EVLİLİK BİRLİĞİNİN TEMSİLİ VE SÖZLEŞMELERİN NİSPİLİĞİ ÇERÇEVESİNDE YARGITAY HUKUK GENEL KURULU E. 2022/132 K. 2023/100 T. 22.2.2023 KARARININ DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2025, Sayı: 64, 1 - 30, 31.10.2025

Elif Kara

https://doi.org/10.54049/taad.1810227

Öz

Bu makalede, Türk Medeni Kanunu’nun evlilik birliğinin temsiline ilişkin hükümleri ile borçlar hukukunun temel ilkelerinden olan sözleşmelerin nispiliği arasındaki ilişki, Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 22.02.2023 tarihli ve E. 2022/132 K. 2023/100 sayılı kararı çerçevesinde incelenmektedir. İnceleme konusu kararda, eşlerden biri tarafından müşterek çocuğun özel okul kaydına ilişkin olarak bir eğitim kurumu ile imzalanan kayıt sözleşmesinden doğan borçlardan, diğer eşin hukuken sorumlu tutulup tutulamayacağı ele alınmıştır. Bu bağlamda, evlilik birliğini temsil yetkisinin kapsamı, üçüncü kişilerin iyiniyeti ve borçlar hukukundaki nispilik ilkesi arasındaki hassas denge tartışılmaktadır. Sözleşmelerin, nispilik ilkesi uyarınca yalnızca taraflarını bağlaması esası ile Türk Medeni Kanunu m. 188 vd. hükümlerinin sağladığı evlilik birliğinin temsiline ilişkin çerçeve karşılaştırmalı olarak değerlendirilmekte, kararın gerekçesi üzerinden sistematik bir çözümleme yapılmaktadır. Sonuç itibarıyla, aile hukukunda temsil yetkisinin üçüncü kişilere etkisi ile sözleşmenin nispiliği ilkesi arasında ortaya çıkan çatışmanın yargı içtihatları aracılığıyla nasıl yorumlandığı ve uygulamada ne şekilde somutlaştığı değerlendirilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Evlilik birliğinin temsili , olağan temsil , olağanüstü temsil , nispilik ilkesi , sürekli ihtiyaç , diğer ihtiyaç

Etik Beyan

Bu makale Etik Kurul iznine tabi değildir.

The General Assembly of Civil Chambers Decision (E. 2022/132, K. 2023/100, 22 Feb 2023) within the Framework of Marital Representation and the Principle of Privity of Contracts

Öz

This article examines the relationship between the provisions of the Turkish Civil Code on the representation of the marital union and the fundamental principles of contract law, in particular the principle of privity of contract, within the framework of the landmark decision of the Supreme Court of Appeals, General Assembly of Civil Law, dated 22 February 2023, Case No. E. 2022/132, K. 2023/100. The decision under review considers whether one spouse may be held legally liable for a registration contract concluded by the other spouse with an educational institution for the enrolment of their joint child in a private school. In this context, the delicate balance between the scope of the authority to represent the marital union, the good faith of third parties, and the principle of relativity in the law of obligations is examined. Pursuant to the principle of privity of contract, which provides that contracts are binding only on their parties, the framework governing marital representation under Articles 188 et seq. of the Turkish Civil Code is comparatively assessed, with a systematic analysis of the court’s reasoning. Ultimately, the article evaluates how judicial precedents interpret the conflict between the external effects of the power of representation in family law and the principle of privity of contract, and how this tension materialises in practice.

Anahtar Kelimeler

Representation of the marital union , ordinary representation , extraordinary representation , principle of privity of contract , permanent need , other needs

Etik Beyan

This article is not subject to Ethics Committee permission.

