Fransa'da Türk Edebiyatı Üzerine Yapılmış Tezler ve ?La Présence française dans les débuts de la modernité littéraire turque? [?Modern Türk Edebiyatı'nın Başlangıcında Fransız Varlığı?] Adlı Doktora Tezi Üzerine

Yıl 2006, Sayı: 7, 705 - 739, 01.05.2006

Banu Öztürk Bayramoğlu

Öz

Türkiye üniversitelerindeki Türk Dili ve Edebiyatı bölümlerinin dışında yurt dışında
bulunan bazı üniversite ve enstitülerde Türkoloji alanında çalışmalar yapılmaktadır.
Fakat bu çalışmalar, araştırmalar, tezler hakkında bilgi sahibi olduğumuz söylenemez.
Bu yazıda kendi deneyimlerimizden yola çıkarak ve alanımızın çerçevesi dâhilinde,
bir “Fransa’da Türk Edebiyatı Üzerine Yapılmış Tezler” bibliyografyası oluşturmaya
çalıştık. Bu tür bir incelemeyle, Türk Dili ve Edebiyatı bölümlerinin Fransa’da
Türkoloji alanında çalışmaların yapıldığı üniversite ve enstitüleri ve Türk edebiyatı ile
ilgili yapılan tezleri tanımalarını sağlayarak bir eksikliği gidermeyi hedefledik. Yine
aynı düşünceyle, bu tezler arasından seçtiğimiz ve son dönemde yapılan tezlere bir
örnek teşkil etmesi bakımından önemli gördüğümüz Esengül Mete Yuva’nın Paris VIII
Üniversitesi’nde 2004 yılında savunduğu “La Présence française dans les débuts de la
modernité littéraire turque” [Modern Türk Edebiyatının Başlangıcında Fransız Varlığı]
başlıklı doktora tezini tanıttık.

Anahtar Kelimeler

Yeni Türk Edebiyatı, Fransız Edebiyatı, Halit Ziya Uşaklıgil, Tevfik Fikret, Servet-i Fünun, Edebiyat-ı Cedide.

A Bibliography of Theses Written on Turkish Literature in France and the Presentation of a Doctoral Thesis

Öz

Studies have been conducted on Turkology not only in the Turkish Language and
Literature Departments of Turkey but also in some other universities and institutes
abroad on which we do not hold much information. In this article, we tried to formulate
a bibliography of the “Theses Produced in France on Turkish Literature” deriving
from our own experiences and areas of specialty. We aimed to account for the gap in
this respect by introducing those universities and institutes in France focusing on
Turkology as well as their end products. With the same motive, we selected and introduced
the Ph.D dissertation of Esengül Mete Yuva entitled “La Présence française
dans les débuts de la modernité littéraire torque” [The French Presence in the
Beginning of Modern Turkish Literature], which she defended at the University of
Paris VIII in 2004, as it constitutes an important example of such literature produced
in recent years

Anahtar Kelimeler

Modern Turkish Literature, French Literature, Halit Ziya Uşaklıgil, Tevfik Fikret, Servet-i Fünun, Edebiyat-ı Cedide.

