmaların nasıl çözümlenmesi gerektiğine odaklanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Yoksulluk Nafakası , Yardım Nafakası , İştirak Nafakası , Tedbir Nafakası , Bakım Yükümlülüğü

Etik Beyan

Bu makale Etik Kurul iznine tabi değildir.

Conflict of Alimony Obligations

Öz

The legislator has regulated various financial support obligations depending on the nature and source of the needs of the individuals. The most important of these, regulated by general provisions, are the obligation of maintenance and temporary, participation, post-divorce and support alimony. The person under the obligation of maintenance or alimony makes payments to the relevant persons in the period and amount determined by the judge. These obligations have familial, social, moral and similar bases.
These obligations may coexist in a concrete case. For example, a person may be asked to pay support alimony, post-divorce alimony, and obligation of maintenance at the same time. There is no provision preventing this. If the person has sufficient ability to pay, the judge will accept all demands that arise. However, there is a significant problem if the financial means of the person who will pay is not sufficient to meet all the demands. In this case, it is necessary to decide which demand should be met first.
The legislator has not specifically regulated how such a problem will be solved. For this reason, addressing and solving the relevant problem will fall to the judiciary and doctrine. Our study focuses exactly on how these conflicts should be resolved.

Anahtar Kelimeler

Post-Divorce Alimony , Support Alimony , Participation Alimony , Temporary Alimony , Maintenance Obligation

Etik Beyan

This article is not subject to Ethics Committee permission.