Kaynakça

• Açıkgöz KT, ‘Evlilik Birliğini Temsilin Borçlar Hukuku Bağlamında Temsil Yetkisi ile Karşılaştırılması’ (2023) 3(1) Kırıkkale Hukuk Mecmuası 29-45.
• Akıntürk T ve Ateş D, Aile Hukuku (25. Baskı, Beta 2024).
• Akipek J, Akıntürk T ve Ateş D, Kişiler Hukuku (18. Baskı, Beta 2021).
• Akyol Ş, Türk Medeni Hukukunda Temsil (1. Baskı, Vedat Kitapçılık 2009).
• Altunkaya M, ‘Evlilik Birliğinin Temsilinden Kaynaklanan Sorumluluk’ içinde Şebnem Akipek Öcal, Özge Uzun Kazmacı, Ahmet Ayar, Zeliha Gizem Sayın ve Nesli Şen Özçelik (eds) Medeni Kanun’un ve Borçlar Kanunu’nun 90. Yılı Uluslararası Sempozyumu I. Cilt (1. Baskı, 2017 Yetkin).
• Bayram AE, ‘Eşlerin Evlilik Birliğini Temsil Yetkisinin Kaldırılması veya Sınırlanması’ (2022) 1 Yıldırım Beyazıt Hukuk Dergisi 189-228.
• Demir M, ‘Türk Medeni Kanunu’na Göre Evlilik Birliğinin Temsili ve Aile Konutu ile İlgili İşlemler’, içinde Prof. Dr. Turgut Kalpsüz’e Armağan (1. Baskı, Turhan Kitabevi 2003).
• Dural M ve Öğüz T, Türk Özel Hukuku Cilt-II Kişiler Hukuku, (19. Baskı, Filiz 2018).
• Dural M, Öğüz T ve Gümüş M, Türk Özel Hukuku Cilt-III Aile Hukuku (19. Baskı, Filiz Kitabevi 2024).
• Erdem M ve Makaracı Başak A, Aile Hukuku (1. Baskı, Seçkin 2022).
• Eren F, Borçlar Hukuku Genel Hükümler (24. Baskı, Yetkin Yayınevi 2020).
• Göksu T, ‘Personen- und Familienrecht Art. 1–456 ZGB-Partnerschaftsgesetz’, in Arnet R, Breitschmid P, Jungo A (eds), CHK - Handkommentar zum Schweizer Privatrecht (4. Aufl., Schulthess Juristische Medien AG 2023).
• Güven K, İsviçre Medeni Kanunu’ndaki Son Gelişmeler (1. Baskı, Savaş Yayınevi 2023).
• Hatemi H, Aile Hukuku (10. Baskı, On İki Levha Yayıncılık 2023).
• __ __, Kişiler Hukuku (9. Baskı, On İki Levha Yayıncılık 2021).
• Hausheer H, Reusser R ve Geiser T, ‘Artikel 166 / Absatz 1’ in Heinz Hausheer (ed.), BK - Berner Kommentar Band/Nr. II/1/2 (2. Aufl, Stämpfli Verlag AG 1999).
• Havutcu A, Evlilik Birliğinin Temsili (1. Baskı, Seçkin 2006).
• Karakaş T, Kişiye Sıkı Sıkıya Bağlı Haklar (1. Baskı, Turhan Kitabevi 2015).
• Kılıçoğlu AM, Aile Hukuku (7. Baskı, Turhan Kitabevi 2024).
• __ __, Borçlar Hukuku Genel Hükümler (26. Baskı, Turhan Kitabevi 2022).
• Kocayusufpaşaoğlu N, Hatemi H, Serozan R ve Arpacı A, Borçlar Hukuku Genel Bölüm Birinci Cilt (7. Baskı, Filiz Kitabevi 2017).
• Kurt E, ‘Kendilerine Yasal Danışman Atanan Kişilerin Hukuki Durumu’ (2016) 4(8) Antalya Bilim Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 41-80.
• Oğuzman MK ve Barlas N, Medeni Hukuk (28. Baskı, On İki Levha Yayıncılık 2022).
• Oğuzman MK ve Öz MT, Borçlar Hukuku Genel Hükümler Cilt-I (20. Baskı, Vedat Kitapçılık 2022).
• Oğuzoğlu HC, ‘Evlilik Birliğini Temsilde Medeni Kanunumuzun Dayandığı Esaslar’ (1950) 7(3) Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 312-324.
• Öztan B, Aile Hukuku (6. Baskı, Turhan Kitabevi 2015).
• Öztaş İ, ‹Evlilik Birliğinin Temsili ve Evlilik Birliğini Temsil Yetkisinin Sona Ermesi› (2010) 16(1-2) Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi 247-284.
• Schlumpf M, Fraefel C, ‘Personen- und Familienrecht Art. 1–456 ZGB-Partnerschaftsgesetz’, in Arnet R, Breitschmid P ve Jungo A (eds), CHK - Handkommentar zum Schweizer Privatrecht (4. Aufl., Schulthess Juristische Medien AG 2023).
• Schmid U, ‘ZGB Kommentar Art. 166’, in Kostkiewicz JK, Wolf S, Amstutz M, Fankhauser R (eds), OFK - Orell Füssli Kommentar (4. Aufl., Orell Füssli Verlag AG 2021).
• Tat O, Türk Medeni Kanunu’nda Yasal Danışmanlık (1. Baskı, On İki Levha Yayıncılık 2018).
• Tekinay SS, Akman S, Burcuoğlu H ve Altop A, Borçlar Hukuku Genel Hükümler (7. Baskı, Filiz Kitabevi 1993).
• Yalman S, ‘Evlilik Birliğinin Temsili ve Eşlerin Sorumluluğu’ (2004) 12(3-4) Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 7-30.
• Zevkliler A, Cumalıoğlu E ve Acabey MB, Medeni Hukuk-III Aile Hukuku (1. Baskı, Adalet Yayınevi 2024).