Fenomenolojinin Türkiye Serüveni

Yıl 2011, Sayı: 17, 271 - 314, 01.05.2011

Kasim Küçükalp

Öz

Fenomenolojinin Türkiye serüvenine odaklanmış olan bu çalışma, başlangıçtan
günümüze söz konusu serüveninin ne şekilde cereyan ettiği, Türk felsefecilerinin
fenomenolojiyi nasıl alımladıkları, fenomenoloji bağlamında Türkiye’de fenomenolojik
diye nitelenebilecek bir geleneğin teşekkül edip etmediği, fenomenolojiye dair tasviri olanın ötesine geçebilecek özgün çalışmaların yapılıp yapılmadığı gibi
sorulara odaklanmıştır. Bu bağlamda, öncelikle kronolojik bir perspektifte olmak
üzere, “İlk Yönelimler ve Fenomenolojinin Türkiye Serüveninin Başlangıcı” başlı-
ğında Türkiye’de fenomenolojiye yönelik ilk çalışmalar ve söz konusu çalışmaların
nasıl bir muhtevaya sahip oldukları ele alınmış, daha sonra, “Fenomenolojinin Türkiye
Serüveninin Tekâmülü (Telif Çalışmalar Dönemi)” başlığında bizzat fenomenolojiye
dair kitap düzeyinde çalışma ortaya koymuş olan felsefecilerin çalışmaları
tanıtılmış, son olarak ise “Günümüz Türk Felsefesinde Fenomenolojinin Konumu
ve Fenomenolojiye Dair Yapılan Çalışmalar” başlığında günümüz Türk akademisinde
fenomenolojiye dair ne tür çalışmaların kaleme alınmış olduğu incelenmiştir.
Çalışmanın ulaşmış olduğu sonuç bağlamında ifade edildiğinde, Türk felsefesinde
fenomenolojiye yönelik adeta fenomenolojinin başlangıç dönemiyle paralellik arz
eden bir yöneliş olmakla birlikte, ortaya konulan çalışmaların yekûnu birkaç kitap, 20
kadar makale ve küçük çaplı çevirilerden müteşekkil olmuştur. Kuşkusuz fenomenolojinin
Türkiye’deki alımlanması açısından son derece önemli olmakla birlikte, özellikle
Husserl’in temel kitaplarının dahi Türkçeye çevrilmediği dikkate alındığında, bu
çalışmaların yeterli olduğunu söylemek mümkün değildir.

Anahtar Kelimeler

Fenomenoloji, Husserl, Türkiye’de fenomenoloji, Başkasının beni, Fenomenolojide maddesel nesne, Fenomenoloji ve mantık

The Adventure of Phenomenology in Turkey

Öz

Focused on the evolution of phenomenology in Turkey, this study covers a range of issues such as the progress of this course, Turkish philosophers’ perception of phe-nomenology, the debated position of a phenomenological tradition in Turkey and the availability of original works pursued in this field. In chronological order, the first studies on phenomenology in Turkey and their contents, the works of philosophers who address phenomenology at an advanced level and finally the kind of studies produced by current Turkish academics on phenomenology, are reviewed. The conclusion demonstrates that despite a parallel course to the initial process of phenomenology in Turkey, only a few books, about twenty articles and small-scale translations summarize all academic output on the issue. Considering the lack of the translations of even Husseri’s foundational books, it is possible to claim that this result is hardly sufficient.

Anahtar Kelimeler

Phenomenology, Husserl, Phenomenology in Turkey, Phenomenology and Logic

Kaynakça

• Edmund Husserl, Avrupa İnsanlığının Krizi ve Felsefe, çev. Ayça Sabuncuoğlu, Önay Sözer, İstanbul: Alfa Yayınları, 1994.
• Edmund Husserl, Kesin Bir Bilim Olarak Felsefe, çev. Tomris Mengüşoğlu, İstanbul: YKY, 1995.
• Edmund Husserl, Fenomenoloji Üzerine Beş Ders, çev. Harun Tepe, Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları, 1997.
• Edmund Husserl, Bunalım, çev. Levent Özşar, İstanbul: Biblos Yayınları, 2009. Edmund Husserl, “İçsel Zaman Bilinci”, çev. Doğan Şahiner, Cogito: Zaman: 12’ye 1 Var, 1997, sy. 11, s. 17-28.
• Edmund Husserl, “Başlangıç”, çev. Ali Nalbant, Cogito: Öyleyse Descartes”, 1997, sy. 10, s. 131-134.
• Edmund Husserl, “Avrupa İnasanının Radikal Yaşam Krizinin Bir İfadesi Olarak Bilimler Krizi”, çev. Ahmet Cemal, Cogito: Kriz: Daha Derin, Daha Eski, Daha Yeni, 2001, sy. 27, s. 158-173.
• Edmund Husserl, “Avrupa İnsanlığının Krizi ve Felsefe”, çev. Ayça Sabuncuoğlu, Cogito: Avrupa’yı Düşünmek, 2004, sy. 39, s. 51-81.
• Edmund Husserl, “Fenomenoloji”, çev. Derda Küçükalp, Husserl, Kasım Küçükalp (der.), İstanbul: Say Yayınları, 2006, s. 125-136.
• Edmund Husserl, “Avrupa İnsanlığının Krizi ve Felsefe”, çev. Ayça Sabuncuoğlu, Önay Sözer, Avrupa’nın Krizi: Fenomenolojik Sorun Olarak Avrupa’nın Dönüşümü, Önay Sözer, Ali Vahit Turhan (der.), Ankara: Dost Kitabevi, 2007, s. 321-347.
• Edmund Husserl, “Fenomenoloji”, çev. Aydın Gelmez, Baykuş Felsefe Yazıları Dergisi, 2010, sy. 6, s. 29-47.
• Edmund Husserl, “Saf Fenomenolojiye ve Fenomenolojik Felsefeye İlişkin Düşünceler”, çev. Taşkıner Ketenci, Baykuş Felsefe Yazıları Dergisi, 2010, sy. 6, s. 49-54.
• Edmund Husserl, “Noematik Anlam ve Nesne Bağı”, çev. Metin Bal, Feysel Taşçıer, Baykuş Felsefe Yazıları Dergisi, 2010, sy. 6, s. 55-69.
• Edmund Husserl, “Kartezyen Meditasyonlar: Fenomenolojiye Bir Giriş”, çev. Kamuran Gödelek, Taşkıner Ketenci, Baykuş Felsefe Yazıları Dergisi, 2010, sy. 6, s. 71-91.