Necâtî Bey ve Şeyh Gâlib Literatürü

Yıl 2007, Sayı: 10, 565 - 586, 01.09.2007

Betül Sinan

Öz

Necâtî ve Şeyh Gâlib, Eski Türk şiirinin iki önemli ismidir. XV. yüzyılda yetişen ve klâsik şiirin ilklerinden olan Necâtî, Türkçeyi şiir dili haline getirmesi ve şiirlerinde atasözü ve deyimlere sıklıkla yer vermesiyle tanınır. Necâtî?nin bu özelliği, şiirlerinin kolay anlaşılmasını sağlar. XVIII. yüzyılda yaşayan ve klâsik şiirin zirvesi olan Şeyh Gâlib ise Sebk-i Hindî üslûbunun temsilcisidir. Şairin pek çok beyti anlam bakımından kendini hemen ele vermeyen bir nitelik taşır. Bu çalışmada, bu iki şair ve eserleri hakkında yazılan kitap, makale ve tezler ile sunulan bildiriler listelenip değerlendirilmiştir. Sonuç olarak, gerek Necâtî'nin gerekse Şeyh Gâlib'in tüm yönleriyle ortaya konamadığı ve bu şairlerin daha pek çok açıdan çalışılabileceği saptanmıştır. Eksikliği fark edilen konular üzerinde, bundan sonraki araştırmalara faydalı olur düşüncesiyle özellikle durulmuştur. Hem bu iki şair hem de diğer şairlerler hakkında daha net sonuçlara ulaşılabilmek ve Eski Türk şiirinin gelişim çizgisini takip edebilmek için mukayeseli tahlil çalışmalarına hız kazandırmak gerektiği anlaşılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Necâtî, Şeyh Gâlib, Sebk-i Hindî, Hüsn ü Aşk, Divan Edebiyatı.

The Literature of Necâtî Bey and Şeyh Gâlib

Öz

Necâtî and Şeyh Gâlib were the important names of classical Turkish poetry. Necâtî who was grown up in the XVth century was the forerunner of classical poetry. He is also known as the one who makes Turkish as poetical language and he used to give great importance to proverb and idioms on his poems. This attitude of him provides to understand his poems easily. Şeyh Gâlib who lived in the XVIIIth century was the peak of classical poetry. He was also the representative of Sebk-i Hindî genre. Lots of couplets of poet -in point of meaning had the character of not revealing themselves directly. In this study; books, articles, reports and theses about these two poets and their works are listed and evaluated. As a result, we can say that both Necâtî and Şeyh Gâlib have not been revealed in every aspect so far. Thus, it is pointed that these two poets could be studied in different ways. Thinking of that it would be useful for further works to emphasize on the topics, which have not been studied so far. As methodology, we should use comparative method in our analyses to understand better these two poets and the poetic tradition in general and to follow accurately the development of Turkish Poetry.

Anahtar Kelimeler

Necâtî, Şeyh Gâlib, Sebk-i Hindî, Hüsn ü Aşk, Classical Turkish Literature.

Kaynakça

• Alparslan, Ali, fieyh Galib, Ankara: Kültür ve Turizm Bakanl›¤›, 1988.
• Ar›, Ahmet, Galib Dede’nin Aflk Atefli: fieyh Galib Divan›’nda Aflk, Isparta: Fakülte Kitabevi, 2003.
• Ayvazo¤lu, Beflir, Ku¤unun Son fiark›s›, ‹stanbul: Ötüken, 2000.
• Ayvazo¤lu, Beflir (der.), fieyh Galib Kitab›, ‹stanbul: ‹stanbul Büyükflehir Belediyesi Kültür ‹flleri Daire Baflkanl›¤›, 1995.
• Ergun, Sadeddin Nüzhet, fieyh Galib, ‹stanbul: Kanaat Kütüphanesi, 1932.
• Ergun, Sadeddin Nüzhet, fieyh Galib: Hayat› ve Eserleri, ‹stanbul: Bozkurd Matbaas›, 1935.
• Gölp›narl›, Abdülbâki, fieyh Galip Divan›’ndan Seçmeler, Ankara: MEB, 2001.
• Gölp›narl›, Abdülbâki, fieyh Galip: Hayat›, Sanat›, fiiirleri, ‹stanbul: Varl›k Yay›nevi, 1953.
• Holbrook, Victoria Rowe, Aflk›n Okunmaz K›y›lar›: Türk Modernitesi ve Mistik Romans, çev. Erol Köro¤lu ve Engin K›l›ç, ‹stanbul: ‹letiflim, 1998.
• ‹pekten, Haluk, fieyh Gâlib: Hayat›, Sanat›, Eserleri, Ankara: Akça¤, 1996.
• Kerametli, Can, Galata Mevlevîhanesi: Divan Edebiyat› Müzesi, ‹stanbul: Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu Yay›nlar›, 1977.
• Oflazo¤lu, A. Turan, Güzellik ile Aflk: Müzikli Oyun, Ankara: Atatürk Kültür Merkezi, 1991.
• Okçu, Naci, fieyh Galib (Hayat›, Edebî Kiflili¤i, Eserleri, fiiirlerinin Umûmî Tahlîli ve Divân›n›n Tenkidli Metni), 2 cilt, Ankara: Kültür Bakanl›¤›, 1993.
• Pala, ‹skender, fieyh Galib, ‹stanbul: Timafl, 2001.
• Refî-i Âmidî, Cân u Cânân (‹nceleme-Hüsn ü Aflk ile Karfl›laflt›rma-Metin), Nihat Öztoprak (haz.), ‹stanbul: Türk Gençlik Vakf›, 2000.
• fieyh Galib, Divan, haz. Muhsin Kalk›fl›m, Ankara: Akça¤, 1994.
• fieyh Galib, Hüsn ile Aflk, nesre çev. Vasfi Mahir Kocatürk, ‹stanbul: Ahmet Halit Kitabevi, 1944.
• fieyh Galib, Hüsn ü Aflk: Önsöz, Metin, Bugünkü Dile Çevirisi, Lûgatler, Aç›klama, Galib’in El Yaz›s› ‹le Hüsn ü Aflk’›n T›pk› Bas›m›, Abdülbâki Gölp›narl› (haz.), ‹stanbul: Alt›n Kitaplar Yay›nevi, 1968.
• fieyh Galib, Hüsn ü Aflk, Orhan Okay ve Hüseyin Ayan (haz.), 2. bs., Ankara: Dergâh, 1992.
• fieyh Galib, Hüsn ü Aflk (Metin, Nesre çeviri, Notlar ve Aç›klamalar), Muhammet Nur Do¤an (haz.), 2. bs., ‹stanbul: Ötüken, 2003.
• fieyh Galib, Hüsn ü Aflk (Güzellik ve Aflk), dil-içi çev. Ahmet Necdet, ‹stanbul: Adam, 2003.
• fieyh Galib, fierh-i Cezîre-i Mesnevî, haz. Turgut Karabey, Mehmet Vanl›o¤lu, Mehmet Atalay, Erzurum: Atatürk Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Yay›nlar›, 1996.
• Tarlan, Ali Nihat, fieyh Galib: Hayat› ve fiiirleri, Ankara: Recep Uluso¤lu Bas›mevi, 1939.
• Yüksel, Sedit, fieyh Galip: Eserlerinin Dil ve Sanat De¤eri, Ankara: Türkiye ‹fl Bankas› Kültür Yay›nlar›, 1980.