Divan Edebiyatı'nda Estetik Konusunda Yapılan Çalışmalar

Yıl 2007, Sayı: 9, 447 - 466, 01.05.2007

Reyhan Çorak

Öz

Bu bibliyografyaya, ana teması “Divan Şiiri’nin estetiği” olan çalışmalar başta olmak
üzere zikredilen konu ile alakalı bazı malzemeleri ihtiva eden eserler dâhil edilmiştir.
Alt başlıklar oluşturulurken Divan Şiiri ve estetik kavramlarını başlık olarak kullanmış
eserler temel alınmıştır. Divan Şiiri’nin sanat anlayışı, belagat, mazmun, şairlerin şiir
anlayışı ve diğer şairleri değerlendirmeleri konularında yapılan çalışmalar bibliyografyaya
dâhil edilmiş; vezin, kafiye, nazım şekilleri, edebî sanatlar, aruz, seci, ahenk
unsurları ve şiirin ses yapısına yönelik yapılmış müstakil çalışmalar, makale formatını
aşmamak için hariç tutulmuştur.
Divan Edebiyatı gibi XIV. yüzyılda ortaya çıkan bir sanatın, estetik gibi XX. yüzyılda
Türkiye’ye giren bir disiplince yorumlanması ve Divan neşirlerinin ilk örneklerinin
ancak 1970’lerde görülmeye başlanması sebepleri ile bibliyografyaya alınan eserlerin
“Divan Edebiyatı estetiği” anlayışında bir mütecanislik olmadığı görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Divan Edebiyatı, Belagat, Mazmun, Estetik, Vico, Baumgarten.

Works on Aesthetics in the Divan Literature

Öz

This bibliographical study includes, among others, primarily those works which revolve
around the main theme of the “Aesthetics of Divan literature”.
The article is based on works which have treated the Divan poetry and aesthetic concepts
as their headings. Studies on the understanding of art in Divan literature, belagat
(rhetoric), mazmun (indirect artful remark), the poetic perceptions of poets and
their evaluations of other poets have been integrated into the bibliography, while some
specialized studies on vezin (ryhthm), kafiye (rhyme), patterns of nazım (verse),
literary arts, aruz (prosody), seci (rhymed prose), tools of harmony and vocalization
of poetry have been excluded so as not to exceed the boundaries of the article.
Through the included works, it can be observed that the understanding of “Aesthetics
of Divan literature” is not homogeneous, since it is the interpretation of an art emerging
in the 14th century by a discipline which has entered Turkey in the 20th century.
The first example of Divan publications, in this context, occurred only in the 1970s.
It also needs to be noted that this bibliographical study holds no claim to a complete
list.

Anahtar Kelimeler

Divan Literature, Rhetoric, Mazmun, Aesthetics, Vico, Baumgarten.

Kaynakça

• Aynur, Hatice, Üniversitelerde Eski Türk Edebiyatı Çalışmaları: Tezler, Yayınlar, Haber- ler, Toplu Sayı: 1990-2005, İstanbul: HA Yay., 2005.
• Ayvazoğlu, Beşir, “İlmü’l-Cemal”, TDV İslam Ansiklopedisi, İstanbul, 2000, c. XXII, s. 146-148.
• Ayvazoğlu, Beşir, Geleneğin Direnişi, İstanbul: Ötüken Neşriyat, 1997.
• Ayvazoğlu, Beşir, İslam Estetiği ve İnsan, İstanbul: Çağ Yay., 1989.
• Ayvazoğlu, Beşir, Aşk Estetiği, İstanbul: Ötüken Neşriyat, 1993.
• Kalpaklı, Mehmet (haz.), Osmanlı Divan Şiiri Üzerine Metinler, İstanbul: Yapı Kredi Yay., 1999.
• Kılıç, Mahmut Erol, Sufi ve Şiir: Osmanlı Tasavvuf Şiirinin Poetikası, İstanbul: İnsan
• Macit, Muhsin, “Divan Estetiği”, Eski Türk Edebiyatı El Kitabı, Ankara: Grafiker Yay., 2002, s. 47-54.
• Saraç, M. A. Yekta, Klasik Edebiyat Bilgisi Belagat, İstanbul: Bilimevi, 2000.
• Saraç, M. A. Yekta, “Istılahat-ı Edebiye”, TDV İslam Ansiklopedisi, İstanbul, 2000, c. XIX, s. 206-207.
• Yetiş, Kazım, “Belagat”, “Türk Edebiyatı” maddesi içinde, TDV İslam Ansiklopedisi, İs- tanbul, 1992, c. V, s. 384-387.