Kaynakça

• Acar F, Aile Hukuku – Fasikül I – İlkeler ve Nişanlanma (Vedat 2025).
• Aeschlimann S und Schweighauser J, ‘ZGB 276’ in Roland Fankhauser (ed), Scheidung – Band I: ZGB und Band II: Anhänge – FamKomm (4. Auflage, Stämpfli 2022) (ZGB 276).
• Akbulut MB, Türk Medeni Kanunu Kapsamında Yoksulluk Nafakası (Seçkin 2022).
• Akıntürk T ve Ateş D, Türk Medeni Hukuku – İkinci Cilt – Aile Hukuku (25. Bası, Beta 2024).
• Arndt C, ‘ZGB 125’ in Ruth Arnet, Peter Breitschmid und Alexandra Jungo (eds), Personen- und Familienrecht Art. 1–456 ZGB - Partnerschaftsgesetz CHK - Handkommentar zum Schweizer Privatrecht (4. Auflage, Schulthess 2023) (ZGB 125).
• Arpacı Ö, ‘İsviçre Federal Mahkemesi’nin Evlilik Sonrası Nafakaya İlişkin Kararlarında Güncel Gelişmeler’ (2013) (1) Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 629-679.
• Ateş D, ‘İsviçre Hukukundaki Gelişmeler Işığında Ana Babanın Ergin Çocuğun Bakım Ve Eğitim Giderlerini Karşılama Yükümlülüğü’ (2021) (47) Türkiye Adalet Akademisi Dergisi 179-214.
• Baygın C ve Nar A, Medeni Hukuk Dersleri II – Aile Hukuku (Yetkin 2025).
• Birinci Uzun T, ‘Eğitimine Devam Eden Ergin Çocuğa Ödenen Nafakanın Bazı Yargıtay Kararlarında Yardım Nafakası Olarak Nitelendirilmesi’ (2018) 20(2) Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 89-125.
• Bräm V, ‘ZGB 173’ in Verena Bräm (ed), Die Wirkungen der Ehe im allgemeinen, Art. 159-180 Kommentar zum Schweizerischen Zivilgesetzbuch, Das Familienrecht, 1. Abteilung: Das Eherecht (Art. 90 251 ZGB) - ZK - Zürcher Kommentar Band/Nr. II/1c (3. Auflage, Schulthess 1988) (ZGB 173).
• Breitschmid P, ‘ZGB 329’ in Ruth Arnet, Peter Breitschmid und Alexandra Jungo (eds), Personen- und Familienrecht Art. 1–456 ZGB – Partnerschaftsgesetz – CHK - Handkommentar zum Schweizer Privatrecht (4. Auflage, Schulthess 2023) (ZGB 329).
• Brianza R, ‘ZGB 125’ in Jolanta Kren Kostkiewicz, Stephan Wolf, Marc Amstutz und Roland Fankhauser (eds), ZGB Kommentar Schweizerisches Zivilgesetzbuch OFK - Orell Füssli Kommentar (Navigator.ch) (4. Auflage, Orell Füssli 2021) (ZGB 125).
• Büchler A und Raveane Z, ‘ZGB 125’ in Roland Fankhauser (ed), Scheidung – Band I: ZGB und Band II: Anhänge – FamKomm (4. Auflage, Stämpfli 2022) (ZGB 125).
• Ceylan E, ‘Geçmişten Bugüne Yargıtay Kararlarında Yoksulluk Nafakası Talebinde Etkili Olan Unsurları Değerlendirme’ (2018) 92(5) İstanbul Barosu Dergisi 15-32. (Yoksulluk)
• Ceylan E, ‘İştirak Nafakasının Belirlenmesiyle İlgili Seçilmiş Yargıtay Kararlarının Değerlendirilmesi’ (2017) 133 Türkiye Barolar Birliği Dergisi 299-324. (İştirak)
• Ceylan E, ‘Türk Hukukunda Yargıtay Kararlarında Yardım Nafakasının Belirlenmesinde Etkili Olan Unsurları Değerlendirme (2018) (271-272-273) Yargı Dünyası Dergisi 33-46. (Yardım)
• Çakırca Sİ, ‘Kardeşler Arasında Nafaka Yükümlülüğü’ (2015) 64(1) Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 65-101.
• Demir M, Türk Medeni Hukuk Öğreti ve Uygulamasında Yoksulluk Nafakası (Seçkin 2018).
• Demirbaş A, ‘Güncel Tartışmalarla Yoksulluk Nafakası’ (2018) 5(2) İstanbul Medipol Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 219-235.
• Demirsatan B, ‘Yoksulluğa Karşı Bir Tedbir Olarak Yardım Nafakası (MK m. 364-366)’ iç Adem Sözüer (ed), 6. Uluslararası Suç ve Ceza Film Festivali, 30 Eylül - 6 Ekim 2016 (On İki Levha 2016) 69-99.
• Dirik M, ‘İslâm Aile Hukukunda Kocanın Nafaka Mükellefiyetini Düşüren Haller’ (2015) (25) İslam Hukuku Araştırmaları Dergisi 135-159.
• Doğancı DE, ‘İştirak Nafakası Hesaplama Metotları: Türk ve İsviçre Hukuku Karşılaştırmalı Bir İnceleme ve Bazı Öneriler’ (2023) 13(1) Süleyman Demirel Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 701-817.
• Dural M, Öğüz T ve Gümüş MA, Türk Özel Hukuku – Cilt III – Aile Hukuku (20. Bası, Filiz 2025).
• Erbay C, ‘Nafaka’ (2006) Cilt 32 Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi 282-285.
• Erdem M ve Makaracı Başak A, Aile Hukuku (2. Bası, Seçkin 2024).
• Fankhauser R, ‘ZGB 328’ in Jolanta Kren Kostkiewicz, Stephan Wolf, Marc Amstutz und Roland Fankhauser (eds), ZGB Kommentar – Schweizerisches Zivilgesetzbuch - OFK - Orell Füssli Kommentar (Navigator.ch) (4. Auflage, Orell Füssli 2021) (ZGB 328).
• Gayretli Aydın S, ‘Boşanma Davası ve Hukuki Sonuçları’ iç Metin İkizler ve Özlem Tüzüner (edr), Medeni Hukuk II – Aile Hukuku (2. Bası, Adalet 2024) 171-207.
