Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Hilafet Tartışmaları: Eleştirel Bir Değerlendirme

Yıl 2017, Cilt: 15 Sayı: 29, 301 - 328, 01.02.2019

Nurullah Ardıç

Öz

Bir kurum ve ideal olarak tarihsel önemi haiz ve ilgası Türkiye’deki laikleşme sürecinin en önemli siyasî basamaklarından biri olan hilafet üzerine oluşan
külliyat ideolojik, tematik ve yöntemsel açılardan birtakım “bölünmüşlükler” arz etmektedir. 1924’ten çok önce, hilafetin ilgasına giden süreçte başlamış olan
hilafet tartışmalarının bu niteliği yalnızca siyasî ve entelektüel çevrelerle sınırlı kalmamış, akademik (ve yarı-akademik) mecralarda da kendini göstermiştir. Bu
çerçevede bu yazıda önce II. Meşrutiyet dönemi ve Cumhuriyet’in ilk yıllarında Türkiye içinde ve dışında yaşanan hilafet tartışmalarına temel teşkil eden birincil
metinler tanıtılacak, ardından Türkiye içinde ve dışında özellikle XX. yüzyılın ikinci yarısında ortaya çıkıp gelişen ikincil literatürün eleştirel bir değerlendirmesi
sunulacaktır.

Anahtar Kelimeler

osmanlı, hilafet, cumhuriyet

Kaynakça

• Nurullah Ardıç, Islam and the Politics of Secularism: The Caliphate and Middle Eastern Modernization in the Early 20th Century, London &New York: Routledge, 2012.