Kaynakça

• Aktulum, Kubilay, “Analyse d’un récit de voyage en Turquie: autour de ‘Constantinople’ de Théophile Gautier” [Türkiye’de Bir Seyahatnamenin Analizi: Théophile Gautier’nin ‘Constantinople’u Çevresinde], Doktora Tezi, Tez Danışmanı: André Dabezies, Université de Provence –Aix–Marseille I, 1993.
• Alemdar, Korkmaz, “Istanbul 1875–1964: histoire d’un journal d’expression française publié en Turquie” [İstanbul 1875–1964: Türkiye’de Fransızca Yayınlanmış Bir Gazetenin Tarihi], Doktora Tezi, Tez Danışmanı: Alphonse Irjud, Université de Strasbourg III [Université Robert Schuman], 1975.2
• Aydın, Derya, “Nedim et l’époque des tulipes” [Nedim ve Lâle Devri], Bitirme Tezi, Tez Danışmanı: Michel Bozdemir, INALCO, 2003.
• Aydın, Derya, “Istanbul dans la poésie ottomane: ville et représentations dans les textes des XVIIe et XVIIIe siècles” [Osmanlı Şiirinde İstanbul: XVII. ve XVIII.yüzyıllardaki Metinlerde Şehir ve Tasvirleri], Yüksek Lisans Tezi, Tez Danışmanı: Michel Bozdemir, INALCO, 2004.
• Aykın, Cemalettin, “Les Aspects sociaux et culturels des influences françaises sur la poésie turque contemporaine” [Çağdaş Türk Şiiri Üzerinde Fransız Etkisinin Kültürel ve Sosyal Görünümü], Doktora Tezi, Tez Danışmanı: Robert Mantran, Université de Provence –Aix–Marseille I, 1975.
• Aytekin, Halil, “La naissance du roman turc au XIXe siècle sous l’influence du roman français” [XIX. yüzyılda Fransız Romanının Etkisi Altında Türk Romanının Doğuşu], Doktora Tezi, Université de Toulouse, 2000.
• Barromeo, Elisabetta, “Les Voyageurs occidentaux dans l’Empire Ottoman [partie européenne] durant la première moitié du XVIIe siècle: inventaire des récits et étude sur les itinéraires, les monuments remarqués et les populations rencontrées” [XVII.
• Yüzyılın İlk Yarısında Osmanlı İmparatorluğu’nda [Avrupa Parçası] Batılı Seyyahlar: Seyahatnamelerin Envanteri ve Güzergâhlar Üzerine İnceleme, Dikkate Değer Anıtlar ve Karşılaşılan Topluluklar], Doktora Tezi, Tez Danışmanı: Gilles Veinstein, EHESS, 2001.
• Bayramoğlu, Banu Öztürk, “İzzet Melih Devrim: sa vie, ses œuvres et l’occidentalisme” [İzzet Melih Devrim: Yaşamı, Eserleri ve Batılılaşma], Bitirme Tezi, Tez Danışmanı: François Georgeon, INALCO, 2002.
• Bayramoğlu, Banu Öztürk, “Les Voyageurs Ottomans en Europe au XIXe siècle” [XIX. Yüzyılda Avrupa’da Osmanlı Seyyahları], Yüksek Lisans Tezi, Tez Danışmanı: François Georgeon, INALCO, 2004.
• Bayramoğlu, Zeynep, “Occident–Orient: les ambiguïtés de la Turquie vues par le romancier Ahmet Hamdi Tanpınar dans son roman la Sérénité” [Batı–Doğu: Huzur Romanında Romancı Ahmet Hamdi Tanpınar’ın Bakışıyla Türkiye’nin Anlaşılmazlığı], Bitirme Tezi, Tez Danışmanı: Michel Bozdemir, INALCO, 2001.
• Bayramoğlu, Zeynep, “De l’esthétique d’une culture à l’inquiétante étrangeté du règne de l’absurde dans l’Institut de Réglage des horloges, un roman de Ahmet Hamdi Tanpınar” [Ahmet Hamdi Tanpınar’ın Bir Romanı, Saatleri Ayarlama Enstitü- sü’nde Bir Kültürün Estetiğinden Absürdün Egemenliğinin Kaygılandırıcı Olağandışılığına],
