Yeni Türk Edebiyatında Edebiyat Teorisi Literatürü Üzerine Bir Deneme

Yıl 2006, Sayı: 7, 227 - 256, 01.05.2006

Muharrem Dayanç

Öz

Tanzimat'tan sonra hemen her alanda ortaya çıkan değişimden tabiî olarak edebiyatın kendisi de etkilendi. Bu etki, hem şekil ve muhteva bakımından yeni edebî türlerin ortaya çıkışına hem de zamanla klâsik edebiyat anlayışlarının sorgulanmasına sebep oldu. Bu yenileşme ve değişimler, edebiyatın ?neden, nasıl ve niçinleri ile uygulanacak yöntemleri? araştıran ?edebiyat teorisi?nin oluşmasına da zemin hazırladı. Bu alanda önce Arap belâgatçilerinin etkisi altında kalan edebiyatçılarımız, daha sonra yönlerini batıya çevirdiler. Sürekli doğu ile batı arasında gidip gelen kültür ve edebiyatımız bu bahiste de bir türlü kendi bakış açımızı merkeze alan orijinal yaklaşımlar ortaya koyamadı. Edebiyat teorisi bahsinde başlangıçtan beri mevcut olan bu menfî durum, bu gün yavaş yavaş ortaya çıkmaya başlayan tek tük telif eserlere rağmen hâlâ devam etmekte, bu alandaki Türk okuyucu ve araştırmacıları daha çok çevirisi eserlerden beslenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Nazariyât, Edebiyat Teorisi, Edebiyat Bilgi ve Teorileri, Yeni Türk Edebiyatı.

Modern Turkish Literature and the Literary Theory

Öz

The changes witnessed in almost all realms of life in the aftermath of the Tanzimat Era natrally had its repercussions on literature. This influence led, on the one hand, to the emergence of new literary styles in terms of both style and content and on the other hand, to the gradual questioning of perceptions of classical literature. These innovations and transformations paved the way for the formation of a literary theory, which explored the methods, reasons and processes of literature. As far as this new trend was concerned, our literati were first influenced by the Arabian rhetoricians and then they headed towards the West. Our cultural and literary life, constantly oscilliating between the East and the West, failed this time in creating original approaches that centered inour own indigenious perspective. This unfavorable situation present in the theory of literature since the beginning still lingers despite the gradual rise of sporadic works, and the Turkish readers and researchers are fed by translated works more frequently than any other.

Anahtar Kelimeler

Assumptions, Literary Theory, Knowledge of Literature, Modern Turkish Literature.