Ulaşım ve Coğrafya: Türkiye’de Ulaşım Coğrafyası Literatür Analizi

Yıl 2019, Cilt: 17 Sayı: 34, 381 - 420, 20.05.2020

Muzaffer Bakırcı

Öz

İnsanın ve onun ürettiği mal ve hizmetlerin çeşitli araçlarla bir sahadan başka bir sahaya taşınması faaliyeti olarak tanımlanabilecek olan ulaştırma, tarihsel süreç içinde sadece kullanılan araçlar açısından değil, aynı zamanda bu araçların bir araya gelerek oluşturdukları sistemler ve ulaşımın yapıldığı mekânlar bakımından çok büyük bir genişliğe ve çeşitliliğe kavuşmuş bulunmaktadır. Tarih boyunca çevresini tanıma ve ondan daha fazla yararlanma çabaları, insanların yakın veya uzak mekânlara erişim konusunda kesintisiz bir çaba içine girmesine yol açmış, bu çabalar Dünya’nın her köşesinin tanınmasıyla sonuçlanan coğrafî keşiflerle meyvelerini vermiştir. Geçmişte Dünya’nın keşfini mümkün kılan ulaşım şartları, günümüzde evrenin keşfi için aynı rolü üstlenmiş görünmektedir.
Bir ekonomik faaliyet olmasının ötesinde, diğer bütün ekonomik sektörleri ve yaşam alanlarını biçimlendiren bir özelliğe sahip olması, ülkeleri her geçen gün ulaşım alanına daha fazla yatırım yapmaya yöneltmekte ve bir stratejik alan olarak kabul edilmesini zorunlu hale getirmektedir. Tarih boyunca, coğrafî konumunun etkisiyle Anadolu yarımadası ulaşım açısından bir kavşak noktası olmuş ve her dönem büyük ticaret yollarının ana güzergâhlarından birini teşkil etmiştir. Sahanın bu önemi günümüzde de en açık şekliyle devam etmekte ve uluslararası ulaşımda stratejik bir anlam taşımayı sürdürmektedir. Bütünüyle veya kısmen fiziki mekân üzerinde cereyan eden ulaşım faaliyetleri, temel araştırma konusu insan-mekân ilişkisi olan coğrafya ile sıkı bir ilişki içinde bulunmakta ve konunun coğrafyacılar tarafından sıkça inceleme konusu yapılması söz konusu olmaktadır.
Bu çalışmada, Türkiye Cumhuriyeti döneminde coğrafya bilimine mensup araştırmacıların ulaşım coğrafyasına ilişkin bilimsel çalışmalarının; ele alış biçimi, içerik ve sonuçları açısından analiz edilmesi amaçlanmıştır. Çalışmanın temel hedefi, Türkiye’de ulaşım coğrafyasına ilişkin şartların Coğrafyacıların gözünden gelişim ve görünümünü ortaya koymak ve bu sahada yapılan çalışmaların yer aldığı bir literatür kaynağının oluşmasına katkı sağlamaktır.

Anahtar Kelimeler

coğrafya, türkiye

Kaynakça

• Franz Taeschner, “Muhtelif Devirlerde Anadolu’nun Yolları ve Cihan Münakalatına Nazaran Vaziyeti”, çev. Hamit Sadi Selen, Darülfünun Edebiyat Fakültesi Mecmuası, 1926, c. 5, sy. 1-2, s. 96-108.