• Yüksek Lisans Tezi, Tez Danışmanı: Michel Bozdemir, INALCO, 2002. Besnillan, Mireille Castelli, “Les débuts du roman paysan turc, Yakup Kadri Karaosmanoğlu,
• Yaban” [Türk Köy Romanının Başlangıcı: Yakup Kadri Karaosmanoğlu, Yaban], Doktora Tezi, Tez Danışmanı: Louis Bazin, INALCO, 1982.
• Biskupski, Ludwik, “Ecrivains et historiens français en Turquie” [Türkiye’de Fransız Tarihçi ve Yazarlar], 1953.
• Clavier, Christine, “Rôle psychologique et social des poésies turque, kurde et persane du XXe siècle” [XX.yüzyıl Türk, Kürt ve İran Şiirinin Sosyal ve Psikolojik Rolü], Doktora Tezi, Tez Danışmanı: Yann Richard, Université de Paris III, 2001.
• Cunillera, Zehra, “Histoires d’amours à la turque: L’amour et l’individu dans les romans turcs de la fin de l’Empire Ottoman” [Türk Usulü Aşk Hikayeleri: Osmanlı İmparatorluğu’nun Son Döneminde Türk Romanlarında Aşk ve Birey], Yüksek Lisans Tezi, Tez Danışmanı: François Georgeon, EHESS, 2004.
• Deleage, Jean Pierre, “Yaşar Kemal, forgeron oblige d’écriture: essai sur les modalités d’insertion des motifs traditionnels dans l’œuvre de Yaşar Kemal” [Yaşar Kemal, Demirci Yazıya Zorluyor: Yaşar Kemal’in Eserinde Geleneksel Motiflerin Yerleştirilme Biçimleri Üzerine Bir Deneme], Doktora Tezi, Tez Danışmanı: Altan Gökalp, Université de Paris X, 1997.
• Dirican, Elem, “Traduction comme moyen d’ouverture au monde. Etude de cas: Cyrano de Bergerac” [Dünyaya Açılma Aracı Olarak Çeviri. İncelenen durum: Cyrano de Bergerac], Bitirme Tezi, Tez Danışmanı: Michel Bozdemir, INALCO, 2000.
• Dumont, Paul, “Le village Anatolien dans la littérature turque: source pour une histoire des campagnes anatoliennes au XXe siècle” [Türk Edebiyatında Anadolu Köyü: XX. Yüzyıl Anadolu Kırsalının Tarihi İçin Bir Kaynak], Yüksek Lisans Tezi, Tez Danışmanı: Xavier de Planhol, Université de Paris IV, 1971.
• [Fındıkoğlu] Fahri, Ziyaeddin, “Ziya Gökalp, sa vie et sa sociologie: essai sur l’influence de la sociologie française en Turquie” [Ziya Gökalp, Yaşamı ve Sosyolojisi: Türkiye’de Fransız Sosyolojosinin Etkisi Üzerine Bir Deneme], Université de Strasbourg, 1935.
• Forganel, Jean Pierre, “La représentation scientifique du monde ottoman d’après les relations de voyages (1549–1715)” [1549–1715 Arası Seyahat Anlatılarına Göre Osmanlı Dünyasının Bilimsel Yönden Temsili], Doktora Tezi, Tez Danışmanı: Michel Vovelle, Université de Provence –Aix–Marseille I, 1979.
• Gökmen, Ayla, “La Turquie vue par Lamartine” [Lamartine’in Bakışıyla Türkiye], Doktora Tezi, Tez Danışmanı: Pierre Danger, Université de Poitiers, 1981.
• Gürsel, Nedim, “Modernité et tradition, les poésies contemporaines française et turque” [Modernite ve Gelenek, Çağdaş Türk ve Fransız Şiiri], Doktora Tezi, Tez Danışmanı: René Etiemble, Université de Paris III, 1979.
• Hacıoğlu, Necdet, “La Turquie vue par Pierre Loti” [Pierre Loti’nin Bakışıyla Türkiye], Doktora Tezi, Tez Danışmanı: Pierre Danger, Université de Poitiers, 1978.