• Gmünder E, ‘ZGB 276 - ZGB 276a - ZGB 277’ in Jolanta Kren Kostkiewicz, Stephan Wolf, Marc Amstutz und Roland Fankhauser (eds), ZGB Kommentar Schweizerisches Zivilgesetzbuch OFK - Orell Füssli Kommentar (Navigator.ch) (4. Auflage, Orell Füssli 2021) (ZGB 276, 276a, 277).
• Hartmann S, ‘ZGB 276a - ZGB 277’ in Ruth Arnet, Peter Breitschmid und Alexandra Jungo (eds), Personen- und Familienrecht Art. 1–456 ZGB - Partnerschaftsgesetz, CHK - Handkommentar zum Schweizer Privatrecht (4. Auflage, Schulthess 2023) (ZGB 276a, ZGB 277).
• Hatemi H, Aile Hukuku (9. Bası, On İki Levha 2021).
• Hausheer H, Reusser R und Geiser T, ‘ZGB 159 - ZGB 163’ in Heinz Hausheer (ed), Die Wirkungen der Ehe im allgemeinen, Art. 159-180 ZGB Schweizerisches Zivilgesetzbuch, Das Familienrecht, Das Eherecht – BK - Berner Kommentar Band/Nr. II/1/2 (2. Auflage, Stämpfli 1999) (ZGB 159, ZGB 163).
• Helvacı S ve Erlüle F, Medeni Hukuk (10. Baskı, Legal 2024).
• Kalender A, ‘Evliliğin Genel Hükümleri’ iç Metin İkizler ve Özlem Tüzüner (edr), Medeni Hukuk II – Aile Hukuku (2. Bası, Adalet 2024) 208-244.
• Karacan Çetin H, ‘Aile Topluluğu’ iç Metin İkizler ve Özlem Tüzüner (edr), Medeni Hukuk II – Aile Hukuku (2. Bası, Adalet 2024) 417-454.
• Karakaya H, ‘İslam Hukukunda Eşlerin Mali Mükellefiyetleri’ (2023) 1(2) Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 43-69.
• Kaymak FB ve Ayten E, ‘İslâm Aile Hukukunda Hısımlık İlişkisi Bakımından Ebeveyn Nafakası’ (2020) 5(10) Kalemname 444-471.
• Kılıçoğlu AM, Aile Hukuku (4. Bası, Turhan 2019).
• Kurt E, ‘Boşanma Davasında Hâkimin Alacağı Geçici Önlemler (MK m. 169)’ (2013) (1) Uluslararası Antalya Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 97-109.
• Mıdık SF, Türk Hukukunda Genel Olarak Nafaka Türleri ve Özellikle Yoksulluk Nafakası ile Nafakanın Süresiz Olması Sorunu (Adalet 2024).
• Özdemir H, ‘Velâyet’ iç Şebnem Akipek Öcal ve Hayrunnisa Özdemir (edr), Aile Hukuku (Seçkin 2024) 469-516.
• Özdemir H, ‘Yargıtay Kararları Işığında Türk Medeni Hukukunda Yardım Nafakası’ (2014) 9(14) Terazi Hukuk Dergisi 65-78.
• Özlük B, ‘Modern Nafaka Düzenlemeleri ve Türk Hukukunda Revizyon Gereği’ (2018) 13(146) Terazi Hukuk Dergisi 40-47.
• Öztan B, Aile Hukuku (6. Bası, Turhan 2015).
• Özyakışır Ö, ‘Aile Hukukuna Giriş ve Nişanlanma’ iç Metin İkizler ve Özlem Tüzüner (edr), Medeni Hukuk II – Aile Hukuku (2. Bası, Adalet 2024) 32-70.
• Peker B, Tedbir Nafakası (Seçkin 2022).
• Pekmez C, ‘Tedbir Nafakasına İlişkin Güncel Yargıtay Kararlarının İncelenmesi’ (2021) 7(1) İstanbul Aydın Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 141-160.
• Reyhani Yüksel S, Yargıtay Kararları İle Zenginleştirilmiş Aile Hukuku Meseleleri (Aristo 2023).
• Ruhi C ve Ruhi AC, Nafaka Hukuku (4. Bası, Seçkin 2021).
• Schlumpf M, Fraefel C, ‘ZGB 159 - ZGB 163’ in Ruth Arnet, Peter Breitschmid und Alexandra Jungo (eds), Personen- und Familienrecht Art. 1–456 ZGB – Partnerschaftsgesetz – CHK - Handkommentar zum Schweizer Privatrecht (4. Auflage, Schulthess 2023) (ZGB 159, ZGB 163).
• Schmid U, ‘ZGB 159 - ZGB 173’ in Jolanta Kren Kostkiewicz, Stephan Wolf, Marc Amstutz und Roland Fankhauser (eds), ZGB Kommentar – Schweizerisches Zivilgesetzbuch – OFK - Orell Füssli Kommentar (Navigator.ch) (4. Auflage, Orell Füssli 2021) (ZGB 159, ZGB 173).
• Tuçer S, ‘Muavenet Nafakası’ (1955) 5(7) Adalet Dergisi 684-689.
• Tutar E, Mukayeseli Hukuktaki Gelişmeler Işığında Yoksulluk Nafakası (Seçkin 2025).
• Türkmen A, ‘Eğitim Nafakası (TMK m. 328/II)’ (2013) 8(Özel) Yaşar Üniversitesi E-Dergisi 2707-2764.
• Tüzüner Ö, ‘Korunmaya Muhtaç Yaşlılara Bakan Kurumlar Ve Nafaka Yükümlüsü Hısımlar’ (2014) 9(113-114) Bahçeşehir Hukuk Dergisi 79-107.
• Yazıcı B, İcra ve İflas Hukukunda Nafaka Alacağı (Adalet 2022).
• Yılmaz S ve Yıldırım A, ‘Medeni Hukuk – I’ iç İbrahim Ermenek (ed), Temel Hukuk Dizisi (4. Bası, Seçkin 2023).
• Yünlü S, ‘Soybağının Hükümleri: Genel Hükümler ve Velayet’ iç Metin İkizler ve Özlem Tüzüner (edr), Medeni Hukuk II – Aile Hukuku (2. Bası, Adalet 2024) 378-416 (Soybağı).
• Yünlü S, ‘Yeniden Evlenmenin Yoksulluk Nafakasına Etkisi’ iç Meliha Sermin Paksoy (ed), Türk Medeni Hukukunda Güncel Tartışmalar Sempozyumu II - Bildiri Özetleri - 28 Mayıs 2020 (On İki Levha 2020) 7-9 (Nafaka).
• Zevkliler A, Cumalıoğlu E ve Acabey MB, Medeni Hukuk - III – Aile Hukuku (Adalet 2024).