• Jacovides, Anna, “Le personnage du Turc dans la littérature grecque du XIXe siècle” [XIX. Yüzyıl Yunan Edebiyatında Türk Kişiler], Doktora Tezi, Tez Danışmanı: Jean Boissel, Université de Montpellier III [Université Paul Valéry], 1978.
• Kaş, Ali, “Guy de Maupassant et le Conte turc [1870–1920]” [Guy de Maupassant ve Conte Turc], Doktora Tezi, Tez Danışmanı: Robert Mantran, Université de Provence –Aix–Marseille I, 1975.
• Koç, Sevgi, “Halide Edip Adıvar et la guerre d’indépendance” [Halide Edip Adıvar ve Kurtuluş Savaşı], Bitirme Tezi, Tez Danışmanı: Michel Bozdemir, Yardımcı Tez Danışmanı: Timur Mouhiddine, INALCO, 2004.
• Kurhan, Mürüvvet, “L’Influence française sur le roman turc [fin XIXe et début XXe]” [Türk Romanı Üzerinde Fransız Etkisi, XIX. Yüzyıl sonu ve XX. Yüzyıl başı], Doktora Tezi, Université de Provence –Aix–Marseille I, 1972.
• Timuroğlu, Senem, “Ahmet Hamdi Tanpınar, un homme de rêverie en quête de son mythe personnel” [Ahmet Hamdi Tanpınar, Kişisel Mitinin Ardında Bir Düş Adamı], Yüksek Lisans Tezi, Tez Danışmanı: Michel Bozdemir, INALCO, 2001.
• Toral, Zühal, “Le Monde paysan chez Jean Giono et Yaşar Kemal” [Jean Giono ve Yaşar Kemal’de Köylü Dünyası], Doktora Tezi, Université de Paris III, 1986.
• Tuncer, Yaşar, “L’Esthétique du roman épique chez Yaşar Kemal: tradition anatolienne et modernité européenne” [Yaşar Kemal’de Epik Roman Estetiği: Anadolu Geleneği ve Avrupa Modernitesi], Doktora Tezi, Unıversité de Strasbourg II [Université Marc Bloch], 1995.
• Ulağlı, Serhat, “L’image de l’Orient turc dans la littérature française [de Chateaubriand à Gide]” [Fransız Edebiyatında Doğulu Türk İmajı : Chateaubriand’dan Gide’e], Doktora Tezi, Université de Toulouse, 1998.
• Yağlı, Ali, “Le Roman Turc au regard du roman français au XIXe siècle” [XIX.Yüzyılda Fransız Romanı Karşısında Türk Romanı], Doktora Tezi, Tez Danışmanı: Andrée Mansau, Université de Toulouse– Le Mirail, 2004.
• Yerasimos, Stéphane, “Les Voyageurs dans l’Empire Ottoman [XIV–XVIe siècles]: bibliographie, itinéraires et inventaire des lieux habités” [XIV–XVI.Yüzyıllarda Osmanlı İmparatorluğu’nda Seyyahlar: Bibliyografya, Güzergahlar ve Yaşanılan Yerlerin Envanteri], Doktora Tezi, Tez Danışmanı: Yves Lacoste, Université de Paris VIII, 1986.
• Yılancıoğlu, Sıdıka Seza, “L’évolution de la société turque à travers l’œuvre de Yaşar Kemal” [Yaşar Kemal’in Eserleri Arasında Türk Toplumunun Gelişimi], Doktora Tezi, Tez Danışmanı: André Daspre, Université de Nice –Sophia Antipolis, 1996.
• Yuva, Esengül Mete, “La Présence française dans les débuts de la modernité littéraire turque” [Modern Türk Edebiyatı’nın Başlangıcında Fransız Varlığı], Doktora Tezi, Tez Danışmanı: Claude Mouchard, Université de Paris VIII, 2004.
• Zarcone, Thierry, “Rıza Tevfik ou le soufisme “éclairé”: Mécanisme de pensée, réception des idées occidentales dans le mysticisme turc sous le deuxième régime constitutionnel ottoman (1908–1923)” [Rıza Tevfik ve “Aydın” Sufizm: II. Meşrutiyet Yö- netiminde Türk Mistisizminde Öğretinin İşleyişi, Batılı Düşüncelerin Kabulü], Doktora Tezi, Tez Danışmanı: Irène Melikoff, Université de Strasbourg II [Université Marc Bloch], 1990.